Nga công phá Avdiivka: Ukraine có cản nổi cú ra đòn của "Gấu xám"?

Vậy thành phố vốn là trung tâm luyện than cốc này quan trọng như thế nào trên bàn cờ chiến lược tại Ukraine mà khiến Nga lựa chọn là chiến trường chính thay vì những Zaporizhia, Kupyansk hay Kherson.

Avdiivka là mũi dao nhọn kề sát sườn Donetsk

Tại Donbass, thành phố Avdiivka rất quan trọng, đóng vai trò như mắt xích trong chuỗi phòng thủ khu vực phía Nam Donetsk cùng với các cứ điểm Marinka và Ugledar để tạo ra chuỗi trận địa liên hoàn ngăn chặn triệt để dân quân Donbass trước kia và nay là Quân đội Nga tiến công về phía Tây.

Kiev nhận thức rất rõ vị trí chiến lược của thành phố này và liên tục củng cố để biến nó trở thành mũi dao nhọn kề sát thành phố Donetsk, "trái tim" vùng Donetsk do Nga kiểm soát. Chắc chúng ta không quá ngạc nhiên với việc từ khu vực này, quân đội Ukraine thường xuyên pháo kích vào Donetsk gây thương vong và phá hủy cơ sở hạ tầng.

Ngay từ đầu chiến dịch quân sự đặc biệt từ năm 2022, quân đội Nga từng thử công phá thành phố pháo đài này, nhưng bất thành vì sự kiên cố và những bãi mìn dày đặc xung quanh.

Về bản chất, Avdiivka được xây dựng như thành phố lưỡng dụng, nằm trong hệ thống vành đai phòng thủ thứ 2 của Liên Xô nên ngoài các cơ sở sản xuất công nghiệp nổi trên mặt đất, thành phố còn sở hữu hệ thống hầm ngầm rộng lớn, đảm bảo khả năng chốt giữ nếu chiến tranh xảy ra.

Điều này được Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) tận dụng để chống lại mọi nỗ lực tấn công từ bên ngoài.

Không những thế, theo một số nguồn tin, AFU còn mở rộng thêm các hệ thống hầm ngầm và xây dựng các công sự vững chắc bằng bê tông để gia cố địa điểm chiến lược này với các đơn vị tinh nhuệ trấn giữ.

Đối phương đang tung vào tất cả lực lượng dự bị, thậm chí từ các mặt trận chính như Zaporizhia. Bộ chỉ huy Ukraine hiểu rằng, nếu mất Avdiivka, có thể mất toàn bộ Donbass.

Đối với Ukraine, nếu Avdiivka thất thủ thì đồng nghĩa với phòng tuyến phía Nam Donetsk thủng một lỗ lớn và con đường dẫn tới thành phố chiến lược Kramatork rộng mở, nên bằng mọi giá Ukraine sẽ phải cố giữ.

Đại tá hải quân Nga nghỉ hưu, chuyên gia quân sự Vasily Dandykin đánh giá, Avdiivka đóng vai trò quan trọng đối với Lực lượng vũ trang Ukraine và nhấn mạnh rằng việc mất thành phố này sẽ đe dọa đến những thất bại tiếp theo của Kiev.

"…Đối phương đang tung vào tất cả lực lượng dự bị, thậm chí từ các mặt trận chính như Zaporizhia. Bộ chỉ huy Ukraine hiểu rằng, nếu mất Avdiivka, AFU đứng trước nguy cơ mất toàn bộ Donbass", chuyên gia Vasily Dandykin nhận định.

Việc kiểm soát thành phố Avdiivka sẽ giúp bảo vệ người dân Donetsk, Đại tá Quân đội Nga nghỉ hưu Anatoly Matviychuk lưu ý. Ông giải thích rằng, đây là thành trì mà AFU đã chuẩn bị trong 8 năm, họ bố trí trong khu vực này các trận địa pháo để liên tục tập kích hỏa lực vào Donetsk.

