Nga tăng cường tấn công cảng, ngành xuất khẩu của Ukraine lao đao

Ngũ cốc và dầu hướng dương của Ukraine chiếm thị phần lớn trên thế giới nhưng giờ đây, ngay cả các tuyến đường xuất khẩu dự phòng của nước này tới thị trường quốc tế cũng đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi những đợt tấn công của Nga.

Tuần trước, ông Valentin Pavlenko đã chất ngũ cốc từ trang trại của mình ở miền nam Ukraine lên 2 xe tải. Thông thường, ông sẽ đi mất 2 giờ đồng hồ về phía đông đến cảng nước sâu Odessa. Nhưng lần này, ông buộc phải đi theo hướng khác, đến cảng nhỏ Reni trên sông Danube.

Ông Pavlenko không phải là nông dân duy nhất đang tìm kiếm các tuyến đường vận chuyển mới. 

Đường cao tốc phía tây từ Odessa đang rơi vào tình trạng tắc nghẽn với thực tế là chật cứng hàng trăm xe chở hàng, nếu không muốn nói là hàng nghìn chiếc trong một tuần. Tất cả đều đang vận chuyển ngũ cốc đến các điểm phân phối thay thế khi đối mặt quá nhiều khó khăn.

Ngoài thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen được ký vào tháng 7/2022 đã bị hủy bỏ, việc Nga liên tục tập kích thành phố cảng Odessa trong những ngày qua đang làm gia tăng tối đa áp lực lên ngành nông nghiệp Ukraine, một trong những đầu tàu quan trọng trong nền kinh tế của Kiev.

Xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine bế tắc trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đen leo thang căng thẳng đã gây lo ngại về nguồn cung lương thực toàn cầu đồng thời đang tạo ra thách thức cho nông dân trên khắp miền nam Ukraine.

Theo các thống kê, ngành ngũ cốc Odessa thiệt hại hàng chục triệu USD sau các cuộc không kích gần như hàng đêm của Nga. Phía Ukraine nói rằng, 60.000 tấn ngũ cốc đã bị phá hủy.

Sau đó, các cuộc tập kích nhằm vào nhà kho ngũ cốc dọc sông Danube, tuyến đường thay thế quan trọng để xuất khẩu sau sự sụp đổ của thỏa thuận Biển Đen, tiếp tục gây ra thách thức cho ngành nông nghiệp Ukraine. 

Thực tế đáng lo ngại hiện nay là hệ thống phòng không của Ukraine không đảm bảo hoạt động bảo vệ hiệu quả trước các cuộc tấn công của Nga. Hôm 2/8, các lực lượng Ukraine đã chặn 11 máy bay không người lái (UAV) của Nga tấn công cảng Izmail, phía nam Reni, sông Danube, theo Bộ chỉ huy tác chiến phía Nam của Ukraine.

Mặc dù vậy, các cuộc tấn công đã làm hư hại một máy nâng và hầm chứa ngũ cốc, một văn phòng công ty vận chuyển và một nhà ga hàng hải. Bộ Cơ sở hạ tầng Ukraine cho biết, 40.000 tấn ngũ cốc đã bị phá hủy tại cảng.

Những tuyến đường đắt đỏ, phức tạp

Cuộc tấn công cũng cho thấy thực tế Nga sẵn sàng tiếp tục tấn công các cảng Danube của Ukraine, nằm ngay bên kia sông, đối diện với Romania - một quốc gia thành viên NATO.

Nông nghiệp là huyết mạch của nền kinh tế Ukraine. Trước xung đột, Ukraine sản xuất một nửa lượng dầu hướng dương được bán trên toàn thế giới và hơn 10% lúa mì, lúa mạch và ngô.

Theo thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian một năm trước, hơn 33 triệu tấn ngũ cốc và các hàng hóa khác của Ukraine đã được xuất khẩu.

Trước chiến sự, khoảng 70% tổng số hàng hóa xuất nhập khẩu của Ukraine được vận chuyển bằng đường biển, gần 2/3 thông qua các cảng xung quanh Odessa.

Trong 2 tuần kể từ khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc, các cuộc tấn công của Nga được cho là đã phá hủy 180.000 tấn ngũ cốc, 26 cơ sở hạ tầng cảng và 5 tàu dân sự, theo Bộ Ngoại giao Ukraine. Với các cuộc tấn công vào Izmail vào hôm 2/8, tổng thiệt hại ngũ cốc tăng lên khoảng 220.000 tấn.

Theo tính toán của Chương trình Lương thực Thế giới Liên hợp quốc, số ngũ cốc của Ukraine bị phá hủy có thể nuôi sống 810.000 người trong một năm.

Kể từ loạt cảng ở Biển Đen bị tấn công, các nhà xuất khẩu phải chuyển hướng sang sông Danube vốn phức tạp và tốn kém hơn.

Trong khi đó, hãng thông tấn Nga RIA cho biết cảng và cơ sở hạ tầng ngũ cốc Ukraine bị tấn công là nơi đòn trú của lính đánh thuê nước ngoài cũng như chứa các khí tài quân sự. Quân đội Nga cũng nhắm mục tiêu vào xưởng sửa chữa tàu hải quân của Ukraine.