Ông Trump nhận "trái đắng"

Với Tổng thống Mỹ Donald Trump, cuối tuần này lẽ ra là dịp ăn mừng kỷ niệm 1 năm ngày ông nhậm chức. Vậy mà đúng vào ngày 20-1 đáng nhớ, nhà lãnh đạo Mỹ lại đối mặt một cuộc khủng hoảng mới sau khi không thể ngăn chính phủ đóng cửa lần đầu tiên kể từ năm 2013.

Thất bại chua cay

Việc không thể thuyết phục quốc hội thông qua dự luật chi tiêu ngắn hạn nhằm giúp chính phủ thoát nguy cơ đóng cửa trước nửa đêm 19-1 (giờ địa phương) một lần nữa làm lu mờ hình ảnh "chuyên gia thỏa thuận" mà ông Trump tự xây dựng cho bản thân. Thất bại này càng thêm chua cay bởi nó xảy ra vào thời điểm Đảng Cộng hòa đang kiểm soát cả lưỡng viện quốc hội và Nhà Trắng.

Ngay cả khi Nhà Trắng đổ lỗi cho phe Dân chủ, không ít người quy trách nhiệm cho chính ông Trump, người từng nhận định những lần đóng cửa của chính phủ trong quá khứ là do lỗi của các ông chủ Nhà Trắng. Người ta còn nhớ khi trả lời phỏng vấn đài Fox News sau lần chính phủ đóng cửa năm 2013, ông Trump khẳng định chính tổng thống khi đó, ông Barack Obama, là người chịu trách nhiệm cuối cùng.

Theo Reuters, ít ra nhà lãnh đạo Mỹ đã có những nỗ lực cứu vãn vào giờ chót. Trước hết, ông hoãn chuyến đi đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở bang Florida để mừng kỷ niệm 1 năm cầm quyền và ở lại Washington. Sau đó, ông mời Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, thủ lĩnh phe Dân chủ tại Nhà Trắng, đến một cuộc gặp thân mật tại Nhà Trắng chiều tối 19-1 (giờ địa phương) với hy vọng tìm được tiếng nói chung. Ngay sau cuộc gặp kéo dài 90 phút, hai bên đều nói về những tiến triển đạt được.

Dù vậy, ông Trump nhanh chóng trở lại với lập trường trước đó: Bất kỳ giải pháp nào cũng đòi hỏi Thượng viện thông qua dự luật chi tiêu có hiệu lực trong 4 tuần vừa qua ải Hạ viện hôm 18-1. Trong khi đó, ông Schumer chỉ muốn một dự luật có thời hạn 1 tuần hoặc ngắn hơn và việc miễn cưỡng đồng ý đưa vấn đề xây bức tường biên giới với Mexico vào các cuộc đàm phán không đủ thuyết phục ông Trump đổi ý.

Chia rẽ sâu sắc

Kết quả là thượng viện không thể bỏ phiếu về dự luật chi tiêu ngắn hạn khi hạn chót lúc nửa đêm 19-1 trôi qua. Tranh cãi về nhập cư và an ninh biên giới được xem là nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng nói trên, qua đó phần nào cho thấy sự chia rẽ sâu sắc trong chính trường Mỹ.

Hầu hết thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ phản đối dự luật vì ông Trump và các lãnh đạo Đảng Cộng hòa không chịu đưa vào nội dung bảo vệ khoảng 700.000 người nhập cư đến Mỹ khi còn nhỏ và hiện không có giấy tờ. Theo Reuters, ông chủ Nhà Trắng chỉ muốn bất kỳ thỏa thuận nào về "những người theo đuổi giấc mơ Mỹ" nói trên được đưa vào một gói dự luật rộng lớn hơn, trong đó có cả biện pháp tăng cường ngân sách cho bức tường biên giới.

Mọi ánh mắt hiện đổ dồn về phía các lãnh đạo Đảng Dân chủ và Cộng hòa sau khi họ đồng ý nối lại đàm phán trong ngày 20-1 (giờ địa phương) và cam kết nhanh chóng đạt thỏa thuận. Ông Mitch McConnell, thủ lĩnh phe đa số của Đảng Cộng hòa tại Thượng viện, cho biết sẽ nỗ lực tìm kiếm một dự luật chi tiêu ngắn hạn có hiệu lực đến ngày 8-2. Dù vậy, theo Reuters, không dễ để bên nào chịu nhượng bộ lúc này bởi một thất bại chính trị có thể khiến họ trả giá đắt, nhất là khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đang đến gần. Trở ngại lớn khác đến từ lập trường cứng rắn của Nhà Trắng sau khi họ tuyên bố sẽ không thảo luận vấn đề nhập cư cho đến khi chính phủ hoạt động trở lại.

Nếu tính luôn lần mới nhất nói trên, chính phủ Mỹ đã đóng cửa 13 lần kể từ năm 1981. Riêng lần đóng cửa năm 2013 kéo dài 16 ngày, ước tính gây thiệt hại 24 tỉ USD, tức 1,5 tỉ USD/ngày. Dù những lần chính phủ đóng cửa trong quá khứ không gây tổn thất lâu dài đến kinh tế Mỹ, nó vẫn có nguy cơ làm xáo trộn thị trường tài chính và ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của Mỹ ở nước ngoài.

Theo Hoàng Phương

Người Lao Động