Thế giới chi tiêu cho quân sự cao kỷ lục, chạm mốc 2.440 tỷ USD

Báo cáo do Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (Sipri) có trụ sở tại Thụy Điển cho biết, chi tiêu quân sự toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục 2.440 tỷ USD trong năm qua.

Mức tăng 6,8% từ năm 2022 đến năm 2023 là cao nhất kể từ năm 2009.

Lần đầu tiên, các nhà phân tích tại Sipri ghi nhận sự gia tăng chi tiêu quân sự ở 5 khu vực địa lý: Châu Phi, Châu Âu, Trung Đông, Châu Á, Châu Đại Dương và Châu Mỹ.

Nan Tian, một nhà nghiên cứu cấp cao về chương trình sản xuất vũ khí và chi tiêu quân sự của Sipri, đã cảnh báo về nguy cơ xảy ra những kịch bản ngoài ý muốn ngày càng cao khi các chính phủ chạy đua trang bị vũ khí.

Ông nói: "Sự gia tăng chưa từng có trong chi tiêu quân sự là phản ứng trực tiếp trước sự suy thoái hòa bình và an ninh toàn cầu".

"Các quốc gia đang ưu tiên sức mạnh quân sự, nhưng họ có nguy cơ rơi vào vòng xoáy xung đột trong bối cảnh an ninh và địa chính trị ngày càng biến động", ông cảnh báo.

Hai quốc gia chi tiêu lớn nhất - Mỹ (37%) và Trung Quốc (12%) - chiếm khoảng một nửa chi tiêu quân sự toàn cầu, tăng ngân sách lần lượt là 2,3% và 6%.

Kể từ năm 2014, khi Nga sáp nhập Crimea, Mỹ đã chuyển trọng tâm từ các hoạt động chống nổi dậy và chiến tranh bất đối xứng sang "phát triển các hệ thống vũ khí mới có thể được sử dụng trong một cuộc xung đột tiềm tàng với đối thủ có trang bị quân sự tiên tiến", theo báo cáo của Sipri.

Mặc dù vẫn kém Mỹ về chi tiêu quân sự, nhưng Trung Quốc, với tư cách là nước chi tiêu lớn thứ 2 thế giới, đã phân bổ khoảng 296 tỷ USD vào năm 2023, tăng 6% so với năm 2022. Nước này đã liên tục tăng chi tiêu quốc phòng trong 29 năm qua.

Chi tiêu quân sự của Nga vào năm 2023, sau một năm xung đột toàn diện với Ukraine, cao hơn 24% so với năm 2022 và nhiều hơn 57% so với năm 2014. Nga chi tiêu quân sự ở mức 5,9% GDP, tương đương 16% tổng chi tiêu của chính phủ năm 2023. Đây là mức cao nhất được ghi nhận kể từ khi Liên Xô tan rã.

Ukraine trở thành nước chi tiêu quân sự lớn thứ 8 thế giới vào năm 2023, với mức tăng hàng năm là 51%, đạt 64,8 tỷ USD. Con số này tương đương 59% chi tiêu quân sự của Nga trong cùng năm.

Trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng với Trung Quốc và Pakistan, chi tiêu quân sự của Ấn Độ đã tăng 4,2% kể từ năm 2022 và 44% so với năm 2014, phản ánh sự gia tăng về nhân sự và chi phí vận hành.

Các nhà phân tích của Sipri lưu ý rằng 75% vốn đầu tư của Ấn Độ là dành cho thiết bị sản xuất trong nước, tỷ lệ cao nhất từ trước đến nay, khi Ấn Độ tiến tới mục tiêu trở nên tự chủ trong phát triển và sản xuất vũ khí.

Chi tiêu ở Trung Đông tăng 9% lên 200 tỷ USD, khiến khu vực này trở thành khu vực có tỷ lệ chi tiêu quân sự cao nhất so với GDP trên thế giới ở mức 4,2%, tiếp theo là châu Âu (2,8%), Châu Phi (1,9%), Châu Á và Châu Đại Dương (1,7%) và Châu Mỹ (1,2%).