Những vấn đề nóng sẽ được thảo luận tại Đại hội đồng Liên hợp quốc

Tuần tới, các nhà lãnh đạo thế giới sẽ tập trung tại New York (Mỹ) để tham dự kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc. Một số nội dung chính là thảo luận về cuộc chiến ở Gaza và Ukraine, việc các nước phương Tây công nhận nhà nước Palestine và căng thẳng hạt nhân với Iran.

"Ranh giới địa chính trị ngày càng mở rộng. Xung đột gia tăng. Sự trừng phạt leo thang. Hành tinh của chúng ta đang nóng lên", Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nói với các phóng viên tuần trước. "Và hợp tác quốc tế đang căng thẳng dưới những áp lực chưa từng thấy trong cuộc đời chúng ta".

Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 80 đã chính thức khai mạc tại trụ sở Liên hợp quốc ở thành phố New York (Mỹ) vào chiều 9/9 giờ địa phương.

Tâm điểm hoạt động sẽ là Tuần lễ Cấp cao diễn ra từ 22-30/9 với sự tham dự của nhiều nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu chính phủ và quan chức cấp cao của tất cả 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc, để thảo luận về các vấn đề cấp bách của thế giới.

Các cuộc họp diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi cắt giảm ngân sách của Mỹ cho Liên hợp quốc, ngừng hợp tác với Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, gia hạn lệnh ngừng tài trợ cho cơ quan cứu trợ Palestine UNRWA và rút khỏi UNESCO, cơ quan văn hóa của Liên hợp quốc. Ông cũng đã công bố kế hoạch rút khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Tổng thống Trump sẽ có bài phát biểu vào ngày 22/9, tám tháng sau nhiệm kỳ thứ hai, đánh dấu bằng việc Mỹ cắt giảm viện trợ nước ngoài mạnh mẽ, gây ra xáo trộn nhân đạo toàn cầu và đặt ra những câu hỏi về tương lai của Liên hợp quốc, khiến tổ chức này phải cố gắng cắt giảm chi phí và cải thiện hiệu quả.

Tổng thống Trump từng mô tả Liên hợp quốc có "tiềm năng to lớn" nhưng nói rằng tổ chức này phải "hành động thống nhất". Ông vẫn duy trì lập trường thận trọng về chủ nghĩa đa phương, vốn là điểm nhấn trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông từ năm 2017- 2021, và cũng cho rằng Liên hợp quốc đã không hỗ trợ ông trong nỗ lực làm trung gian hòa bình trong nhiều cuộc xung đột khác nhau.

"Liên hợp quốc có những nỗ lực rất mạnh mẽ trong việc hòa giải hòa bình... nhưng chúng ta không có "củ cà rốt" và "cây gậy", Tổng thư ký Guterres nói.

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là cơ quan duy nhất của Liên hợp quốc có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt, nhưng gặp nhiều bế tắc trong các cuộc xung đột ở Gaza và Ukraine vì Mỹ và Nga là những cường quốc có quyền phủ quyết.

"Mỹ có "củ cà rốt" và "cây gậy". Vì vậy, trong một số trường hợp, nếu có thể kết hợp cả hai, tôi nghĩ chúng ta có thể có một cách rất hiệu quả để đảm bảo rằng ít nhất một số tiến trình hòa bình có thể dẫn đến một kết quả thành công", ông Guterres nói thêm.

Tổng thư ký Guterres và Tổng thống Trump dự kiến ​​sẽ gặp nhau chính thức lần đầu tiên vào tuần tới kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1 - một trong hơn 150 cuộc họp song phương mà Tổng thư ký Liên hợp quốc cho biết ông đã lên lịch, gọi tuần này là "World Cup ngoại giao".

Xung đột và nạn đói

Các nhà lãnh đạo thế giới nhóm họp trong bối cảnh cuộc xung đột giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza sắp bước sang năm thứ 3 và cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng hơn tại vùng đất Palestine này, nơi một tổ chức giám sát toàn cầu đã cảnh báo rằng nạn đói đã lan rộng và có khả năng bùng nổ hơn nữa vào cuối tháng.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu dự kiến ​​sẽ có bài phát biểu trước Đại hội đồng trong ngày 19/9.

Israel đã phát động một cuộc tấn công trên bộ vào thành phố Gaza từ hôm 16/9, điều xe tăng và xe bọc thép tiến vào trung tâm, kiểm soát phần lớn khu vực trọng yếu của thành phố này, bất chấp sự chỉ trích của quốc tế.

Trước khi các nhà lãnh đạo bắt đầu phát biểu tại Đại hội đồng vào hôm 16/9, các nhà lãnh đạo sẽ nhóm họp vào ngày 22/9 để tham dự một hội nghị thượng đỉnh - do Pháp và Ả rập Xê út đăng cai - nhằm tạo động lực hướng tới giải pháp hai nhà nước giữa Israel và Palestine.

Hiện nay, Australia, Bỉ, Anh, Canada và Pháp đã cam kết chính thức công nhận Nhà nước Palestine.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas sẽ không trực tiếp tham dự kỳ họp này. Mỹ, đồng minh thân cận của Israel, đã tuyên bố sẽ không cấp thị thực cho ông, gây ra làn sóng chỉ trích rộng rãi tại Liên hợp quốc. Vì vậy, Tổng thống Abbas dự kiến ​​sẽ phát biểu qua video.

Một cuộc xung đột khác đang đứng đầu chương trình nghị sự của Liên hợp quốc, nhưng dự kiến ​​sẽ không đạt được nhiều tiến triển, là cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm tại Ukraine. Tổng thống Ukraine Zelensky và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ có bài phát biểu tại Đại hội đồng.

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc gồm 15 thành viên có thể sẽ tổ chức các cuộc họp về Ukraine và Gaza trong phiên họp cấp cao của Đại hội đồng, các nhà ngoại giao cho biết.

Cũng sẽ có hoạt động ngoại giao vào phút chót tại New York về chương trình hạt nhân của Iran khi Tehran nỗ lực phản đối việc Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc áp đặt trở lại tất cả các lệnh trừng phạt đối với nước Cộng hòa Hồi giáo này. Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và Ngoại trưởng Abbas Araqchi dự kiến ​​sẽ có mặt tại Liên hợp quốc trong kỳ họp lần này.