Nga, ông Putin và sửa đổi Hiến pháp: Định vị lại quốc gia

Bị trì hoãn một lần bởi dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra nhưng rồi cuộc trưng cầu dân ý ở nước Nga về những sửa đổi hiến pháp hiện hành do Tổng thống Nga Vladimir Putin chủ xướng và đã được lưỡng viện lập pháp của nước này thông qua vẫn được tiến hành. Bất chấp dịch bệnh, cử tri Nga tham gia cuộc trưng cầu dân ý này với tỉ lệ cao và sự ủng hộ dành cho những sửa đổi hiến pháp cũng rất rõ ràng và mạnh mẽ.

Sửa đổi không phải chỉ để kéo dài nhiệm kỳ

Sẽ rất phiến diện và không đầy đủ khi chỉ tập trung nhìn nhận trước hết và nhiều nhất ở cuộc trưng cầu dân ý này vào nội dung sửa đổi cách tính số nhiệm kỳ cầm quyền của tổng thống kể từ khi hiến pháp được sửa đổi có hiệu lực. Cách tiếp cận cơ học khá phổ biến ở đây là ông Putin chủ trương sửa đổi hiến pháp hiện hành để có thể tiếp tục ra ứng cử tổng thống lần nữa sau khi nhiệm kỳ tổng thống hiện tại chấm dứt vào năm 2024.

Vì hiến pháp sửa đổi không xem xét đến nhiệm kỳ cầm quyền hiện tại của ông Putin nên nếu ông Putin ra ứng cử tổng thống Nga năm 2024 thì được coi như lần đầu tiên ra ứng cử tổng thống và nếu đắc cử thì sau nhiệm kỳ tổng thống 6 năm ấy lại có thể ra ứng cử tổng thống một lần nữa (vào năm 2030) và nếu lại được đắc cử thì có thể tiếp tục cầm quyền đến tận năm 2036.

Nghe qua thì thấy rất hợp lý. Nhưng trên thực tế thì có thể như vậy đồng thời không cứ nhất thiết rồi sẽ như vậy. Ông Putin còn 4 năm trong nhiệm kỳ cầm quyền hiện tại. Bốn năm nữa, nước Nga và thế giới sẽ khác, cử tri Nga và bản thân ông Putin sẽ khác so với hiện tại. Điều quyết định nhất đối với cử tri Nga ở cuộc trưng cầu dân ý vừa rồi này không hẳn là xuất tờ séc khống giúp ông Putin có thể cầm quyền liên tục suốt 16 năm tới mà là sự đồng tình với định hướng thay đổi và phát triển nước Nga mà ông Putin dự định tiến hành với hiến pháp sửa đổi này.

Cho nên cuộc trưng cầu dân ý này trước hết là cuộc trưng cầu dân ý về thành quả cầm quyền đến nay và định hướng cầm quyền trong thời gian tới của ông Putin. Kết quả cuộc trưng cầu dân ý cho thấy đa số cử tri Nga vẫn rất tin tưởng và tín nhiệm ông Putin. Ông Putin cần sự biểu lộ công khai sự tin tưởng và tín nhiệm này để cầm quyền thành công trong phần thời gian còn lại của nhiệm kỳ cầm quyền hiện tại. Mọi chuyện ứng cử và bầu cử sau năm 2024 là chuyện khác và hiện chưa cấp thiết đặt ra đối với ông Putin và cử tri Nga. Cử tri Nga ủng hộ những sửa đồi hiến pháp này với thông điệp là nếu việc thực hiện chúng được đảm bảo thì ở cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 ông Putin hay mọi sự sắp xếp nhân sự của ông Putin đều được cử tri ủng hộ.

Mục đích cốt lõi của ông Putin

Sửa đổi hiến pháp hiện hành là cách thể hiện chính thức ở Nga. Nhưng hiến pháp cũ sau khi được sửa đổi đâu còn như cũ nữa mà trong thực chất nước Nga đã có hiến pháp mới. Một bản hiến pháp khác trước luôn đặt nền móng và báo hiệu một thời kỳ mới của đất nước. Những sửa đổi hiến pháp vừa được cử tri Nga tán đồng bao hàm những cuộc cải cách rất cơ bản và sâu rộng về quyền lực nhà nước, về chính trị xã hội, về đối nội cũng như đối ngoại ở nước Nga.

Mở ra thời kỳ mới cho đất nước - đấy mới chính là mục đích cốt lõi nhất mà ông Putin theo đuổi với những sửa đổi hiến pháp này. Ông Putin định vị lại nước Nga trong thời kỳ mới ấy - một nước Nga trong ổn định chính trị xã hội bền vững nhờ vấn đề quyền lực nhà nước được định hướng giải quyết rõ ràng lâu dài, nhờ những cuộc cải cách chính trị xã hội và kinh tế cơ bản và nhờ xác lập vai trò, ảnh hưởng cũng như vị thế của nước Nga trên thế giới.

Khi xác lập quan điểm coi luật pháp quốc gia là cao nhất, Hiến pháp mới này của nước Nga xác định mục tiêu phát triển cho nước Nga sao cho hoàn toàn chủ động và đầy đủ năng lực thực tế để thực hiện và bảo toàn mọi lợi ích quốc gia. Ông Putin định vị nước Nga trong thế giới hiện đại là quốc gia đã có đủ bản lĩnh và tự tin, hiện đang tiếp tục gia tăng thế và lực trên mọi phương diện để thể hiện và được công nhận là một cường quốc thế giới.

Sau hai thập kỷ trị vì nước Nga, ông Putin bây giờ có nhu cầu kiến tạo thời kỳ mới cho nước Nga, bứt phá chứ không tịnh tiến. Với bản hiến pháp mới này, ông Putin dễ xử hơn trước về đối nội nhưng không thể tránh khỏi bị khó xử hơn trước về đối ngoại và chính trị thế giới.

Theo Dịch Dung

Thế giới & Việt Nam