Obama có “hàng loạt lựa chọn” cho lãnh đạo Libya

Trong công bố đầu tiên về tình hình ở Libya, Tổng thống Obama ngày 23/2 cho biết Mỹ đang xem xét “hàng loạt lựa chọn” để gây áp lực đối với nhà lãnh đạo Libya Muammar Gadhafi.

Trong buổi họp báo ngắn ở Nhà Trắng vào chiều 23/2, ông Obama gọi những hoạt động mà Mỹ cho là trấn áp người biểu tình của chính phủ Libya là “tàn bạo” và cho biết Mỹ đang xem xét các hành động cả đơn và song phương để chuyển một thông điệp “tới chính phủ và người dân Libya”.

Ông Obama tuyên bố ông dự kiến phái Ngoại trưởng Clinton tới Geneva vào thứ hai tới để tham dự một phiên họp về cuộc khủng hoảng Libya tại Cơ quan nhân quyền của Liên hợp quốc.

Ông Obama không nói rõ “hàng loạt lựa chọn” trên là gì song giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ trước đó cho hay Mỹ đang xem xét một loạt lựa chọn, trong đó có cả cấm vận kinh tế, đóng băng các tài sản, tuyên bố vùng cấm bay (để quân đội Libya không đánh bom các khu vực do lực lượng đối lập kiểm soát).

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo thế giới khác đã có phản ứng đối với cuộc khủng hoảng ở Libya. Sớm ngày thứ tư, Tổng thống Pháp Sarkozy ra tuyên bố, theo đó ông kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) “khẩn trương đưa ra trừng phạt cứng rắn” để lãnh đạo Libya phải “chấp nhận hậu quả cho hành động của họ”. Ông Sarkozy cho hay lựa chọn bao gồm đưa những người vi phạm nhân quyền ra công lý, cấm vào lãnh thổ EU và “giám sát các giao dịch tài chính”.

Trong tuyên bố ngày thứ ba vừa qua, Hội đồng bảo an Liên hợp quốc đã nhất trí kêu gọi ngừng bạo lực ở Libya. Song các nhà ngoại giao cho rằng rất khó có khả năng có một nghị quyết chính thức yêu cầu Liên hợp quốc hành động.

Trữ lượng dầu lửa lớn đã đưa Libya trở thành nhà đầu tư quan trọng ở các nền kinh tế phương tây cũng như là nhà tài trợ cho hàng loạt dự án ở châu Phi, cũng như nhiều nơi khác. Chính vì vậy khả năng quốc tế có hành động ngay là rất mong manh.

Tổng thống đang mất kiểm soát nhiều vùng

Trong khi đó, các cuộc biểu tình ở Libya vẫn lan rộng. Vào ngày thứ tư, quy mô kiểm soát đất nước của Tổng thống Gadhafi bị thu hẹp, khi các thành phố, thị trấn lớn ở gần thủ đô rơi vào tay các nhóm nổi dậy.

Còn ở phía đông, nơi Tổng thống Gadhafi được cho là đã không thể kiểm soát được nữa, các nhóm nổi dậy bố sẽ “giải phóng” thủ đô Tripoli.

Trước đó, người biểu tình đã xuống đường ở các thành phố Benghazi và Tobruk ở miền đông, vẫy cờ, hú còi xe, bắn pháo hoa, trong một bữa tiệc ăn mừng lớn. “Chúng tôi đã chịu đựng 41 năm”, một người dân cho biết. “Chúng tôi là một nước rất giàu, nhưng hầu hết người dân lại nghèo hơn cả người nghèo”.

Trong một dấu hiệu cho thấy quyền kiểm soát đất nước của ông Gadhafi có vẻ như bị suy yếu, 2 phi công trên một chiếc máy bay ném bom đã bung dù nhảy ra ngoài, để chiếc máy bay lao xuống sa mạc ở miền đông, vì không muốn thực hiện lệnh ném bom thành phố Benghazi do phe đối lập nắm quyền kiểm soát.

Một số đơn vị quân đội ở miền đông hiện cho biết đã thống nhất ủng hộ người biểu tình. Ngày càng nhiều thành phố, thị trấn thành lập chính phủ đối lập phi chính thức.

Tại Tripoli, những nhà tổ chức biểu tình kêu gọi tiến hành các cuộc biểu tình mới vào ngày hôm nay và ngày mai, làm gia tăng khả năng xảy ra đổ máu ở thủ đô. Trước đó, con trai của nhà lãnh đạo Gadhafi cảnh báo Libya có thể rơi vào nội chiến.

Tổng thống Gadhafi hiện đang duy trì một lực lượng lớn các binh sỹ tuần tra các đường phố Triopoli và cho triển khai xe tăng gác các khu ngoại ô.

Phan Anh

Theo AP, CSmonitor