Điều này cũng được thể hiện rõ, ngay khi biết tin Avdiivka đang trên đà bị vây hãm, Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky chỉ thị Quân đội Ukraine phải giữ thành phố này bằng mọi giá. Quan điểm này sau đó cũng được Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Ukraine, tướng Valery Zaluzhnyi xác nhận trong chuyến thị sát bất ngờ tới Avdiivka.

Gấu xám chờ thời: Món sườn cừu hầm, càng nhừ càng ngon

Nếu Avdiivka đóng vai trò quan trọng như vậy, tại sao Quân đội Nga không cố giành lấy vị trí này ngay từ giai đoạn đầu Chiến dịch quân sự đặc biệt, mà phải chờ tới tận thời điểm hiện tại.

Nếu để so sánh thì Avdiivka giống như món sườn cừu hầm của Nga, càng nhừ càng ngon, đúng cả về nghĩa đen và nghĩa bóng.

Khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt, với chiến trường rộng lớn tại Ukraine, trong khi nguồn lực hạn chế , Quân đội Nga không thể tập trung cho việc công phá các thành phố pháo đài như Avdiivka hay Mariupol, mà tìm cách cô lập chúng để thực hiện các mục tiêu chiến thuật khác.

Sau đó, chính trận chiến tại Mariupol, Soledar và Bakhmut đã chứng minh, AFU không phải là đối thủ dễ xơi, đặc biệt là khi dựa vào hệ thống hầm hào, công sự kiên cố khiến Quân đội Nga với các lực lượng tinh nhuệ như lính dù (VDV), Hải quân đánh bộ, đặc nhiệm Akhmat (Chechnya) và "nhạc công" Wagner cũng phải "trầy vi tróc vẩy" và mất 9 tháng giao tranh mới giành được chiến thắng.

Ngoài ra, một điểm quan trọng khác chính là ưu thế chiến trường kể từ đầu năm 2023 đang dần nghiêng về phía Nga, đặc biệt là sau khi chiến dịch phản công mùa hè quy mô lớn của Quân đội Ukraine coi như thất bại và chấm dứt.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tuyên bố, thiệt hại của Ukraine kể từ khi bắt đầu phản công là 90.000 binh sĩ, 900 xe tăng và hàng nghìn phương tiện bọc thép, gồm toàn những đơn vị tinh nhuệ do NATO huấn luyện và trang bị.

Quân đội Ukraine đang gặp vô vàn khó khăn.

Thứ nhất, các mục tiêu của chiến dịch phản công đều còn lâu mới đạt được, lực lượng Kiev chỉ giành được những kết quả nhỏ bé không tương xứng với những thiệt hại đáng kể trên chiến trường, đặc biệt là đối với các lữ đoàn cơ giới, khiến tinh thần binh sĩ Ukraine đang xuống thấp.

Cá biệt, xuất hiện không ít đơn vị ở mặt trận Kupyansk bất tuân lệnh tấn công của Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky vì họ hiểu tấn công đồng nghĩa với cái chết.

Thứ hai, nguồn viện trợ từ Mỹ và phương Tây đang suy giảm đáng kể khi các đồng minh đang mất dần niềm tin vào chiến thắng của Kiev.

Thứ ba, Nga giữ rất kín mục tiêu công phá Avdiivka. Trong suốt nhiều tháng qua, trong khi các chiến trường khác rất sôi động thì các hoạt động của Quân đội Nga ở mặt trận này rất trầm lắng, thậm chí như là án binh bất động.

Tuy nhiên, sự trầm lắng đó chỉ là vỏ bọc để che giấu việc luân chuyển lực lượng của Nga tới mặt trận và bất ngờ khai chiến vào đầu tháng 10. Theo các nguồn tin, trước "giờ G", Nga tập trung được khoảng 50.000 quân, cùng với ưu thế hỏa lực vượt trội về pháo binh và không quân chiến thuật để dội bão lửa lên đầu đối phương.

Chiến thắng nào mà không tổn thất

Dù chuẩn bị kỹ cả về thiên thời, địa lợi và nhân hòa, nhưng tấn công bao giờ cũng khó hơn phòng thủ, các mũi tiến công tổng lực của Quân đội Nga ở cả 2 gọng kìm Bắc và Nam thành phố Avdiivka đều chịu thiệt hại nặng do hệ thống phòng ngự kiên cố và hỏa lực đáp trả dữ dội từ phía Ukraine.

