"Lời nguyền tháng 10" trong các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ

“Lời nguyền tháng 10”

Khi cựu Giám đốc FBI James Comey thông báo với quốc hội Mỹ ngày 28/10/2016 rằng FBI đang mở một cuộc điều tra đối với ứng viên tổng thống Dân chủ Hillary Clinton, chiến dịch tranh cử của bà Hillary bước sang một ngã rẽ khác. Đó là một ngày tháng 10 khi chỉ còn 11 ngày nữa là người Mỹ chính thức bỏ phiếu bầu tổng thống mới.

Tin tức liên quan đến quyết định điều tra bà Clinton về việc dùng hòm thư cá nhân trao đổi thông tin mật quốc gia đã lan tràn trên truyền thông Mỹ suốt nhiều ngày và làm thay đổi hoàn toàn cục diện bầu cử theo hướng có lợi cho ứng viên Cộng hòa Donald Trump.

Theo FiveThirtyEight, đơn vị truyền thông chuyên phân tích các dữ liệu thăm dò dư luận, thông báo của FBI đã ít nhất 1% cử tri ở các bang dao động như Michigan, Pennsylvania và Wisconsin thay đổi quyết định vào phút chót. Đến khi ông Trump giành chiến thắng sít sao tại các bang này, FiveThirtyEight tổng kết rằng thông báo của cựu Giám đốc FBI có thể là "nhân tố bí ẩn" làm thay đổi cuộc chơi trong cuộc bầu cử năm 2016. Những sự việc như vậy trong bầu cử tổng thống Mỹ được gọi là "bất ngờ tháng 10" hay những sự kiện xảy ra ngay trước thềm bầu cử và có tác động lớn đến cục diện bầu cử.

"Bất ngờ tháng 10" từng khiến các ứng viên tổng thống như George H.W. Bush, Jimmy Carter, Hillary Clinton chấp nhận thất bại mặc dù gần như đã nắm chắc chiến thắng trong tay.

James Carafano, phó chủ tịch Viện nghiên cứu chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia Shelby Davis thuộc tổ chức The Heritage, nhận định “bất ngờ tháng 10” có thể dẫn đến việc thay đổi quyết định ở các cử tri còn do dự. “Cử tri thường có xu hướng bị tác động bởi những sự việc xảy ra ngay trước bầu cử hơn là những thứ xảy ra từ lâu”, ông Carafano nói. Chuyên gia này cho rằng, yếu tố thời điểm rất quan trọng.

Các quản lý chiến dịch tranh cử tổng thống ở Mỹ đang ngày càng “ám ảnh” với ý nghĩ rằng đối phương có thể tung ra “bất ngờ tháng 10” để lật ngược thế cờ vào phút chót.

Những lá bài có thể xoay ngược tình thế

Cựu quan chức trong chính quyền Tổng thống Trump nói, ông đang cố gắng để tự tạo ra một “bất ngờ tháng 10” để tiếp tục là chủ nhân Nhà Trắng.

John Bolton, cựu Cố vấn vấn an ninh quốc gia Mỹ, cho biết trong cuốn hồi ký xuất bản hồi tháng 6 năm nay rằng, thỏa thuận hạt nhân với Triều Tiên có thể là một bất ngờ như vậy. Ngoài ra, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, chính quyền của ông Trump có thể tính đến một bất ngờ khác đó là công bố vắc xin ngừa Covid-19.

Cái chết của nữ thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg hồi giữa tháng này cũng tạo ra yếu tố bất ngờ cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. Sự kiện này đã trao cho ông Trump cơ hội lần thứ 3 đề cử thẩm phán quyền lực – người có thể quyết định những tranh cãi pháp lý nếu xảy ra hậu bầu cử.

Ngược lại, cũng sẽ có những kịch bản tháng 10 có thể mang lại lợi thế cho chiến dịch tranh cử của ứng viên Dân chủ Joe Biden. Một trong những kịch bản đó là ông Trump thất bại trong cuộc chiến pháp lý liên quan đến hồ sơ thuế. Hồi tháng 9, phóng viên Washington Post Bob Woodward cũng ra mắt cuốn sách ghi lại các cuộc phỏng vấn Tổng thống Trump, trong đó cáo buộc ông cố ý coi nhẹ mức độ nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, đại dịch đã khiến hơn 200.000 người Mỹ thiệt mạng. “Nếu những cáo buộc này đưa ra vào cuối tháng 10 như trường hợp của bà Clinton năm 2016, nó sẽ khiến ông Trump khó chống đỡ hơn”, John Hudak, chuyên viên cấp cao tại Viện nghiên cứu Brookings, nhận định.

Marco Carnelos, cựu đại sứ Italia tại Iraq, nhận định không thể xem nhẹ tầm quan trọng của “bất ngờ tháng 10” bởi hiện tại các thăm dò dư luận cho thấy ông Trump đang thu hẹp cách biệt với đối thủ Joe Biden. Hiện giờ cả hai ứng viên đều tìm cách gia tăng lợi thế thông qua một số vấn đề hoặc sự kiện trong tháng 10 trong đó có vấn đề đại dịch hay tranh cãi về cách thức bỏ phiếu qua thư.

Ông Carnelos nhận định, yếu tố Trung Quốc có thể là “lá bài tốt” cho đảng Cộng hòa. “Một vụ đụng độ trên biển hay một vụ chạm trán hai máy bay quân sự (giữa Mỹ và Trung Quốc) có thể tác động đến tâm lý của nhiều cử tri Mỹ, những người tin rằng vấn đề lớn của Mỹ hiện nay là Trung Quốc”, ông Carnelos nói.

Tuy nhiên, Gary Sick, người từng làm việc trong Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng dưới 3 thời tổng thống Mỹ, cho rằng khơi mào một cuộc xung đột quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc nhằm thu hút phiếu bầu có thể phản tác dụng. “Không có gì đảm bảo rằng cử tri Mỹ sẽ phản ứng với điều đó bằng cách ủng hộ ông Trump”, chuyên gia Sick nói. Đó là lý do ông tin rằng, nếu chiến dịch của ông Trump dự định tạo ra một bất ngờ tháng 10 thì nhiều khả năng sẽ tập trung vào các vấn đề đối nội hơn là đối ngoại.