Sỹ quan CIA giải mã thất bại của Mỹ trong cuộc chiến ở Việt Nam

Trong số quân nhân Mỹ được đưa sang Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh, có lẽ cựu Đại tá Andre Sauvageot là một trong những người có thâm niên lâu nhất. Ông đã xin ở lại tới 9 năm, từ 1964-1973, chỉ để tìm hiểu vì sao người Việt Nam lại có thể kiên cường đến vậy!

Năm 1969, thời điểm cuộc chiến tranh Việt Nam đang bước vào giai đoạn quyết liệt nhất. Một sáng sớm tại Trung tâm Huấn luyện Cán bộ Xây dựng Nông Thôn của chính quyền Việt Nam Cộng hòa tại Vũng Tàu, Cố vấn chính trị, Thiếu tá Mỹ Andre Sauvageot bỗng nhận được lệnh của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), yêu cầu lập tức trở lại Sài Gòn để thực thi một nhiệm vụ đặc biệt.

Dù là sỹ quan lục quân cao cấp nhưng do thông thạo tiếng Việt nên Andre được phép cộng tác thường xuyên với CIA, một cơ quan hoàn toàn độc lập với quân đội Mỹ, trong một số chương trình tại miền Nam Việt Nam khi đó.

Không lâu trước khi ông Andre từ Vũng Tàu trở lại Sài Gòn, một nữ cán bộ cấp cao của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam sa vào tay lực lượng cảnh sát Việt Nam Cộng hòa và bị tra tấn tàn bạo.

Ông Andre nhớ lại: “Người đứng đầu cảnh sát Việt Nam Cộng hòa tra tấn bà ấy bằng những hình thức tàn bạo nhất nhằm buộc bà ấy từ bỏ Chủ nghĩa Cộng sản. Ông ta đã dùng lửa đốt cháy cả hai ngón tay của bà ấy nhưng không thể khuất phục được nữ cán bộ cộng sản”.  

Dùng đủ mọi nhục hình nhưng vẫn không thể lay chuyển người cán bộ cách mạng, phía Việt Nam Cộng hòa cuối cùng đành chấp nhận giao bà cho CIA để thử nghiệm một phương pháp mới về tâm lý chiến.

“Thay vì sử dụng bạo lực, CIA muốn thử nghiệm một phương thức mới, áp dụng cách đối xử nhân đạo hơn, dùng vật chất để qua đó xem có thể thuyết phục người Cộng sản từ bỏ lý tưởng của mình hay không”.

Người cán bộ cách mạng được CIA sắp xếp sống trong một biệt thự lớn gần một con đường nối trung tâm Sài Gòn với sân bay Tân Sơn Nhất, được chu cấp đầy đủ, chăm sóc chu đáo.

Hàng ngày, hai nhân viên CIA người Mỹ rất giỏi về học thuyết Marx-Lenin thay phiên nhau đến tranh luận về các vấn đề lịch sử, logic, triết học…nhằm dần dần thuyết phục bà thay đổi quan điểm.

Sau một thời gian, dường như thấy chưa hiệu quả, CIA quyết định đưa Thiếu tá Andre Sauvageot nhập cuộc. Đã ở Việt Nam từ năm 1964 trong vai trò cố vấn chính trị, Andre được giao nhiệm vụ kết bạn với bà, qua đó tiếp tục thực hiện “điệp vụ” dường như đang trở nên bất khả thi với hai đồng nghiệp CIA.

Với kinh nghiệm tiếp xúc với nhiều người cách mạng cùng sự tôn trọng thực sự trước một ý chí sắt đá, ông Andre dễ dàng kết bạn với đối thủ để rồi qua những câu chuyện hàn huyên hàng ngày, ông bắt đầu nhận ra rằng mình đang thất bại.

“Không gì có thể khiến bà ấy từ bỏ lý tưởng Cộng sản, vì những trải nghiệm trong suốt cuộc đời của bà đã chứng minh vai trò thiết yếu, sống còn của Đảng Cộng sản Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Không ai làm được điều này. Tất nhiên là cũng có nhiều tổ chức đứng lên chiến đấu chống Pháp nhưng họ không có được một tư tưởng xuyên suốt, không có khả năng huy động nguồn nhân lực và vật lực. Những người Cộng sản đã làm được việc này và chính bà ấy đã tận mắt chứng kiến. Đây là thực tế không thể phủ nhận”, ông Andre nói.    

Không còn phương cách nào khác, ông Andre quyết định mời Chỉ huy trưởng Trung tâm Huấn luyện Cán bộ Xây dựng Nông Thôn, Đại tá Nguyễn Bé từ Vũng Tàu ra Sài Gòn để gặp người nữ cán bộ cách mạng này.

Ông Nguyễn Bé từng đứng trong hàng ngũ Việt Minh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Nhưng ngay sau cuộc gặp mà ông Andre mô tả là rất cởi mở, thẳng thắn và thân thiện với viên Đại tá, người nữ cán bộ cộng sản đã khẳng định một sự thật mà chính Andre cũng phải thừa nhận rằng ông không thể phản bác.

“Bà ấy nói: ‘Tôi hiểu là phía Việt Nam Cộng hòa có nhiều người tốt, họ ở bên đó vì nhiều lý do khác nhau. Cũng như vậy, không phải người Cộng sản nào cũng tốt. Đó là cuộc sống, họ đều là con người. Nhưng ở đây chúng ta không nói chuyện ai tốt ai xấu mà chúng ta đang nói đến một chính đảng, một lực lượng có khả năng giành được và bảo vệ độc lập, tự do, phát triển đất nước. Với những trải nghiệm của tôi thì đó chỉ có thể là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa’”, ông Andre nhớ lại.

“Một người phụ nữ tuyệt vời, can trường, trung thành với lý tưởng, sự nghiệp của mình. Cuộc thử nghiệm đã thất bại và không thể có triển vọng thành công. Dựa trên kinh nghiệm của tôi cũng như thực tế chứng kiến vai trò lãnh đạo của đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình đấu tranh vì độc lập tự do, chúng ta không thể thuyết phục bà ấy từ bỏ lý tưởng Cộng sản hay phản bội cách mạng. Cũng như vậy, nếu bà ấy tìm cách thuyết phục tôi phản bội nước Mỹ thì bà ấy cũng sẽ thất bại vì những lý do tương tự”. Đó là kết luận trong bản báo cáo cuối cùng của Thiếu tá Andre Sauvageot gửi CIA.

Sau đó, ông Andre không bao giờ gặp người nữ cán bộ cộng sản đó nữa. Ông chỉ biết rằng bà được CIA giao lại cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa và có lẽ đã bị tử hình./.

Theo Nhật Quỳnh-Huy Hoàng/VOV-Washington