Những câu hỏi quan trọng trong vụ ông Trump bị truy tố lần 3

Ông Trump hôm 1/8 bị công tố viên đặc biệt Jack Smith cáo buộc bốn tội danh liên quan đến vai trò của ông trong nỗ lực lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.

Tội danh cụ thể mà ông Trump bị cáo buộc là gì?

Bản cáo trạng cáo buộc ông Trump có âm mưu lừa dối nước Mỹ; âm mưu cản trở công vụ; cản trở và cố gắng cản trở công vụ; âm mưu chống lại các quyền của cử tri.

Ba trong số 4 tội danh trên thuộc diện "âm mưu", tức là ông Trump bị cáo buộc thông đồng với những người khác. Công tố viên còn cho rằng 3 âm mưu phạm tội nói trên đã nhắm vào các hoạt động nền tảng của chính phủ Mỹ, đó là việc thu thập, kiểm đếm và chứng nhận kết quả bầu cử tổng thống.

Ông Trump bị cáo buộc đã làm gì?

Theo công tố viên, ông Trump đã cố ý nói dối về các lá phiếu ở nhiều bang để làm gián đoạn quá trình chứng nhận kết quả bầu cử năm 2020.

Vị cựu Tổng thống được cho là đã gây áp lực để buộc quan chức liên bang và tiểu bang phải thách thức kết quả bầu cử, dù các cố vấn cấp cao và đồng minh thân cận đều nói với ông rằng những cáo buộc gian lận cử tri là không đúng sự thật.

Bản cáo trạng nêu ra các cuộc trao đổi giữa ông Trump và những người thông đồng trong quá trình thực hiện những âm mưu trên, bao gồm việc thôi thúc ông Mike Pence - khi đó là Phó tổng thống Mỹ - bác bỏ các phiếu đại cử tri vào ngày 6/1/2021.

Theo cáo trạng, ông Pence liên tục khước từ những lời thúc giục trên. Đáp lại, ông Trump được cho là đã nói với ông Pence rằng "ông thật thà quá".

Vì sao Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc đây là tội hình sự?

Trong cáo trạng, công tố viên thừa nhận rằng cũng như mọi công dân Mỹ, ông Trump có quyền phát biểu công khai về cuộc bầu cử, thậm chí có thể cáo buộc có gian lận cử tri. Nhưng vị cựu Tổng thống đã vi phạm pháp luật khi dùng lời nói dối để gây bất ổn cho quá trình bầu cử, theo công tố viên.

Barrey Berke, luật sư hình sự tại hãng luật Kramer Levin Naftalis & Frankel, cho rằng bằng việc thừa nhận quyền thách thức kết quả bầu cử, công tố viên đã chủ động đối phó lập luận "quyền tự do biểu đạt" mà ông Trump có thể dùng để bào chữa.

"Chiến lược này kỳ lạ nhưng hiệu quả ở chỗ nó đưa ra căn cứ để giải thích vì sao một số hành vi được thực hiện trong trường hợp này lại là tội phạm, như việc dùng sự lừa dối để can thiệp vào kết quả hợp pháp và quá trình chứng nhận bầu cử tổng thống", ông Berke nói.

Có những người nào khác bị truy tố?

Ông Trump là bị can duy nhất có tên trong bản cáo trạng. Tuy công tố viên nói ông Trump được người thông đồng giúp đỡ để cố lật ngược kết quả bầu cử và níu kéo quyền lực, những người này không được nêu tên.

Công tố viên có thể chỉ truy tố ông Trump để vụ án được đơn giản nhất có thể, tránh được những trận chiến pháp lý có thể đi kèm các đồng bị can khác, luật sư Josh Stanton thuộc hãng luật Perry Law đánh giá.

"Mỗi đồng bị can mà bạn lôi thêm vào sẽ làm gia tăng số trận chiến pháp lý, kéo dài khoảng thời gian từ khi có cáo trạng tới khi xét xử", ông Stanton nói. "Với việc chỉ truy tố ông Trump, rất có khả năng phiên tòa sẽ được diễn ra từ sớm trước cuộc bầu cử 2024".

Ông Trump nói gì về vụ truy tố?

