Những bí ẩn đằng sau vụ hàng loạt máy nhắn tin của Hezbollah phát nổ

Cuộc tấn công phức tạp, nhiều giai đoạn khiến hàng nghìn máy nhắn tin và radio cầm tay của lực lượng Hezbollah phát nổ trên khắp Li Băng trong 2 ngày qua dường như đã được lập bản đồ tỉ mỉ.

Israel, quốc gia hiếm khi bình luận về các hoạt động tình báo của mình ở nước ngoài, không nhận cũng không phủ nhận trách nhiệm đứng sau vụ tấn công. Tuy nhiên, truyền thông Mỹ dẫn nhiều nguồn tin cho biết Israel được cho là thủ phạm của vụ việc.

Theo hai quan chức Mỹ giấu tên, phía Israel đã không thông báo cho họ về chi tiết cụ thể của vụ tấn công trước khi xảy ra nhưng đã thông báo vụ việc sau đó thông qua các kênh tình báo.

Một câu hỏi quan trọng được đặt ra xung quanh vụ việc chưa từng có này: Tại sao vụ tấn công lại xảy ra vào thời điểm này khi chính phủ Israel đang trong tình trạng hỗn loạn và Washington đã cố gắng hết sức để ngăn chặn một cuộc xung đột rộng lớn hơn ở Trung Đông? Các chuyên gia và quan chức băn khoăn về thời điểm xảy ra vụ tấn công và điều đó báo hiệu điều gì ở Li Băng?

"Việc Israel không có hành động quân sự lớn nào tiếp theo trong những giờ sau vụ nổ đầu tiên cho thấy thời điểm không phải là vấn đề tối ưu", Oded Eilam, cựu đặc vụ cấp cao của Cơ quan tình báo Mossad, người từng giám sát các hoạt động chống khủng bố quốc tế, cho biết.

Câu hỏi đặt ra là nếu do Israel đứng sau thì chính xác là Tel Aviv đã xoay xở để thực hiện chiến dịch như thế nào, và liệu nó đã kết thúc hay chưa?

Một cố vấn cho Ban giám đốc tình báo quân sự của Israel và một cựu chỉ huy cấp cao tại Shin Bet, Cơ quan an ninh nội địa, cho rằng các thành viên Mossad có thể đã kiểm soát chuỗi cung ứng máy nhắn tin, lấy ra hết phần bên trong của thiết bị và đổ một lượng nhỏ thuốc nổ vào đó. Một nguồn nói với báo Washington Post rằng, sau khi hoàn tất việc đó, sẽ còn rất ít thời gian để hành động. "Mức độ nghi ngờ rất cao và chỉ cần một vụ nổ vô tình là chiến dịch sẽ bị hủy hoại", nguồn tin cho biết.

Các cựu quan chức tình báo Israel khác cũng đồng tình với quan điểm đó, cho rằng, những chiến dịch như vậy thường mất rất nhiều thời gian lên kế hoạch, thực hiện, nếu không muốn nói là nhiều năm. Nhưng mọi việc sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn sau khi được triển khai.

"Trong trường hợp máy nhắn tin phát nổ, việc Hezbollah quyết định chuyển sang những thiết bị công nghệ thấp hơn mà họ cho là an toàn hơn sau một loạt vụ ám sát có chủ đích của Israel có thể đã tạo ra một cơ hội cho những kẻ lên kế hoạch tấn công", ông Eilam giải thích. "Bạn cần khoảng thời gian tối thiểu giữa lúc cài đặt và lúc nhấn nút", ông nói.

Đòn tấn công đầu tiên trong một cuộc xung đột toàn diện?

Nhưng hiện vẫn chưa rõ liệu chiến dịch này có phải là đòn tấn công đầu tiên trong một cuộc xung đột toàn diện hay là lời cảnh báo của Israel đối với Hezbollah về những tổn thất tiềm tàng của một cuộc đối đầu như vậy hay không.

"Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của một giai đoạn mới trong cuộc chiến", Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant phát biểu với quân đội hôm 18/9 tại căn cứ không quân Ramat David ở Haifa. "Trọng tâm đang dịch chuyển về phía bắc (tức phía giáp với Li Băng)", ông nhấn mạnh.

Hezbollah bắt đầu phát động các cuộc tấn công vào Israel vào ngày 8/10/2023 để ủng hộ Hamas và tuyên bố sẽ không dừng lại cho đến khi lệnh ngừng bắn ở Gaza được thực hiện.

Tại các quốc gia Ả Rập láng giềng, vốn đã ở trong tình trạng căng thẳng sau nhiều tháng Israel tăng cường các cuộc không kích và phản công dọc biên giới với Li Băng, các quan chức tình báo và an ninh đã bị động trước diễn biến nguy hiểm mới nhất này. "Chúng ta đã leo lên nấc thang mới rồi", một quan chức khu vực cho biết. "Đây là một canh bạc lớn của Israel".

