Ukraina đành mất miền đông?

Ngày 14/11, Tổng thống Ukraina Poroshenko ra lệnh trong vòng một tuần phải chấm dứt hoạt động các doanh nghiệp và cơ quan nhà nước trong khu vực hoạt động quân sự ở các tỉnh Donetsk và Lugansk, miền đông Ukraina.

Theo nghị định của phủ Tổng thống Ukraina, người lao động của các tổ chức và doanh nghiệp nhà nước tự nguyện sơ tán, cũng như đưa tất cả các tài sản và hồ sơ của cơ quan nhà nước và các doanh nghiệp Ukraina ra khỏi khu vực xung đột.

Ngoài ra, nghị định đưa ra nhiệm vụ thực hiện các bước để chuyển công chức Ukraina ở cấp chính quyền địa phương tại những khu vực chiến sự tỉnh Donetsk và Lugansk sang làm việc ở khu vực khác.

Đây là bước đi tiếp theo nhằm cô lập và cắt hẳn vùng miền đông ra khỏi sự kiểm soát của chính quyền Ukraina. Trước đó, ngày 5/11, Thủ tướng Ukraina Arseni Yasenyuk tuyên bố, Kiev tạm thời dừng chi trả ngân sách cho các khu vực đòi độc lập ở hai tỉnh miền đông Donetsk và Lugansk. Ông Yasenyuk cho rằng, hiện các khu vực nằm dưới quyền kiểm soát của lực lượng đòi độc lập vẫn đang cần ngân sách từ trung ương, tổng cộng khoảng 2,6 tỉ USD, tuy nhiên khi lực lượng này còn kiểm soát khu vực thì Kiev sẽ không cấp ngân sách.

Trên thực tế, hệ thống ngân hàng ở Donetsk và Lugansk đã ngưng hoạt động từ tháng 7/2014 và người dân hưởng chính sách ở miền đông cũng không nhận được gì từ Kiev. Theo chính quyền các nước tự trị Donetsk và Lugansk, chính họ giờ đang chi trả các khoản tiền này cho người dân.

Không chỉ cắt ngân sách, chính quyền Kiev còn thông báo một loạt quy định khắt khe trong việc tự do đi lại nhằm cô lập miền đông Ukraina. Với các quy định có hiệu lực từ ngày 5/11, người dân phải xin giấy phép, phải trình “hộ chiếu” để vào hoặc ra khỏi vùng do phe ly khai kiểm soát.

Theo giới quan sát, đã không còn khả năng kiểm soát các vùng ly khai, Ukraina bây giờ đang mất đi luôn cảm tình của người dân tại đây.

Dự báo những hành động tiếp theo, các nhà phân tích cho rằng bước cuối cùng mà chính quyền Kiev sẽ làm là cắt nguồn cung năng lượng cho miền đông như những gì họ đã đe dọa trước đó. Ngày 1/11, phát biểu tại một cuộc họp bàn về năng lượng ở thủ đô Kiev, ông Yatseniuk nói rằng, chính phủ sẽ xem xét việc cúp khí đốt cho các lãnh thổ đông nam đất nước không do Kiev kiểm soát. Thủ tướng Ukraina lý giải cho khả năng cúp khí đốt cho các tỉnh miền đông là vì chính quyền Kiev không nhận được “hàng trăm triệu” đôla tiền bán khí đốt cho khu vực này.

Trước mắt, chính phủ Kiev tuyên bố vẫn đảm bảo cung cấp khí đốt và điện cho các tỉnh Donetsk và Lugansk, nhưng tiền chi trả cho tiêu phí năng lượng này sẽ được trích từ tiền của người về hưu, người tàn tật và các khu vực công cộng trong các tỉnh này.

Với những gì chính quyền trung ương Ukraina đang làm, nhiều chuyên gia cho đó là những bước đi nhằm cắt hẳn các tỉnh miền đông ra khỏi lãnh thổ Ukraina, để từ đó sáp nhập nốt phần lãnh thổ còn lại vào châu Âu.