Mỹ tăng sức ép với Trung Quốc về điều tra nguồn gốc Covid-19

"Sẽ có Covid-26 và Covid-32 trừ khi chúng ta hiểu đầy đủ về nguồn gốc của Covid-19," Peter J. Hotez, hiệu trưởng Trường Y học Nhiệt đới Quốc gia tại Đại học Y Baylor, giám đốc Trung tâm Phát triển Vắc xin của Bệnh viện Nhi Texas, cho biết nói với NBC ngày 30/5.

Tổng thống Joe Biden ngày 26/5 chỉ đạo các cơ quan tình báo Mỹ điều tra thêm về nguồn gốc của virus gây đại dịch Covid-19, bao gồm việc xác định virus xuất hiện ở Trung Quốc là do con người tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh hay do rò rỉ từ một phòng thí nghiệm.

Ông chủ Nhà Trắng yêu cầu các cơ quan tình báo Mỹ "tăng gấp đôi nỗ lực" để điều tra nguồn gốc Covid-19 và báo cáo chính phủ trong vòng 90 ngày.

Mọi nghi ngờ đều đang tập trung vào Viện Virus học Vũ Hán, nơi từng tiến hành các cuộc nghiên cứu về virus trên loài dơi. Cơ sở này cũng đặt tại thành phố Vũ Hán, nơi xuất hiện ca mắc Covid-19 đầu tiên.

Một cuộc điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào đầu năm nay đã bác bỏ phần lớn khả năng Covid-19 thoát khỏi phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, nhiều người chỉ trích cho rằng, các chuyên gia của WHO chưa được tiếp cận rộng rãi dữ liệu để xác định nguồn gốc của Covid-19.

Tổng thống Biden hy vọng cuộc điều tra mà ông đã chỉ đạo, bao gồm sự tham gia của lực lượng tình báo, sẽ đưa Mỹ "tiến gần hơn đến một kết luận cụ thể" về loại virus này.

Ông Hotez nhận định cuộc điều tra của Mỹ có thể không mang lại nhiều thông tin mới. Ông gợi ý rằng thế giới cần một cuộc nghiên cứu khoa học mới để tìm ra câu trả lời cho sự bùng phát dịch Covid-19, đặc biệt là ở Trung Quốc.

Ông Hotez cho rằng một nhóm điều tra độc lập gồm các nhà khoa học, nhà dịch tễ học và nhà virus học sẽ cần phải làm việc ở Trung Quốc từ 6 tháng đến một năm để có thể "làm sáng tỏ hoàn toàn nguồn gốc của Covid-19". Nhóm điều tra sẽ phải phỏng vấn các nhà khoa học và rà soát kỹ lưỡng các ghi chép trong phòng thí nghiệm để xem xét khả năng rò rỉ virus từ phòng thí nghiệm.

Khi được hỏi liệu cuộc điều tra có thể thực hiện mà không cần sự hợp tác của Trung Quốc hay không, ông Hotez khẳng định rằng "không thể".

"Tôi nghĩ chúng ta phải thực sự gây nhiều sức ép lên Trung Quốc", ông Hotez nói, bao gồm cả các biện pháp trừng phạt, để đảm bảo rằng các nhà khoa học hàng đầu có quyền tiếp cận thông tin mà "không bị kiểm soát".

Matthew Pottinger, cựu phó cố vấn an ninh quốc gia dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, đã cho thấy quan điểm trái ngược với Tiến sĩ Hotez khi đánh giá triển vọng cuộc điều tra của ông Biden. Ông Pottinger cho rằng cuộc điều tra của ông Biden sẽ mang lại nhiều kết quả.

"Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có thêm nhiều thông tin từ cuộc điều tra này", ông Pottinger cho biết.

Theo ông Pottinger, lời kêu gọi của Tổng thống Biden có thể thúc đẩy các nhà khoa học ở Trung Quốc lên tiếng, bất chấp nguy cơ khiến Bắc Kinh tức giận.

"Nếu virus xuất phát từ một phòng thí nghiệm, sẽ có những người ở Trung Quốc biết điều đó", ông Pottinger nói, đồng thời nhận định cuộc điều tra có thể sẽ tạo thêm động lực cho các nhà khoa học Trung Quốc.

Michael McCaul, thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, nói với CNN hôm 30/5 rằng các thông tin tình báo đã cung cấp manh mối cho thấy khả năng xảy ra một vụ rò rỉ virus từ phòng thí nghiệm.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc vẫn tiếp tục chỉ trích cuộc điều tra về Covid-19 của Mỹ. Thời báo Hoàn cầu ngày 30/5 đã chế nhạo nỗ lực của ông Biden, cho rằng cơ quan tình báo Mỹ "không có khả năng nghiên cứu vượt trội" hơn so với Tổ chức Y tế Thế giới.