Tranh cãi chuyện Iran được mời dự hội nghị Geneva II

Hôm qua, người đứng đầu tổ chức lớn nhất thế giới đã buộc phải tổ chức phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) nhằm cứu vãn Hội nghị hòa bình Syria II sau khi phe đối lập Syria dọa rút lui nếu Iran tham dự.

“Hiện các cuộc thảo luận tăng cường và cấp bách đang được tiến hành và tôi sẽ có nhiều điều để nói trong ngày tới về tình hình này”, ông Ban Ki-moon tuyên bố tại cuộc họp.

Cũng tại cuộc họp, Tổng thư ký Ban Ki-moon đã buộc phải rút lại lời mời đã được gửi tới Iran tối hôm Chủ nhật nhằm vãn hồi Hội nghị Geneva II trước nguy cơ đổ vỡ vào phút cuối.

Quyết định trên được đưa ra sau khi bùng nổ các cuộc tranh cãi về sự tham gia của Iran tại Hội nghị Geneva II từ ngày 21-24/1. 

Trong phản ứng ngay sau khi ông Ban Ki-moon loan báo đã gửi thư mời cho Iran, Liên minh Dân tộc Syria (SNC) - lực lượng đối lập chính ở Syria - tuyên bố sẽ rút khỏi hội nghị nếu lời mời không được rút lạiy

Mỹ, Pháp và Anh cũng cho rằng ông Ban Ki-moon nên xem xét thu hồi giấy mời của mình nếu Iran chưa thể hiện rõ sự ủng hộ đối với các nội dung đạt được tại Hội nghị Geneva I tháng 6/2012, trong đó có việc thành lập chính phủ chuyển tiếp tại Syria.

“Iran chưa bao giờ ủng hộ thỏa thuận đạt được tại hội nghị Geneva I,  theo đó kêu gọi thành lập một chính phủ lâm thời chuyển tiếp ở Syria để đưa đất nước Trung Đông này thoát khỏi cuộc xung đột kéo dài gần 3 năm qua”, một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ nói, đồng thời cho biết Washington đang thảo luận với LHQ về "lời mời bất ngờ" của Tổng thư ký Ban Ki-moon đối với Iran

Ả-rập Xê-út, nước ủng hộ phe đối lập Syria, cũng phản đối sự hiện diện của Iran tại Hội nghị Geneva II với lý do tương tự.

Tuy nhiên, ông Ban Ki-moon khẳng định thư mời chỉ được gửi đi sau khi ông nhận được bảo đảm của Ngoại trưởng Iran Javad Zarif nói rằng nước Cộng hòa Hồi giáo đã chấp nhận điều kiện đó.

Nga và Trung Quốc cho rằng việc ngăn cản Iran dự hội nghị sẽ là "sai lầm không thể tha thứ".

"Việc không đảm bảo sự hiện diện của tất cả các bên có thể liên quan trực tiếp tới tình hình Syria. Theo tôi, đây sẽ là một sai lầm không thể tha thứ”, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói trong buổi họp báo được phát sóng trên truyền hình.

“Tôi hoàn toàn ủng hộ cách tiếp cận trách nhiệm và nguyên tắc tiếp cận của Tổng thư ký Ban Ki-moon khi gửi giấy mời tới các nước có ảnh hưởng đối với tình hình Syria, trong đó có nước Cộng hòa Hồi giáo Iran", người đứng đầu ngành ngoại giao Nga nói thêm.

Nga hiện là đồng minh lớn nhất của Syria và là một trong hai nhà bảo trợ lớn nhất cho Hội nghị Geneva II sắp tới.

Đồng quan điểm với Nga, Trung Quốc kêu gọi các bên liên quan tích cực tham gia hội nghị với tinh thần sẽ thực hiện Tuyên bố Geneva một cách toàn diện, cân bằng và hiệu quả.

“Các nước trong khu vực có vai trò rất quan trọng. Trung Quốc ủng hộ các nước này thúc đẩy một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột ở Syria. Đây là cách thiết thực nhất để giải quyết vấn đề Syria và tất cả các bên cần bày tỏ lập trường thông qua đối thoại và thương lượng”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói.

Theo kế hoạch, các cuộc hòa đàm về vấn đề Syria sẽ được khai mạc ngày 22/1 tại thành phố Montreux, Thụy Sĩ. Tuy nhiên, lịch trình tổ chức sự kiện được trông đợi này đã bị xáo trộn sau khi các nước thể hiện sự phân cực rõ rệt trong việc mời Iran dự hội nghị. Trước nguy cơ hội nghị có thể đổ vỡ, LHQ đã phải rút lại lời mời và phe đối lập Syria đồng ý quay lại đàm phán.