Pháp nói Australia "trẻ con" khi giấu thỏa thuận tàu ngầm tỷ USD với Mỹ

"Thật là trẻ con khi nói rằng không thể tham vấn ý kiến của Pháp", Đại sứ Pháp tại Australia Jean-Pierre Thebault nói với đài ABC hôm 8/10.

Tuyên bố của Đại sứ Thebault được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa Pháp và Australia trở nên căng thẳng, sau khi Australia hồi tháng 9 tuyên bố hủy hợp đồng mua 12 tàu ngầm thông thường trị giá hơn 40 tỷ USD của tập đoàn Pháp Naval Group.

Thay vào đó, Australia quyết định đóng ít nhất 8 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân dựa trên công nghệ được Mỹ và Anh cung cấp, theo thỏa thuận liên minh 3 bên có tên gọi AUKUS.

Ngay sau khi lãnh đạo Mỹ, Anh và Australia công bố thỏa thuận AUKUS, các quan chức cấp cao của Pháp đã ra tuyên bố đầy giận dữ, thậm chí gọi đây là "cú đâm sau lưng" của các đồng minh khi bí mật đàm phán mà không thông báo cho Paris.

Pháp đã triệu hồi hai đại sứ của nước này tại Mỹ và Australia trở về Paris để tham vấn. Đây được cho là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại Pháp có động thái gay gắt như vậy.

Thủ tướng Australia Scott Morrison cho biết ông từng nêu quan ngại với Pháp về hợp đồng đang gặp khó khăn với Naval Group, nhưng ông không thể tiết lộ với Pháp về các cuộc thảo luận của Australia với Mỹ cho đến khi AUKUS được thống nhất.

Tuy nhiên, Đại sứ Thebault, người được Paris triệu hồi tháng trước, cho biết Pháp là đối tác an ninh thân thiết của Mỹ, Australia, Anh và Pháp nên được tin tưởng để cung cấp những thông tin như vậy.

Đại sứ Thebault cũng cho rằng thỏa thuận AUKUS "là một sai lầm rất lớn, một cách xử lý rất tồi tệ trong quan hệ đối tác".

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho rằng vấn đề căng thẳng giữa các nước lẽ ra được xử lý tốt hơn.

"Chính họ cũng nói rằng, mọi thứ lẽ ra phải được thực hiện theo cách khác. Lẽ ra phải có các cuộc tham vấn", ông Thebault cho biết.

Đại sứ Thebault sẽ sớm trở lại Australia sau khoảng thời gian được triệu hồi về nước. Nhà ngoại giao Pháp cho biết sự trở lại của ông nhằm xem xét thiện chí của Australia trong việc hàn gắn mối quan hệ với Pháp.

Ngoại trưởng Australia Marise Payne ngày 7/10 cho biết, bà hoan nghênh sự trở lại của Đại sứ Thebault như bước đầu tiên quan trọng trong việc khôi phục quan hệ song phương.

Mỹ và Anh đã tìm cách xoa dịu Pháp. Tổng thống Joe Biden khẳng định, Pháp vẫn là "đối tác và đồng minh quan trọng" ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong khi đó, Ngoại trưởng Australia nói rằng Canberra hiểu được sự thất vọng của Paris và hy vọng tiếp tục hợp tác với Pháp.

AUKUS được đánh giá là nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực, song đã khiến Pháp "phật lòng". Việc tuột mất thỏa thuận tàu ngầm tỷ USD với Australia có thể tác động mạnh đến ngành sản xuất quốc phòng của Pháp, ngoài ra nó có thể khiến Pháp thua thiệt về mặt chiến lược ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi Pháp có những lợi ích quan trọng.