Mỹ - Trung "khẩu chiến" gay gắt về nguồn gốc Covid-19

Ngày 11/6, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, quan chức đang tháp tùng Tổng thống Joe Biden tại hội nghị thượng đỉnh G7 ở Anh, đã trao đổi qua điện thoại với Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban công tác đối ngoại Trung ương Trung Quốc Dương Khiết Trì. Đây là cuộc điện đàm đầu tiên giữa hai nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ và Trung Quốc kể từ sau cuộc gặp trực tiếp ở Alaska hồi tháng 3.

Trong khi ông Biden kết hợp chuyến công du nước ngoài đầu tiên trên cương vị tổng thống để công bố kế hoạch mua và phân phối 500 triệu liều vắc xin Covid-19 khắp thế giới, Ngoại trưởng Blinken tiếp tục gây sức ép đối với Trung Quốc về nguồn gốc của đại dịch đã giết chết hơn 3,7 triệu người toàn cầu.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price, trong cuộc điện đàm với ông Dương Khiết Trì, Ngoại trưởng Blinken đã "nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác và minh bạch về nguồn gốc của virus", bao gồm việc cho phép các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trở lại Trung Quốc.

Trước đó, Tổng thống Biden đã yêu cầu tình báo Mỹ báo cáo lại kết quả điều tra về nguồn gốc Covid-19 trước cuối tháng 8, trong đó xác định liệu virus gây đại dịch Covid-19, được phát hiện lần đầu vào cuối năm 2019 ở thành phố Vũ Hán, lây từ động vật sang người hay là một tai nạn trong phòng thí nghiệm.

Cựu Tổng thống Donald Trump từng nghi ngờ virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, song giả thuyết này nhanh chóng bị bác bỏ. Tổng thống Biden đã lật lại vấn đề này và nhấn mạnh sự cần thiết của việc điều tra thêm về nguồn gốc dịch bệnh.

Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, ông Dương Khiết Trì đã nói với ông Blinken rằng giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm là "vô lý".

"Chúng tôi kêu gọi phía Mỹ tôn trọng sự thật và khoa học, không chính trị hóa việc truy tìm nguồn gốc và tập trung vào việc hợp tác quốc tế trong cuộc chiến chống đại dịch", ông Dương tuyên bố.

Ông Dương Khiết Trì cho biết "Trung Quốc ủng hộ hợp tác quốc tế về đại dịch và phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm bôi nhọ Trung Quốc bằng cách lợi dụng đại dịch".

Trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Blinken cũng lên tiếng cảnh báo sức ép ngày càng tăng của Trung Quốc đối với Đài Loan, bao gồm các chuyến bay quân sự của Bắc Kinh ở ngoài khơi hòn đảo này.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông Blinken "kêu gọi Bắc Kinh ngừng chiến dịch gây sức ép chống lại Đài Loan và giải quyết các vấn đề xuyên eo biển Đài Loan một cách hòa bình".

Ông Dương Khiết Trì khẳng định Đài Loan là vấn đề quan tâm cốt lõi của Trung Quốc, đồng thời kêu gọi Mỹ "xử lý thận trọng các vấn đề liên quan đến Đài Loan".

Ông Dương Khiết trì cho biết Trung Quốc không muốn đối đầu hay xung đột với Mỹ, nhưng sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền và an ninh của mình.

"Chúng tôi kêu gọi phía Mỹ tuân thủ cam kết đã được lãnh đạo hai nước nhất trí trong cuộc điện đàm vào dịp Tết Nguyên Đán, nhằm thúc đẩy quan hệ Trung - Mỹ trở lại đúng hướng", ông Dương Khiết Trì nói.

Ngoại trưởng Blinken cũng nhấn mạnh "quan ngại" của Mỹ về các vấn đề Hong Kong hay Tân Cương.

Ông Dương Khiết Trì nói rằng Mỹ không nên thành lập "phe nhóm" để kiềm chế Trung Quốc, và chủ nghĩa đa phương phải dựa trên luật pháp quốc tế cũng như nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau. Tuyên bố này được đưa ra khi Tổng thống Mỹ đang dự hội nghị thượng đỉnh G7 và Trung Quốc sẽ là vấn đề được đưa ra xem xét trong chương trình nghị sự.