Phóng viên ảnh chụp hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu qua đời

 

Một trong những bức ảnh trong loạt ảnh chụp hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu của Browne đã giành giải "Anh tin tức của năm" của World Press năm 1963. 

Phóng viên ảnh từng đoạt giải thưởng danh giá Pulitzer đã qua đời sau một thời gian dài chiến đấu với căn bệnh Parkinson’s.

 

Phóng viên Browne đến Việt Nam vào năm 1961 và là trưởng phân xã ở Sài Gòn của hãng thông tấn AP. Ông là một trong những phóng viên đầu tiên đưa tin về cuộc chiến Việt Nam thời kỳ đầu, về Tổng thống Ngô Đình Diệm chính quyền miền Nam Việt Nam khi đó và về phe đối lập do các hòa thượng dẫn đầu. Vào ngày 11/6/1963, Browne đã có mặt tại nơi hòa thượng Thích Quảng Đức ngồi bắt chéo chân thiền lặng lẽ ở trung tâm một giao lộ ở Sài Gòn.

 

Những phật tử khác đổ xăng lên người hòa thượng và hòa thượng châm diêm, ngọn lửa bùng lên bao trùm khắp người. Phóng viên ảnh Browne đã ghi lại hết cảnh tượng đó. “Mọi người chứng kiến đều kinh hoàng”, Browne cho biết trong cuộc phỏng vấn năm 2011 trên tờ Time International. “Từng khoảnh khắc đều kinh khủng đến mức không thể tưởng. Âm thanh chính là tiếng khóc và sự đau đớn cùng cực của các thầy tu, những người đã biết hòa thượng này nhiều năm và yêu mến ông.”

 

Sau đó, Browne đã gửi phim chụp cho một hành khách trên chuyến bay thương mại về Manila. Khi AP công bố những bức ảnh kinh hoàng trên, cả thế giới đã bị sốc. “Bức ảnh mà ông ấy chụp giống như một loại virut lây lan nhanh của ngày nay”, William Prochnau, tác giả của một cuốn sách viết về phóng viên chiến trường trẻ ở Việt Nam cho biết. “Ngay lập tức, bức ảnh đã xuất hiện trên mọi tờ báo trên khắp thế giới.”

Bức ảnh của Browne đã thu hút được sự chú ý chưa từng có tiền lệ về sự can dự của Mỹ vào Việt Nam. Trong vòng vài tháng, chính quyền Tổng thống John F. Kennedy phải từ bỏ hỗ trợ cho chính quyền Ngô Đình Diệm, và sau đó chính quyền Diệm sụp đổ vào ngày 1/11/1963, khi Diệm và Ngô Đình Nhu bị lật đổ và bị giết chết trong một cuộc đảo chính được Mỹ hậu thuẫn.

 

Trong khi đó, Browne vẫn tiếp tục đưa tin về sự leo thang đánh phá của quân Mỹ ở Việt Nam và đôi khi phải “tuồn” bài viết của mình qua người đưa thư. Khi cố gắng chụp phi công Mỹ thực hiện sứ mệnh vi phạm vai trò phi tác chiến chính thức của họ, ông đã bị thu giữ máy ảnh.

 

Một đô đốc hải quân Mỹ vốn ác cảm với những câu hỏi xoáy liên tục của Browne, đã từng hỏi ông: “Sao anh không ở cùng phe chúng tôi?”

 

Năm 1964, Browne chia sẻ giải thưởng Pulitzer cùng với with David Halberstam của tờ New York Times, cũng có mặt tại hiện trường vụ tự thiêu khi đó, cho bài viết đưa tin về sự kiện.

 

Bức ảnh chụp hòa thượng Thích Quảng Đức của ông tuy không đoạt giải  Pulitzer nhưng đã giành được nhiều giải thưởng quốc tế và bức ảnh đó vẫn là một trong những bức ảnh mạnh mẽ nhất tố cáo sự tàn ác của cuộc chiến Việt Nam.

 

Phan Anh

Theo Washington Post, New York Times