Trung Quốc để mắt kho "vàng trắng" tại Afghanistan

Theo báo Global Times, đại diện của 5 công ty Trung Quốc đã nhận được thị thực đặc biệt, đến Afghanistan vào đầu tháng 11, thông qua Ủy ban Xúc tiến Thương mại và Kinh tế Ả Rập - Trung Quốc tại Kabul, Afghanistan và Bộ khai thác mỏ của Afghanistan. Báo Trung Quốc chỉ đề cập "một số doanh nhân Trung Quốc ở Afghanistan", nhưng không nêu cụ thể tên của các công ty.

Ganfeng Lithium, nhà sản xuất lithium lớn nhất Trung Quốc, nói với Reuters rằng họ không biết thông tin về chuyến đi của các công ty nước này tới Afghanistan.

Afghanistan sở hữu "kho báu" tài nguyên giàu có, gồm đồng, chì, kẽm, vàng, dầu khí, bô xít, than đá, quặng sắt và đất hiếm. Trữ lượng khoáng sản của Afghanistan ước tính trị giá khoảng 1.000 tỷ USD, trong đó có những mỏ khoáng sản được xếp vào loại lớn nhất thế giới. Đây đều là những vật liệu quan trọng đối với ngành công nghiệp sản xuất hiện đại mà nhiều quốc gia trên thế giới mong muốn sở hữu.

Được sử dụng trong mọi thiết bị, từ điện thoại di động, máy tính xách tay cho đến thiết bị y tế và quân sự, những khoáng sản quan trọng này được xem là nền tảng của một xã hội hiện đại, tiên tiến về công nghệ. Afghanistan được cho là có trữ lượng lithium lớn nhất thế giới, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống lưu trữ năng lượng hiện đại như pin cho xe điện và năng lượng tái tạo.

Khi thế giới chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch, nhu cầu về lithium, hay còn gọi là "vàng trắng" của thế kỷ 21, sẽ tiếp tục tăng vọt. Theo đó, việc tiếp cận các loại khoáng sản này sẽ xác định tương lai địa chính trị, theo cách mà dầu mỏ và khí đốt tự nhiên từng định hình cán cân quyền lực của thế giới hiện đại.

Các nguồn tin tại Trung Quốc cho biết nước này có thể đóng góp vào việc tái thiết Afghanistan sau chiến tranh, đồng thời phát triển các dự án tài nguyên ở Afghanistan khi Taliban lên nắm quyền lãnh đạo. Tuy vậy, việc phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu tại Afghanistan có thể sẽ mất nhiều năm và các vấn đề về an ninh có thể cản trở các dự án của Trung Quốc.

Mỹ hồi tháng 8 đã rút quân khỏi Afghanistan sau cuộc chiến kéo dài 20 năm, trong khi Taliban lật đổ chính quyền do Mỹ hậu thuẫn và lên nắm quyền. Trung Quốc là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận sự hợp pháp của Taliban và thiết lập quan hệ với lực lượng này. Ngoài vấn đề an ninh chính trị, một yếu tố khiến Trung Quốc muốn duy trì sự liên kết với Taliban là tài nguyên khoáng sản khổng lồ của Afghanistan.

Trung Quốc từ lâu đã đẩy mạnh nỗ lực khai thác nguồn khoáng sản tại Afghanistan. Năm 2007, Tập đoàn luyện kim nhà nước Trung Quốc đã trúng thầu gần 3 tỷ USD để phát triển mỏ đồng Mes Agnak lớn nhất của Afghanistan với trữ lượng ước tính khoảng 6 triệu tấn. Tuy nhiên, dự án này vẫn bị đình trệ suốt 14 năm qua vì các vấn đề an ninh và nhu cầu tháo dỡ bom mìn.

Rod Schoonover, người đứng đầu chương trình an ninh sinh thái tại Hội đồng Rủi ro Chiến lược, một tổ chức tư vấn của Washington, cho biết "Taliban hiện nắm trong tay một số khoáng sản chiến lược quan trọng nhất thế giới". Điều đáng chú ý là phần lớn "kho báu" khoáng sản tại Afghanistan vẫn chưa được khai thác, một phần do Afghanistan thiếu công nghệ hiện đại và kinh nghiệm trong lĩnh vực này.