Tunisia rung chuyển vì bạo động

(Dân trí) - Lãnh đạo mới của Tunisia cam kết lập lại trật tự trong khi đang nỗ lực thành lập liên minh dẫn dắt chính phủ cho đến khi bầu cử, sau làn sóng bạo động nghiêm trọng nhất khiến nhiều người thiệt mạng và tổng thống cầm quyền 23 năm qua phải chạy khỏi đất nước.

 

 

Sau khi lật đổ Habib Bourguiba - cha đẻ của đất nước Tunisia độc lập - vào năm 1987, Tổng thống Zine El Abidine Ben Ali cầm quyền liên tục từ đó đến nay. Nhưng tối qua theo giờ địa phương, Tổng thống Ben Ali đã tuyên bố từ chức và chạy khỏi đất nước.

 

Từ một tháng qua, phong trào giới trẻ tranh đấu đòi việc làm đã lan rộng như vết dầu loang, từ những thành phố xa xôi đến tận thủ đô Tunis giàu có. Kể từ ngày 17/12/2010 sau vụ một thanh niên có học thức phẫn uất tự thiêu, đã có hơn 60 người chết vì đạn của cảnh sát. Lần đầu tiên, các tổ chức đối lập đã kêu gọi giải tán chính phủ, thành lập nội các đoàn kết dân tộc. Ảnh: Một đường phố ở Rgeb gần Sidi Bouzid, sau đám tang những nạn nhân trong vụ đối đầu với cảnh sát ngày 10/1.

 

Theo một thành viên công đoàn tại Tunis, chưa bao giờ anh thấy tình thế biển chuyển nhanh như thế vượt cả tiên liệu của công đoàn. Có lúc trừ các bà mẹ phải giữ con, mọi thành phần xã hội từ luật sư, bác sĩ, giáo chức, sinh viên, ai cũng muốn xuống đường. Biểu tình xảy ra khắp nơi trên cả nước. Đêm 11/1, xung đột xảy ra ngay tại trung tâm thủ đô. Lần đầu tiên từ khi lên cầm quyền năm 1987, Tổng thống Ben Ali phải ban bố lệnh giới nghiêm tại thủ đô Tunis và các vùng phụ cận. Từ đầu tuần đến nay, các trường học và đại học được lệnh đóng cửa. Ảnh: Tại thủ đô Tunis, người biểu tình tập trung bên ngoài Bộ Nội vụ, đòi tổng thống từ chức.

 

Ngày 12/1, lần đầu tiên từ khi bạo loạn nổ ra ở Tunisia, quân đội đã phải bố trí lực lượng trên các ngã đường thủ đô Tunis và ban hành tình trạng giới nghiêm. Đây là một tín hiệu xấu cho một đất nước sống chủ yếu nhờ vào đầu tư nước ngoài vào các ngành may mặc và du lịch. Ảnh: Quân đội triển khai trên đường phố thủ đô ra tay trấn áp biểu tình.

 

Nhưng bạo động ngày càng mạnh hơn. Biện pháp cuối cùng của chế độ là vào đêm 12/1 đã cách chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Rafik Belhaj Kacem, người đứng đầu ngành công an cảnh sát, lực lượng chủ yếu đàn áp biểu tình trong những tuần qua. Người lên thay là chỉ huy trưởng an ninh quân đội. Thủ tướng Ghanouchi cũng đã tuyên bố thành lập ủy ban quốc gia chống tham nhũng - một vấn nạn đe doạ kinh tế Tunisia.

 

Tuy nhiên, theo phe đối lập việc thay thế Bộ trưởng Nội vụ là chưa đủ. Giới biểu tình đòi chính quyền của Tổng thống Ben Ali phải có một chính sách cải tổ thực sự.

 

Cảnh tan hoang trước một ngân hàng ở quảng trường Sidi Bouzid gần thủ đô Tunis, sau cuộc đụng độ giữa người biểu tình với cảnh sát hôm 13/1. Nhiều cơ quan nhà nước và xe của các viên chức chính quyền bị đốt phá.

 

Tổng thống Ben Ali, một nhân vật xuất thân từ mật vụ, đã 2 lần lên truyền hình trấn an dân chúng với lời cam kết tạo ra 50.000 việc làm, rồi sau đó hứa hẹn tuyện dụng 300.000 thanh niên có bằng đại học bị thất nghiệp, vào các cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, dù xoa dịu hay đàn áp, chính quyền Tunisia cũng không làm giảm căng thẳng. Tổng thống Ben Ali trong bài phát biểu trên truyền hình hôm 13/1, tỏ thái độ nhận lỗi…

 

… nhưng nguời dân vẫn hoài nghi về phát biểu của ông. Theo giới phân tích, cái chết do phẫn uất của Mohamad Bouazzi, 26 tuổi , là tia lửa điện châm ngòi cho phong trào bạo loạn, mà nguyên nhân sâu xa là bất công xã hội cộng với tác động của khủng hoảng kinh tế.

 

Hàng chục người đã thiệt mạng do bạo động. Theo tin ngày 14/1 thì số nạn nhân tử vong trong các cuộc đàn áp đã lên đến 66 người, trong đó có 2 người nước ngoài.

 

Thủ tướng Mohamed Ghannouchi tuyên bố tiếp quản chính phủ lâm thời và sẽ tiến hành thảo luận thành lập liên minh trong ngày hôm nay, 15/1.

 

Các du khách nước ngoài mắc kẹt tại sân bay quốc tế Tunis hôm qua do lệnh giới nghiêm. Tunisia, đất nước rộng 163.000km2 với dân số 10 triệu người nằm bên bờ nam Địa Trung Hải, là một quốc gia du lịch nổi tiếng.

 

Nguyễn Viết

Tổng hợp