Trung Quốc đau đầu đối phó trào lưu "nằm yên" của giới trẻ

Ngày càng thất vọng những giờ làm việc mệt mỏi, xu hướng tiêu dùng xa xỉ và giá nhà leo thang chóng mặt… nhiều người trẻ Trung Quốc phản kháng bằng cách "chỉ làm việc ở mức tối thiểu cần thiết theo trào lưu "nằm yên".

Trong kỳ dịp nghỉ lễ Ngày quốc tế Lao động (1/5), khi Hu Ai và bố mẹ bị kẹt xe trên đường phố đông đúc, cô cuối cùng cũng nhận ra văn hóa làm việc "vắt kiệt sức" ở Trung Quốc ngày càng đáng sợ.

"Sếp gọi điện và bảo tôi đi bộ từ đường cao tốc đến ga tàu điện ngầm gần nhất và quay lại làm việc gấp", Hu Ai, 33 tuổi, nhớ lại. "Đó là lần đầu tiên bố mẹ chợt nhận ra công việc của tôi khó khăn như thế nào và điều đó khiến mẹ tôi phải bật khóc trong xe", cô nói.

Trong những tuần sau đó, Hu Ai, đang làm việc cho một công ty truyền thông ở Thâm Quyến, đã tìm thấy niềm an ủi từ trào lưu "nằm yên" đang càn quét nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này. Nhiều người trẻ Trung Quốc chán ngấy những suy nghĩ về một tương lai mịt mù khi phải đối mặt với những giờ làm việc mệt mỏi, xu hướng tiêu dùng xa xỉ và giá nhà tăng chóng mặt. Thay vì nỗ lực chạy theo, cố gắng mua nhà, xe hơi hay thậm chí lập gia đình, nhiều người chỉ làm việc ở mức tối thiểu cần thiết. 

Từ công chức ở các thành phố nhộn nhịp cho đến sinh viên đại học, "đội quân" gồm những người trẻ của đất nước tỷ dân đã sử dụng mạng xã hội và các công cụ internet để tuyên bố mình đã "nằm yên" khi nỗi thất vọng ngày càng tăng. Trên khắp cả nước, những chiếc áo in dòng chữ "Không làm gì, chỉ nằm yên" đã trở thành mặt hàng bán rất chạy hiện nay.

Dù được nhiều người trẻ ủng hộ, lối sống này đang bị giới chức Trung Quốc chỉ trích mạnh mẽ. Các cơ quan chức năng nước này cho biết đang vào cuộc để trấn áp trào lưu này, lo ngại nó là mối đe dọa đối với giấc mơ trẻ hóa quốc gia, tạo thách thức đối với trật tự xã hội và kinh tế đã được thiết lập.

Nguồn gốc của trào lưu này được cho là bắt nguồn từ một bài đăng trên internet ít người biết đến có tên "Triết lý nằm phẳng", trong đó một người dùng có tên Kind-Hearted Traveller đã dẫn những triết lý học Hy Lạp với kinh nghiệm sống trên 200 nhân dân tệ (31USD)/ tháng, hai bữa ăn một ngày và không làm việc trong 2 năm.

Người này viết: "Tôi có thể ngủ trong thùng gỗ để tận hưởng buổi tắm nắng như Diogenes (một nhà triết học Hy Lạp nổi tiếng), hoặc sống trong một hang động như Heraclitus (một nhà triết học Hy Lạp cổ đại) và nghĩ về "Logos" (Triết học). Vì chưa bao giờ có một xu hướng đề cao tính chủ quan của con người ở nước tôi, nên tôi muốn tạo ra lẽ sống cho riêng mình: Nằm yên và mặc kệ tất cả". Theo người đăng ẩn danh, lối sống này giúp con người khỏe mạnh và cảm thấy thoải mái.

Mặc dù bài đăng gốc bị xóa ngay sau đó, nhưng nó đã kịp lan truyền nhanh chóng trên mạng, làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi và các video đã thu hút hàng triệu lượt xem.

"Những năm gần đây, giá bất động sản tăng chóng mặt, khoảng cách giữa các tầng lớp xã hội ngày càng rộng", một người hiện đang làm việc cho một công ty công nghệ có trụ sở tại Quảng Châu, đã kết hôn 7 năm nhưng chưa có con, cho biết. Theo người này, nếu trào lưu này phổ biến, nó sẽ ảnh hưởng đến kỳ vọng của những người trẻ tuổi khiến họ không muốn kết hôn và sinh con hay có hứng thú mua nhà. Điều này sẽ gây bất lợi cho mục tiêu tránh bẫy thu nhập trung bình của Trung Quốc.

"Nằm yên" và "tiến hóa lùi"

Nhưng "nằm yên" không phải là thuật ngữ thông dụng duy nhất cho thấy sự vỡ mộng của người trẻ trong thời gian gần đây. Thuật ngữ "tiến hóa lùi" cũng đã trở nên phổ biến ở nước này. Ban đầu nó được sử dụng trong nhân chủng học để mô tả các hoạt động nông nghiệp trì trệ. Trong bối cảnh kinh tế suy thoái do đại dịch và chiến tranh thương mại, thuật ngữ này càng trở nên phổ biến. Mọi người đều phải học tập hoặc làm việc nhiều hơn trước, nhưng họ phải đối mặt với mức thu nhập trì trệ, nỗi lo thất nghiệp và chi phí nhà ở và chăm sóc con cái tăng cao.

Lực lượng nhân công trong ngành công nghệ là một trong những người đầu tiên nhận cảm nhận được sự "tiến hóa lùi" này. Những người làm việc tại các công ty lớn thường làm việc trong nền văn hóa "996" - lịch làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày một tuần. Những người khác thậm chí còn nói đùa về văn hóa làm việc mới - "007", tức là từ "0 giờ sáng đến 0 giờ tối", 7 ngày một tuần.

"Nhiều khả năng bạn sẽ làm việc chăm chỉ cả đời nhưng vẫn không thể mua được một căn nhà. Có lẽ tốt hơn là nên từ bỏ mục tiêu này", một kỹ sư vừa tốt nghiệp một trong những trường đại học tốt nhất Trung Quốc cho biết. Người này cũng tuyên bố ủng hộ trào lưu "nằm yên".