"Sàn đấu" của phe Cộng hòa và Dân chủ trong cuộc đua đắt đỏ nhất lịch sử Mỹ

Cuộc chạy đua tốn kém chưa từng có

Bang Georgia trở thành trung tâm chú ý của nước Mỹ khi có cả 2 ghế tại Thượng viện được bầu lại vào hôm nay, 5/1. Một cuộc bầu cử là thông thường, khi Thượng nghị sĩ David Perdue kết thúc nhiệm kỳ 6 năm đầu tiên và tái tranh cử. Cuộc bầu cử còn lại là đặc biệt sau khi một nghị sĩ Cộng hòa về hưu hồi năm ngoái. Thống đốc Georgia đã bổ nhiệm bà Kelly Loeffler thay thế vào vị trí đó và giờ đây bà đang chạy đua lần đầu tiên cho một nhiệm kỳ đầy đủ.

Cuộc bầu cử tại bang Georgia có ý nghĩa vô cùng quan trọng với cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ, cũng như Tổng thống đắc cử Joe Biden. Việc cả Tổng thống Donald Trump, con trai Donald Trump Jr, ông Joe Biden và "phó tướng" Kamala Harris đều đổ tới Georgia để vận động tranh cử cho các ứng viên của đảng mình vào những giờ chót đã nêu bật tầm quan trọng của cuộc bầu cử này.

Một bằng chứng khác cho thấy tầm quan trọng của cuộc bầu cử tại Georgia là các ứng viên của cả hai đảng đã thu hút số tiền gây quỹ cao kỷ lục, biến cuộc đua này trở thành đắt đỏ nhất trong lịch sử chạy đua vào Thượng viện. Theo trang tin Savannah Morning News, 4 ứng viên tranh cử Thượng viện ở Georgia đã gây quỹ khoảng 420 triệu USD, trong đó hai ứng viên Dân chủ Jon Ossoff và Raphael Warnock gây quỹ lần lượt là 140 triệu và 104 triệu USD, trong khi 2 đối thủ Cộng hòa Kelly Loeffler và David Perdue được 92 và gần 90 triệu USD.

Trong cuộc bầu cử ngày 3/11 năm ngoái, không ứng viên thượng nghị sĩ nào giành trên 50% phiếu bầu, do đó theo luật của bang Georgia, các ứng viên giành được nhiều phiếu bầu nhất phải bước vào cuộc đấu quyết định ở vòng 2.

Cuộc đua tại Georgia sẽ chứng kiến cuộc đối đầu giữa Perdue - Ossoff và Loeffler - Warnock. Ông Perdue, 71 tuổi, là một cựu doanh nhân giàu có. Còn ông Ossoff, mới 33 tuổi, là một nhà làm phim tài liệu từng là ứng viên của đảng Dân chủ trong một cuộc bầu cử quốc hội đặc biệt vào năm 2017 nhưng thất bại. Bà Loeffler, 50 tuổi, là một trong những thành viên giàu nhất trong Quốc hội khi có chồng là giám đốc điều hành công ty mẹ của Sàn giao dịch chứng khoán New York. Trong khi đó, ông Warnock, 51 tuổi, là mục sư của một nhà thờ nổi tiếng của người da màu ở thành phố Atlanta.

Cả hai ứng viên của đảng Cộng hòa đều tuyên bố là người trung thành với Tổng thống Trump. Họ từ chối công nhận ông Trump thua đối thủ Joe Biden trong cuộc bầu cử. Hai ứng viên đã nêu nghi vấn về tình toàn vẹn của cuộc bầu cử tại Georgia và sử dụng các cụm từ như "cực đoan" để tấn công các đối thủ Dân chủ.

Trong khi đó, cả hai ứng viên Dân chủ cơ bản là đều ủng hộ ông Biden và các chính sách của ông, đặc biệt về chăm sóc sức khỏe và chiến đấu với đại dịch Covid-19. Họ lấy các giao dịch cổ phiếu của các ứng viên Cộng hòa và sự trung thành với ông Trump là vũ khí để tấn công đối thủ.

"Sàn đấu" của phe Cộng hòa và Dân chủ

Hiện đảng Cộng hòa đang giành 50 ghế tại Thượng viện, trong khi đảng Dân chủ giành 48 ghế. Đảng nào giành ít nhất 51 ghế sẽ kiểm soát Thượng viện.

Để duy trì quyền kiểm soát Thượng viện như nhiệm kỳ vừa qua, đảng Cộng hòa chỉ cần thắng 1 ghế. Trong khi đó, đảng Dân chủ cần chiến thắng cả 2 ghế mới đạt được tỷ lệ cân bằng 50-50. Khi xảy ra kịch bản cân bằng này, Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris - với tư cách là Chủ tịch Thượng viện tương lai - sẽ bỏ lá phiếu quyết định để phá vỡ thế bế tắc và lá phiếu của bà sẽ đưa đảng Dân chủ kiểm soát Thượng viện.

Việc đảng nào kiểm soát Thượng viện 2 năm tới sẽ định hình cục diện chính trường Mỹ. Nếu ông Biden nhậm chức tổng thống và đảng Dân chủ kiểm soát cả 2 viện của Quốc hội, chương trình nghị sự của tân Tổng thống sẽ gặp thuận lợi, khi các dự luật, kế hoạch cải cách của ông có thể dễ dàng được thông qua. Nếu đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện, chương trình nghị sự của ông Biden sẽ khó vượt qua "cửa ải" này, nhất là sau nhiều nghị sĩ Cộng hòa không "tâm phục, khẩu phục" chiến thắng bầu cử của ông.

Georgia vốn được xem là một thành trì của đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử ngày 3/11, ông Biden đã giành chiến thắng sít sao khi chỉ hơn đối thủ Donald Trump gần 12.000 phiếu bầu phổ thông và đây là lần đầu tiên một ứng viên Dân chủ giành chiến thắng kể từ năm 1992. Đó cũng là lý do giải thích vì sao 2 ứng viên Cộng hòa tại bang này trong cuộc đua vào Thượng viện đã không giành chiến thắng ở vòng 1 một cách dễ dàng.

Trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 3/11, bang Georgia đã phải kiểm phiếu 3 lần đối với toàn bộ khoảng 5 triệu phiếu phổ thông. Với chiến thắng tại "lãnh địa" của đảng Cộng hòa, ông Biden đã giành 16 phiếu đại cử tri của bang. Tuy nhiên, ông Trump không chấp nhận kết quả vì cáo buộc có gian lận bầu cử.

Cuộc bầu cử tại Georgia càng được chú ý khi nó diễn ra chỉ vài ngày sau khi báo Washington Post công bố toàn bộ băng ghi âm cuộc họp qua điện thoại kéo dài 1 giờ đồng hồ giữa Tổng thống Trump và Tổng thư ký bang Georgia Brad Raffensperger, trong đó ông Trump đe dọa và gây sức ép với ông Raffensperger để "tìm" cho ông hơn 11.000 phiếu bầu để thu hẹp khoảng cách với đối thủ Biden. Ông Trump còn ám chỉ rằng ông Raffensperger có thể bị truy tố nếu không hành động theo lời ông chủ Nhà Trắng.

Cuộc điện thoại trên đã gây "bão" chính trường Mỹ, khi nhiều ý kiến cho rằng ông Trump có thể đã vi phạm luật và các nghị sĩ Dân chủ đã kêu gọi luận tội ông vì hành động này. Trong khi đó, Tổng thư ký bang Georgia Brad Raffensperger cũng bị đảng Cộng hòa của ông chỉ trích nặng nề vì công khai cuộc họp mật.