Loạt báo Anh phỏng đoán ông Zelensky sắp cách chức Tổng Tham mưu trưởng

"Cho đến nay, ông Zelensky vẫn chưa thông báo về việc sẽ thay thế vị tướng này. Nhưng điều đó không có nghĩa là chiếc ghế của tướng Zaluzhnyi đã an toàn. Có thể đơn giản chỉ là chưa có người thay thế ông ấy", Economist viết ngày 30/1.

Một ngày trước, báo chí Ukraine cũng dẫn nguồn thạo tin cho biết, ông Zelensky sắp cách chức tướng Zaluzhny. Nhưng sau đó, Văn phòng Tổng thống và Bộ Quốc phòng Ukraine lên tiếng bác bỏ.

Tờ báo này còn viết, ông Zaluzhny được đề nghị làm Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine vào ngày 29/1 nhưng đã từ chối.

Trong khi đó, 4 nguồn thạo tin của Financial Times nói ông Zelensky đã đề xuất ông Zaluzhny nhận vị trí mới là cố vấn quốc phòng. Theo 2 trong 4 nguồn tin, ông Zelenskyy đã nói rõ rằng dù tướng Zaluzhny có nhận lời hay không, ông vẫn sẽ bị cách chức khỏi vị trí Tổng Tham mưu trưởng.

Bốn nguồn tin của FT còn cho biết, dù văn phòng tổng thống đã ra quyết định cách chức, ông Zaluzhny có thể vẫn sẽ tại nhiệm trong một thời gian sau vụ rò rỉ thông tin trên các phương tiện truyền thông Ukraine.

Theo FT, một số ứng viên tiềm năng là ông Oleksandr Syrskyi, Tư lệnh Lực lượng Lục quân và ông Kyrylo Budanov, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine.

Các nguồn tin của BBC trong giới quân sự nói rằng, cả ông Syrskyi và ông Budanov đều không muốn thay thế ông Zaluzhny và đã từ chối đề xuất bổ nhiệm. Nhưng một nguồn tin cho rằng khó có việc một vị tướng nào có thể từ chối khi tổng thống đã ra quyết định.

Nguồn tin của BBC trong ngành quốc phòng Ukraine cho biết, việc Tổng Tham mưu trưởng Zaluzhny mất ghế dường như chỉ còn là vấn đề thời gian khi mà số lượng những bất đồng giữa ông và Tổng thống Zelensky đã lên đến mức nghiêm trọng.

Theo BBC, ông Zelensky, ông Zaluzhnyi và Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umierov đã tổ chức cuộc họp tại Văn phòng Tổng thống hôm 29/1 trong không khí ôn hòa. Tại đây, Tổng thống tiết lộ ý định bãi nhiệm Tổng Tham mưu trưởng và nói sẽ ký sắc lệnh trong trong thời gian tới.

Chưa tìm được người kế nhiệm?

Về việc vì sao Tổng thống Zelensky chưa ban hành lệnh bãi nhiệm, các nguồn tin chính phủ của BBC cho rằng có 2 khả năng chính: Đối tác phương Tây đã can thiệp hoặc có vấn đề trong việc chọn tân Tổng Tham mưu trưởng.

Economist chi ra rằng, ông Syrskyi, 58 tuổi, không được lòng quân vì cách tiếp cận "cứng rắn" trong chiến sự. Trong khi đó, ông Budanov, 38 tuổi, chưa bao giờ lãnh đạo lực lượng vũ trang chính quy hoặc tổ chức gồm một triệu người.

Theo Economist, ông Zaluzhny được cho là đang gây áp lực buộc ông Zelensky phải huy động quân trên quy mô lớn. Giữa Văn phòng Tổng thống và Bộ Tổng tham mưu Ukraine cũng đã xảy ra những cuộc tranh luận gay gắt về chiến lược quân sự. Độ nổi tiếng của Tổng Tham mưu trưởng cũng có thể là nguyên nhân gây ra lo ngại.

"Không rõ câu chuyện sẽ kết thúc như thế nào. Nhưng nếu ông Zelensky giữ lại người chỉ huy hàng đầu, ông ấy sẽ tỏ ra yếu đuối. Nếu sa thải, cách xử lý lúng túng vừa qua sẽ chỉ làm tổn hại đến niềm tin vào bộ máy lãnh đạo", Economist viết.

Ông Zaluzhny, 50 tuổi, được ông Zelensky bổ nhiệm vào vị trí Tổng Tham mưu trưởng vào tháng 7/2021. Ông đã giám sát các hoạt động của quân đội Ukraine kể từ khi Nga phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" từ tháng 2/2022.

Ông được ghi công là người đã chỉ đạo thành công một số chiến dịch của Ukraine, như công tác bảo vệ Kiev trong những ngày đầu chiến sự và các cuộc phản công thành công tại tỉnh Kharkiv ở phía đông và Kherson ở phía nam vào mùa thu năm 2022.