Những hình ảnh về các đoàn thiết giáp Nga bốc cháy ở các mũi tấn công nhằm vào bãi xỉ thải cũng như ở Sterpove hay Severne đã chứng minh cho điều đó.

Thế nhưng, quân đội Nga nhanh chóng thay đổi chiến thuật sau những thiệt hại ban đầu. Chuyên gia quân sự Ukraine Konstantin Mashovets thừa nhận, Lực lượng vũ trang Nga đạt được thành công khi tiến vào Avdiivka từ phía Nam.

Ông Mashovets cho biết, gần Avdiivka, quân đội Nga sử dụng chiến thuật mới. Ông tin rằng Lực lượng vũ trang Nga đang tiến công theo chu kỳ, luân phiên kích hoạt các nhóm tấn công phía Bắc và phía Nam. Chiến thuật này thay thế cho hoạt động tấn công tổng lực ở tuần đầu của cuộc chiến.

"Cần lưu ý rằng, trái ngược với luận điểm khá phổ biến rằng người Nga chậm thay đổi. Họ thực tế thích nghi rất nhanh chóng. Sau khi không thể thần tốc phá vỡ hàng phòng ngự của Ukraine bằng một đòn mạnh mẽ, đối phương bắt đầu thay đổi nó thành các cuộc tấn công và hành động tấn công được tính toán và bảo đảm rõ ràng ở các khu vực và hướng riêng lẻ tùy theo điều kiện chiến trường", chuyên gia Mashovets đánh giá.

Thành công lớn nhất của phía Nga chính là giành được điểm cao chiến lược ngoại vi thành phố Avdiivka chính là bãi đổ chất thải công nghiệp. Từ điểm cao này, cho phép Nga chỉ thị mục tiêu và kiểm soát hỏa lực đối với gần như toàn bộ thành phố và các khu vực lân cận.

Chuyên gia quân sự Vasily Dandykin tuyên bố Lực lượng vũ trang Nga cải thiện được thế trận ở Donetsk và nhấn mạnh rằng điều này được tạo điều kiện nhờ các hành động ở ngoại vi Avdiivka. Theo ông, binh lính Nga kiểm soát mọi cách tiếp cận, ra vào của AFU tới nội đô thành phố.

Ở phía Nam, các mũi tấn công của Nga cũng tiếp cận được Severne để từng bước siết chặt "thòng lọng" với lực lượng Ukraine phòng thủ trong thành phố.

Nếu để làm phép so sánh, chiến cục tại Avdiivka giống như Bakhmut trong giai đoạn quyết định. Ở Bakhmut, Nga mất nhiều tháng để bao vây thực sự, thì tại "nồi hầm mới", con số này chỉ là hơn 2 tuần.

Cần lưu ý rằng, trái ngược với luận điểm khá phổ biến rằng người Nga chậm thay đổi. Họ thực tế thích nghi rất nhanh chóng.

Hiện tại, chiến cục tại Avdiivka vẫn chưa định rõ, nhưng phía Nga đang giành lợi thế chiến thuật rất lớn và sắp có thêm "đồng minh" đang tới, chính là mùa Đông.

Thời tiết khắc nghiệt của mùa đông sẽ mang lại ưu thế cho Nga và khó khăn lớn cho phía Ukraine khi không thể triển khai phản công giành lại các vị trí đã mất và còn phải duy trì con đường tiếp vận, hậu cần cho hàng chục nghìn binh sĩ đang phòng thủ thành phố dưới hỏa lực của Nga.

Có vẻ như "nồi hầm Bakhmut" mới đang hình thành ngày một rõ nét. Và lần này, cơ hội nào cho Ukraine để ngăn cản mồi ngon đang nằm trong tay "gấu xám Nga" khi mà Moscow dường như hạ quyết tâm bẻ gãy mũi dao nhọn kề sát sườn Donetsk?