Các cơ quan an ninh Ả Rập cho rằng, Hezbollah đã phát hiện ra vấn đề với máy nhắn tin và Israel phải đối mặt với thời điểm sử dụng hoặc mất nó. Nếu không, thời điểm tấn công không có nhiều ý nghĩa, một số quan chức cho hay.

"Ngay cả khi họ cố gắng gửi một thông điệp, tại sao lại là thời điểm bây giờ?" một quan chức khác nói. "Sẽ có phản ứng đáp trả từ Hezbollah. Câu hỏi đặt ra là tại sao ai đó lại gây ra vụ tấn công nếu thực sự muốn ngăn chặn một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn ở Trung Đông"?.

Trong một đoạn video được ghi lại hôm 18/9, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cam kết sẽ "đưa người dân miền Bắc trở về nhà một cách an toàn". Các vụ tấn công tên lửa của Hezbollah đã khiến khoảng 60.000 người dân Israel phải di dời. Và đầu tuần này, Nội các an ninh Israel đã chính thức coi việc đưa họ trở về là mục tiêu của cuộc chiến.

Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel Herzi Halevi đã phê duyệt các kế hoạch tấn công và phòng thủ cho biên giới phía bắc, quân đội cho biết trong một tuyên bố hôm 18/9. Đài phát thanh quân đội Israel đưa tin, Sư đoàn 98 sẽ được chuyển từ Gaza đến phía bắc.

Theo các chuyên gia quân sự, bất chấp những tuyên bố mạnh mẽ và động thái điều động quân đội, các hoạt động chuẩn bị quân sự của Israel dường như chưa đủ để mọi người nói đến một cuộc chiến tranh toàn diện, đồng thời lưu ý rằng Mỹ đang gây nhiều áp lực lên Israel để không gây ra một cuộc xung đột toàn khu vực.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Israel

Tuy nhiên, Washington dường như gặp nhiều hạn chế trong khả năng kiềm chế đồng minh thân cận nhất của mình ở Trung Đông.

Các quan chức Nhà Trắng đã vô cùng phẫn nộ trước vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismael Haniyeh của Israel vào cuối tháng 7, thời điểm then chốt trong các cuộc đàm phán ngừng bắn và thả con tin. Vào tháng 4, các quan chức Lầu Năm Góc đã bày tỏ sự thất vọng vì không được Israel thông báo trước về một cuộc tấn công khiến hai chỉ huy cấp cao của Iran thiệt mạng gần một cơ sở ngoại giao ở thủ đô Damascus của Syria.

Các quan chức Mỹ được cho là đã rất ngạc nhiên khi thấy quy mô của cuộc tấn công: "Chúng tôi không biết rằng hàng trăm máy nhắn tin sẽ phát nổ ở Li Băng cùng một lúc", quan chức này cho hay.

Amos Hochstein, đặc phái viên Nhà Trắng được giao nhiệm vụ ngăn chặn chiến tranh giữa Israel và Hezbollah, vừa đến Israel hôm 16/8 để đàm phán với Thủ tướng Netanyahu. "Mặc dù Israel đánh giá cao và tôn trọng sự ủng hộ của Mỹ, nhưng cuối cùng, chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết để bảo vệ an ninh của mình", Thủ tướng Netanyahu nói với ông Hochstein, theo một tuyên bố từ văn phòng thủ tướng.

Cựu giám đốc Mossad Danny Yatom cho biết, các thiết bị nổ có mục đích "gây hoảng loạn, căng thẳng và sốc" trong Hezbollah, chứng minh khả năng của Israel trong việc phá vỡ ngay cả các đường dây liên lạc an toàn nhất của nhóm. "Đó là một hoạt động có thể bắt đầu một cuộc chiến tranh quyết định hơn ở Lebanon", ông nói.

Nhưng bối cảnh chính trị trong nước đối với hoạt động này cũng đặt ra câu hỏi về thời điểm xảy ra cuộc tấn công và ý nghĩa chiến lược rộng lớn hơn của nó. Tuần trước là một tuần đầy biến động đối với chính phủ Israel, khi có nhiều báo cáo cho rằng Thủ tướng Netanyahu đang tìm cách thay thế Bộ trưởng Quốc phòng Gallant sau nhiều tháng bất đồng về chiến lược chiến tranh.

Theo các chuyên gia, cho dù không thừa nhận hoặc chưa thừa nhận đứng sau vụ tấn công Israel, giờ đây chính phủ sẽ phải đối mặt với áp lực trong nước ngày càng tăng để tận dụng đà này và tấn công Hezbollah khi lực lượng này đang suy yếu.