Tiết lộ sốc đằng sau việc Taliban chiếm Kabul "như chốn không người"

Trả lời phỏng vấn AP ngày 15/12, cựu Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai cho biết, đích thân ông đã mời Taliban vào thủ đô Kabul hồi giữa tháng 8 năm nay với vai trò trung gian đàm phán hòa bình giữa lực lượng này với chính phủ của cựu Tổng thống Ashraf Ghani.

Ông Karzai cho biết, đó là cách duy nhất để bảo vệ người dân và để đất nước cũng như thủ đô Kabul không rơi vào hỗn loạn, ngăn các phần tử nổi loạn, cướp bóc".

Ông Karzai, 63 tuổi, làm tổng thống Afghanistan từ năm 2001 đến năm 2014 và đến nay vẫn có sức ảnh hưởng lớn. Hồi tháng 8 năm nay, Taliban đã chiếm được phần lớn lãnh thổ Afghanistan sau một chiến dịch tiến công quy mô lớn khi quân đội Mỹ và các đồng minh rút khỏi Afghanistan.

Đích thân ông Karzai đã tham gia vào các cuộc đàm phán chia sẻ quyền lực giữa chính phủ của ông Ghani và lực lượng Taliban. Ông Karzai cho biết, hôm 14/8, hai bên gần như đã đạt được thỏa thuận hòa bình, theo đó, ông Ghani đồng ý tới thủ đô Doha của Qatar vào ngày hôm sau để gặp gỡ, đàm phán với các đại diện của Taliban.

Đến hôm 15/8, căng thẳng ở Kabul có xu hướng leo thang, nhiều người lo ngại, Taliban sẽ sớm ập vào. Tuy nhiên, ong Karzai nói rằng, Taliban đã gọi điện cho ông vào buổi sáng hôm đó và nói rằng, chính phủ Afghanistan (của cựu Tổng thống Ghani) nên án binh bất động bởi họ không có ý định đổ vào Kabul. Các quan chức chính phủ Afghanistan khi đó cũng đảm bảo với ông Karzai rằng quân đội sẽ bảo vệ thành phố và sẽ không để Kabul "thất thủ".

Mặc dù vậy, tình hình đã thay đổi rất nhanh, đặc biệt khi đầu giờ chiều đã có thông tin xác nhận ông Ghani và một số quan chức cấp cao của chính quyền đã chạy khỏi Kabul.

"Không còn quan chức, cảnh sát trưởng, chỉ huy cảnh sát hay các đơn vị khác còn ở lại Kabul lúc đó. Tất cả đều đã rời đi", ông Karzai cho biết.

Taliban chiếm đóng Kabul hôm 15/8 một cách dễ dàng, gần như không gặp bất cứ sự phản kháng nào từ quân đội hay lực lượng an ninh của chính quyền Afghanistan. Taliban đã giành quyền kiểm soát dinh tổng thống và khi đó tuyên bố sẽ lập ra một chính phủ lâm thời.

Ông Karzai cho hay, Taliban đã đề nghị ông đảm nhiệm vai trò tổng thống lâm thời, song ông đã từ chối. Thay vào đó, ông muốn phát biểu trên truyền hình từ dinh thự riêng của gia đình ở Kabul để "người dân Afghanistan biết rằng chúng tôi vẫn luôn ở đây". Ông Karzai cho rằng, nếu không phải vì ông Ghani rời khỏi đất nước vào phút chót, hai bên đã có thể ký kết một thỏa thuận hòa bình. "Tôi tin rằng các thủ lĩnh Taliban cũng đang chờ chúng tôi ở Doha với cùng một mục tiêu".

Taliban hiện điều hành Afghanistan thông qua một chính phủ lâm thời mà các thành viên là người của lực lượng này hoặc của các đồng minh. Ông Karzai cho biết, suốt 4 tháng qua, ông vẫn thi thoảng có các cuộc gặp với đại diện của Taliban. Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế hợp tác với Taliban để giải quyết các vấn đề của Afghanistan.