Ukraine đối mặt với tương lai bất định

Hôm qua 23/2 là ngày tưởng niệm những người thiệt mạng do bạo lực và mọi người đã đổ tới Quảng trường Độc lập ở trung tâm thủ đô Kiev. Hoa và nến được chất thành núi tại trại của người biểu tình trên quảng trường.

Sau niềm vui mừng về cuộc phế truất Tổng thống Viktor Yanukovych một ngày trước đó, thực tại về những gì đã xảy ra cuối cùng cũng được phơi bày. Mọi người đứng yên lặng trước ảnh của những người thiệt mạng với nét mặt ngơ ngác, như thể nỗi đau đớn và sự khó hiểu trở nên quá lớn đối với sức chịu đựng của họ.

Ukraine giờ đây giống như một miếng xương với một vết nứt nhỏ - trên thực thế là nhiều vết nứt nhỏ. Sự ủng hộ và chú ý có thể giúp họ hàn gắn, thậm chí có thể khiến Ukraine trở nên mạnh hơn. Nhưng sức ép gia tăng có thể khiến Ukraine trở nên tồi tệ hơn nữa.

Vấn đề là liệu chính phủ mới có khả năng bắt đầu tiến trình hòa giải hay không. Chính trị gia Vitaly Klitschko, một cựu võ sĩ quyền anh, đã thừa nhận tính cấp bách của tình hình. "Chúng tôi không có nhiều thời gian", ông nói.

Bà Tymoshenko vẫn là một nhân vật nhiều ảnh hưởng tại Ukraine dù bị ngồi tù 2 năm rưỡi qua.

Chương trình nghị sự và những tham vọng khác biệt của họ có thể xuất hiện sau khi mục tiêu ban đầu là lật đổ Tổng thống Yanukovych đã hoàn thành.

Và sau đó là vấn đề bà Tymoshenko.

Như đã thấy trong bài phát biểu của bà Tymoshenko tại Quảng trường Độc lập vào tối ngày 21/2, khoảng thời gian 2 năm rưỡi ngồi tù vừa qua đã không thể giảm bớt quyền lực của bà.

Bà Tymoshenko vẫn là một chính trị gia và người điều hành quyền lực. Nếu quyết tâm, chắc chắn bà sẽ trở thành một lực lượng quan trọng tại Ukraine một lần nữa.

Nhưng bà Tymoshenko cũng là một nhân vật gây bất đồng sâu sắc. Đối với nhiều người tại Ukraine, bà Tymoshenko đại diện cho phần lớn những gì bị xem là thất bại của một tầng lớp chính trị tại Ukraine - nhiều tham vọng hơn là thực lực hay sự trung thực.

Nên nhớ rằng nhiều người ở miền đông có chung các lo ngại của Tổng Yanukovych về các hệ quả kinh tế tiềm tàng của việc hội nhập với Liên minh châu Âu.

Mặc dù sự ủng hộ dành cho ông Yanukovych đã sụt giảm trong số những người ủng hộ truyền thống, điều đó không có nghĩa là họ nhất thiết phải ủng hộ những người cho tới ngày 22/2 vẫn là phe đối lập, hoặc chính quyền mới của họ.

Cũng đã xảy ra các cuộc biểu tình phản đối chính phủ sắp tới. Tại Sevastopol ở bán đảo Crimea hôm 22/2, hàng nghìn người đã xuống đường tuần hành, mang các biển hiệu kêu gọi "Mẹ Nga" cứu họ.

Nhiều người ở miền đông và miền nam không tin tưởng phong trào thân châu Âu (Euromaidan) và các lãnh đạo của nhóm này. Thậm chí nếu họ ủng hộ lúc này, điều đó không có nghĩa là họ sẽ làm vậy trong những tháng tới.

Nhưng hiện tại, người Ukraine đang chờ đợi xem 2 nhân vật đặc biệt - cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych và Tổng thống Nga Vladimir Putin - sẽ làm gì.

Ông Yanukovych thì nói rằng ông vẫn là tổng thống của Ukraine, nhưng không tiết lộ sẽ làm gì để khẳng định điều này. Cũng chưa rõ ông này đang ở đâu.

Giới chức quanh ông Putin đã bày tỏ sự bất bình về những gì đã xảy ra tại Ukraine, nhưng cho tới nay cũng không cho biết họ sẽ làm gì.

Giới chức Kremlin đã ngụ ý rằng họ có thể hoãn khoản cho vay trị giá 2 tỷ USD cho Ukraine, "phụ thuộc vào lập trường của chính phủ mới". Nhưng cùng lúc đó, họ đã nhắc tới khả năng về một cuộc cuộc cứu trợ tài chính của IMF để thay thế.

Nga có thể sử dụng chính sách "cà rốt và cây gậy" đối với Ukraine. Nếu người Nga muốn làm vậy, họ có thể gia tăng áp lực lên xã hội vốn chia rẽ của Ukraine.

An Bình