Mỹ ra điều kiện để bán tiêm kích F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ

Trong cuộc điện đàm ngày 29/5, Tổng thống Biden đã trao đổi với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan để chúc mừng ông tái đắc cử.

Theo ông Biden, trong cuộc trao đổi, ông Erdogan đã nhắc lại mong muốn của Thổ Nhĩ Kỳ về việc mua tiêm kích F-16 từ Mỹ, trong khi ông Biden muốn Ankara dừng phản đối kết nạp Thụy Điển vào NATO trước.

"Tôi đã trao đổi với ông Erdogan. Tôi đã chúc mừng ông ấy. Thổ Nhĩ Kỳ vẫn muốn hợp tác với Mỹ liên quan tới thương vụ tiêm kích F-16. Tôi nói rằng, chúng tôi muốn việc của Thụy Điển (gia nhập NATO) được hoàn thành, vì vậy hãy làm xong nó. Sau đó chúng tôi sẽ bàn tới các việc khác", ông Biden nói.

Khi được hỏi liệu ông có mong đợi bất kỳ động thái nào từ ông Erdogan về việc Thụy Điển trở thành thành viên NATO hay không, ông Biden nói: "Tôi đã nêu vấn đề đó với ông ấy. Chúng tôi sẽ thảo luận nhiều hơn về vấn đề này vào tuần tới".

Thụy Điển và Phần Lan đã từ bỏ chính sách trung lập lâu năm và nộp đơn xin gia nhập NATO vào năm ngoái sau khi Nga mở chiến dịch quân sự của Ukraine. Đơn xin gia nhập liên minh cần phải được tất cả các thành viên NATO chấp thuận. Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary tới nay vẫn chưa thông qua lá đơn của Thụy Điển.

Thổ Nhĩ Kỳ từng đặt mua hơn 100 máy bay chiến đấu F-35 do tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ sản xuất và đã chuyển trước một khoản tiền cho thương vụ này. Tuy nhiên, Mỹ đã gạt Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35 vào năm 2019, sau khi Ankara kiên quyết mua hệ thống phòng thủ S-400 của Nga bất chấp cảnh báo của Washington.

Mỹ lo ngại rằng, nếu lá chắn của Nga hoạt động trong lực lượng quân sự của thành viên NATO như Thổ Nhĩ Kỳ có thể trở thành mối đe dọa với tiêm kích tối tân F-35 của Washington. Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần khẳng định, nước này sẽ triển khai độc lập S-400 mà không tích hợp vào hệ thống của NATO, nên sẽ không gây ra rủi ro về an ninh với khối liên minh quân sự.

Năm 2021, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Mỹ đã đề xuất bán cho Ankara các tiêm kích F-16 sau khi Washington loại Ankara khỏi chương trình F-35. Thổ Nhĩ Kỳ muốn Mỹ bán 40 tiêm kích F-16 và gần 80 bộ phụ tùng nhằm hiện đại hóa các tiêm kích có sẵn trong biên chế không quân. Tuy nhiên, thương vụ này cho đến nay vẫn chưa thực hiện được do sự phản đối của Quốc hội Mỹ. Trong khi đó, chính quyền Mỹ nhiều lần nói rằng họ ủng hộ thương vụ.

Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý cho Phần Lan gia nhập NATO vào cuối tháng 3, nhưng vẫn tiếp tục phản đối Thụy Điển. Ankara cáo buộc Stockholm chứa chấp các phần tử của các nhóm vũ trang mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố.