Israel bán 1,6 tỷ USD vũ khí cho láng giềng của Iran

Giới chức quốc phòng Israel hôm 26/2 xác nhận rằng thoả thuận 1,6 tỷ USD bao gồm việc bán các máy bay do thám, các hệ thống phòng thủ tên lửa và chống máy bay, đưa công nghệ tinh vi của Israel tới ngưỡng cửa Iran, kẻ thù không đội trời chung của nhà nước Do Thái.

Vụ mua bán của Tập đoàn công nghiệp vũ trụ Israel (IAI), một công ty của chính phủ, diễn ra vào thời điểm phức tạp. Israel đang nỗ lực đã gây dựng các liên minh ngoại giao trong một khu vực dường như ngày càng thù địch với nhà nước Do Thái.

Mối lo ngại cấp bách nhất của Israel là chương trình hạt nhân của Iran. Các lãnh đạo Do thái cũng đã ám chỉ rằng họ có thể chuẩn bị cho một cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Cộng hoà Hồi giáo nếu không có cách nào khác để ngăn Tehran chế tạo bom nguyên tử.

Iran phủ nhận các cáo buộc của Israel và phương Tây rằng nước này đang tìm cách phát triển bom nguyên tử, khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ nhằm mục đích hoà bình.

Tại Jerusalem, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết chương trình hạt nhân của Iran sẽ là trong tâm của cuộc hội đàm sắp tới giữa ông với các lãnh đạo Mỹ và Canada. Ông Netanyahu dự kiến sẽ gặp Thủ tướng Canada Stephen Harper tại Ottawa vào thứ 6 này và với Tổng thống Mỹ Barack Obama ở Washington vào thứ 2 tuần sau.

Phát biểu trước nội các hôm 26/2, ông Netanyahu cho biết một báo cáo của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) hồi tuần trước đã hỗ trợ các cảnh báo của Israel rằng Iran đang cố gắng chế tạo bom nguyên tử.

Ông Netanyahu cho rằng báo cáo đã cung cấp “một bằng chứng không thể chối cãi” rằng Iran đang đẩy mạnh chương trình hạt nhân.

Không rõ là hợp đồng vũ khí với Azerbaijan có liên quan tới bất kỳ kế hoạch tiềm tàng nào của Israel nhằm tấn công Iran hay không.

Danny Yatom, cựu giám đốc cơ quan tình báo Mossad của Israel, thì cho rằng thời điểm của hợp đồng là ngẫu nhiên. “Một thoả thuận như vậy cần một thời gian dài mới đi trở thành hiện thực”, ông nói.

Ông Yatom nói thêm rằng Israel sẽ tiếp tục bán vũ khí cho các nước bè bạn. “Nếu điều đó giúp chúng tôi trong việc thách thức Iran thì đó là điều tốt”, ông cho biết.

Quan hệ giữa Israel với Azerbaijan, một quốc gia Hồi giáo trở thành độc lập sau khi Liên Xô tan rã, đã mạnh lên khi quan hệ chiến lược một thời giữa Israel với một người hàng xóm khác của Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, suy giảm, chủ yếu là do vụ Israel sát hại 9 nhà hoạt động Thổ Nhĩ Kỳ trên một tàu đang trên đường tới Dải Gaza hồi năm 2010.

Đối với tình báo Israel, có một lợi ích khác khi quan hệ với Azerbaijan là nước này có quan hệ thương mại và các mối liên hệ xuyên biên giới quan trọng với cộng đồng Azeri, cộng đồng thiểu số lớn nhất tại Iran.

Hồi đầu tháng này, Bộ Ngoại giao Iran đã cáo buộc Azerbaijan cho phép cơ quan tình báo Israel Mossad hoạt động trên lãnh thổ nước này và cung cấp một hành lang cho “những kẻ khủng bố” nhằm sát hại các nhà khoa học hạt nhân của Iran.

Azerbaijan đã bác bỏ các cáo buộc của Iran là “vu khống”.

Trong khi đó, Israel gần đây cho biết giới chức đã ngăn chặn các vụ tấn công được Iran tài trợ nhằm vào các mục tiêu Israel tại Azerbaijan. Những tuyên bố như vậy đã có tiền lệ. Hồi năm 2008, các quan chức Azerbaijan cho hay họ đã phá vỡ một âm mưu nhằm cho nổ tung bom gần đại sứ quán Israel. Một năm trước đó, Azerbaijan đã buộc tội 15 người có liên hệ với một mạng lưới tình báo dính dáng tới Iran bị cáo buộc cung cấp thông tin tình báo về hoạt động của Israel và phương Tây.

Iran đã phủ nhận các buộc mới nhất của Azerbaijan nhằm âm mưu giết người Israel, nhưng một cuộc tranh cãi ngoại giao được dự đoán sẽ không xảy ra.

Azerbaijan là một cửa ngõ quan trọng để hàng hoá Iran vào khu vực Caucasus và hai quốc gia đã ký kết các thoả thuận cùng các quốc gia khác trong khu vực về chính sách năng lượng, môi trường và vận tải biển.

An Bình
Theo AP