Tân thủ tướng Nhật công bố nội các mới

Chính phủ mới của Nhật Bản bao gồm hầu hết các gương mặt mới và trẻ, trung bình trên dưới 50 tuổi, thấp hơn nhiều so với các chính phủ tiền nhiệm. Trong số các vị trí lãnh đạo chủ chốt dưới thời thủ tướng Koizumi chỉ còn lại Bộ trưởng ngoại giao Taro Aso, người mới đây cùng tham gia chạy đua trong cuộc bầu cử chức vụ chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền cùng ông Abe. Ngoài ra còn có cựu giám đốc Cơ quan hoạch định chính sách kinh tế Koji Omi được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tài chính.

Chức vụ quyền lực nhất, Chánh văn phòng nội các, được giao cho ông Yasuhisa Shiozaki. Ông này đồng thời còn kiêm nhiệm chức vụ quốc vụ khanh phụ trách giải quyết các vấn đề liên quan đến việc các công dân Nhật bị CHDCND Triều Tiên bắt cóc vào thập kỷ 1970, một nhiệm vụ trước đó do ông Abe đảm nhiệm.

Một trong những bước đi đáng chú ý của tân thủ tướng Shinzo Abe là tăng số cố vấn thủ tướng, bổ sung thêm một số trợ lý phụ trách an ninh quốc gia, giáo dục và vấn đề người Nhật bị tình báo CHDCND Triều Tiên. Các cố vấn này có hẳn bộ máy giúp việc riêng, cho phép họ hoạch định chính sách trên từng lĩnh vực phụ trách mà không cần phụ thuộc vào các bộ chủ quản.

Theo đánh giá của một số nhà phân tích quốc tế, thành phần nội các mới của tân thủ tướng Shinzo Abe phản ánh xu hướng thiên hữu. Việc lựa chọn ông Shiozaki làm Chánh văn phòng nội các mới được coi là bước đi quan trọng nhằm tăng cường sự kiểm soát của thủ tướng đối với các vấn đề nhân sự. Ông  Shiozaki (55 tuổi ) tốt nghiệp đại học Harvard, từng là Thống đốc ngân hàng trung ương và là một đồng minh thân cận của thủ tướng Abe. Shiozaki cũng rất được các nghị sỹ trong đảng Dân chủ Tự do ủng hộ. Một trong những cố vấn quan trọng nhất của thủ tướng là trợ lý an ninh quốc gia, do ông Yuriko Koike (54 tuổi) nắm giữ. Ông Koike từng là phóng viên truyền hình từnglên tiếng một cách mạnh mẽ kêu gọi thắt chặt các biện pháp trừng phạt CHDCND Triều Tiên kể từ khi nước này chính thức thừa nhận đã tiến hành các vụ bắt cóc công dân Nhật cách đây hai thập kỷ.

Tuy nhiên, chính phủ mới tương đối thiếu vắng các nhà kinh tế nổi tiếng ở một số chức vụ chủ chốt, trái ngược với thời của thủ tướng Koizumi vốn có nhiều gương mặt cải cách nổi bật như giáo sư kinh tế Heizo Takenaka, người rất thành công với chính sách giải quyết vấn đề nợ xấu trong hệ thống ngân hàng Nhật Bản. Ông Takenaka tuyên bố sẽ rút lui hoàn toàn khỏi sân khấu chính trị. Người thay thế ông là giáo sư Hiroko Ota, được bổ nhiệm làm Bộ trưởng kinh tế. Theo các nhà phân tích, vai trò chủ yếu của ông Ota chủ yếu sẽ tập trung vào việc duy trì chính sách cải cách hiện hành mà không đưa ra một biện pháp mới nào. Nhà kinh tế Richard Jerram của tập đoàn tư vấn Macquarie Securities nhận định việc thiếu các chuyên gia kinh tế ở các vị trí chủ chốt cho thấy đây không phải là một vấn đề ưu tiên trọng tâm trong chính sách của nội các mới.

Thay vào đó, nhiều nhà quan sát đánh giá một trong các ưu tiên hàng đầu của tân thủ tướng là xem xét sửa đổi Hiến pháp Nhật cho phép nước này phát triển quân đội như các nước khác. Ông Abe đã nhiều lần kêu gọi Nhật nên có một luật mới cho phép đưa quân đội ra nước ngoài tham gia các sứ mạng gìn giữ hoà bình quốc tế và hợp tác quân sự chặt chẽ hơn với Mỹ.

Dư luận Nhật Bản hy vọng thủ tướng Abe sẽ thúc đẩy cải thiện quan hệ với Hàn Quốc và Trung Quốc, vốn bị xấu đi sau các chuyến viếng thăm đền Yashukuni của thủ tướng Koizumi. Tuy nhiên, nhiều khả năng những tranh cãi liên quan đến vấn đề lịch sử sẽ tiếp tục tồn tại, do ông Abe đã nhiều lần kêu gọi các trường học Nhật Bản nên tăng cường giảng dạy về "chủ nghĩa yêu nước" và các "giá trị truyền thống", phủ nhận một số cáo buộc về việc nước này từng phạm các tội ác chiến tranh trong Thế chiến thứ hai.

Ngọc Nhàn