Sau khi bản cáo trạng được công bố hôm 1/8, chiến dịch tranh cử của ông Trump gửi đi một email, cho rằng việc truy tố là hành động cố gắng can thiệp vào cuộc bầu cử 2024.

"Như bạn đã biết, tôi không làm gì sai trái", email viết. "Một việc rất rõ ràng là tôi đã kêu gọi người dân Mỹ hành động ôn hòa, cũng như phản đối sử dụng bạo lực".

Ông Trump có thể bào chữa ra sao?

Quy định pháp luật mà công tố viên sử dụng để truy tố ông Trump đòi hỏi phải chứng minh bị can có ý định phạm tội, ông Temidayo Aganga-Williams thuộc hãng luật Selendy Gay Elsberg nói.

"Ông Trump có thể lập luận rằng khi phát biểu về cuộc bầu cử và thậm chí là khi tìm cách lật ngược kết quả, ông đang hành động với thiện chí", ông Aganga-Williams nói.

Nhưng dù với lập luận ấy, vị luật sư cho rằng ông Trump vẫn sẽ gặp khó khăn.

"Bản cáo trạng thể hiện rằng công tố viên đặc biệt có chứng cứ cho thấy từ người ở Nhà Trắng cho tới nhân viên chiến dịch tái cử của ông Trump, từ Bộ Tư pháp Mỹ tới quan chức tiểu bang đều đã nói với ông Trump rằng việc cố lật ngược bầu cử là sai lầm và trái pháp luật", ông Aganga-Williams bổ sung.

Ông Trump có thể đối diện hình phạt gì?

Các tội danh ông Trump bị cáo buộc có mức phạt cao. Chẳng hạn, riêng tội cố gắng cản trở công vụ có mức tù có mức phạt tù tối đa 20 năm, dù bị cáo hiếm khi phải chịu bản án cao như vậy.

Nhưng đối với ông Trump, 77 tuổi, mọi bản án tù đều có thể là bản án chung thân.

Ông Trump đang phải đối mặt bao nhiêu rắc rối pháp lý?

Ông Trump trước đây đã bị buộc tội trong hai vụ án hình sự riêng biệt.

Đầu năm nay, văn phòng công tố quận Manhattan đã buộc tội ông Trump về tội làm giả hồ sơ để che giấu các khoản thanh toán tiền bịt miệng cho sao phim khiêu dâm Stormy Daniels.

Tới tháng 6, công tố viên đặc biệt Jack Smith truy tố ông Trump tại tòa án liên bang ở Florida về tội cố ý lưu giữ thông tin quốc phòng và các tội khác, liên quan đến việc xử lý các tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago.

Ông Trump cũng có thể bị truy tố ở bang Georgia về cáo buộc cố gắng lật ngược chiến thắng sít sao của Tổng thống Biden tại bang này.

Ngoài ra, năm 2022, tổng chưởng lý bang New York đã khởi kiện dân sự đối với ông Trump cùng công ty riêng với cáo buộc nhiều năm liền định giá sai tài sản để hưởng lợi.

Gần đây, ông Trump cũng bị buộc tội lạm dụng tình dục và phỉ báng tại một phiên tòa dân sự. Ông bị nhà văn E. Jean Carroll cáo buộc cưỡng hiếp gần 30 năm trước trong phòng thay đồ của một cửa hàng bách hóa ở New York. Ông được lệnh phải bồi thường 5 triệu USD.

Ông Trump đã phủ nhận mọi sai trái trong tất cả trường hợp trên.

Ảnh hưởng tới triển vọng tranh cử ông Trump ra sao?

Những rắc rối pháp lý đã đặt gánh nặng đáng kể lên tài chính chiến dịch tranh cử của ông Trump. Dữ liệu được công bố gần đây cho thấy ủy ban chính trị chủ chốt của vị cựu Tổng thống đã chi hơn 20 triệu USD chi phí pháp lý trong năm nay.

Tuy nhiên, các cuộc thăm dò mới đây đã cho thấy ông Trump vẫn vượt xa các đối thủ trong đảng Cộng hòa trong cuộc đua giành đề cử tổng thống.