Huyết mạch hậu cần lung lay, Ukraine có nguy cơ mất toàn bộ Donetsk

"Chúng tôi sẽ đến Vinnytsia trước. Chúng tôi có bạn bè ở đó, nhưng chúng tôi sẽ tự tìm chỗ ở", một phụ nữ bước lên tàu, phương tiện được sử dụng để sơ tán người dân khỏi thành phố Pokrovsk ở tỉnh Donetsk, nói với các phóng viên Ukraine.

Giống như hàng nghìn cư dân khác rời khỏi Pokrovsk và các vùng lân cận, người phụ nữ trên và gia đình từng trì hoãn việc sơ tán cho đến phút chót. Nhưng bây giờ, họ không còn lựa chọn nào khác. Tiền tuyến chỉ cách nơi này chưa đầy 10km.

Trước khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi tháng 2/2022, có khoảng 60.000 người sống ở Pokrovsk. Bây giờ thành phố này gần như vắng bóng người.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thừa nhận trong một bài phát biểu gần đây rằng tình hình gần Pokrovsk, nơi Nga tập trung quân lớn nhất, hiện "vô cùng khó khăn". Bộ tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine hôm 30/8 báo cáo rằng, 58 cuộc tấn công của Nga gần Pokrovsk đã bị đẩy lùi trong một ngày.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ đã xác nhận trong tuần này rằng, "lực lượng Nga tiếp tục có những bước tiến chiến thuật đáng kể ở phía đông nam Pokrovsk".

Tuyến tiếp viện huyết mạch gặp nguy hiểm

Pokrovsk, một trung tâm hậu cần huyết mạch, nằm ở nút giao của các trục đường sắt tiếp viện quan trọng nhất của Ukraine. Cư dân ở các khu vực tiền tuyến gọi đây là "đường sinh tử".

Theo Đại tá Markus Reisner, một sĩ quan lục quân Áo, kiêm nhà sử học quân sự và là người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Học viện Quân sự Theresien ở Vienna, Pokrovsk tạo thành xương sống của tuyến tiếp viện cho phòng tuyến của Ukraine từ Vuhledar đến phía bắc của tỉnh Donetsk.

Ông Reisner cho biết, quân đội Nga đã tiến nhanh ở khu vực này sau khi thành phố Avdiivka ở vùng Donbass thất thủ. Avdiivka, cách Pokrovsk khoảng 25km về phía đông, đã bị quân đội Nga kiểm soát vào tháng 2 năm nay.

Avdiivka được xem là pháo đài bảo vệ các thị trấn, tuyến đường sắt và đường bộ ở phía tây Ukraine. Kể từ tháng 2, Pokrovsk đã "đảm nhiệm" vai trò này. Nhưng giờ đây, khi quân đội Nga đã phá vỡ được hai tuyến phòng thủ của Ukraine, họ đang tiến gần đến tuyến phòng thủ cuối cùng này, mặc dù đây là thành trì được bảo vệ nghiêm ngặt nhất, theo chuyên gia Reisner.

Tình hình quân sự hiện tại xung quanh Pokrovsk rất phức tạp, một phần do quân đội Nga không cần phải kiểm soát hoàn toàn thành phố Pokrovsk mới có thể phá hủy trung tâm hậu cần của Ukraine tại đây. Ngay khi Nga tiến đến vùng ngoại ô, các tuyến đường tiếp viện của Ukraine đã trở thành mục tiêu dễ dàng cho pháo binh Nga.

Gustav Gressel, chuyên gia quân sự tại Hội đồng Đối ngoại Châu Âu (ECFR) có trụ sở tại Berlin, nói rằng quân đội Nga chắc chắn sẽ tìm cách "san phẳng" thành phố Pokrovsk và trung tâm hậu cần của thành phố. Kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra ngoài việc giành được Pokrovsk là Nga kiểm soát hoàn toàn tỉnh Donetsk ở miền Đông Ukraine.

Tuy nhiên, theo Mykhailo Samus, Giám đốc phụ trách các vấn đề quốc tế tại Trung tâm nghiên cứu quân đội, chuyển đổi và giải trừ quân bị tại Kiev, nhận định, lực lượng Ukraine vẫn có thể chặn các hành lang trên bộ nếu quân đội Nga áp sát phòng tuyến Pokrovsk.

Tác động của chiến dịch Kursk 

Nhiều lữ đoàn Ukraine với khả năng tăng cường phòng thủ tại các khu vực khó khăn trên mặt trận đang bị mắc kẹt trong chiến dịch tấn công của Kiev vào vùng Kursk của Nga.

Theo Kiev, khoảng 1.300 km2 lãnh thổ Nga và hơn 100 khu định cư đã nằm dưới quyền kiểm soát của Ukraine. Tổng thống Zelensky tuyên bố, chiến dịch Kursk là một phần trong kế hoạch rộng lớn hơn nhằm mang lại chiến thắng cho Ukraine.

Chuyên gia Reisner cho biết, nếu một trong những mục tiêu của Ukraine là buộc Nga phải điều động một số lượng lớn quân từ miền Đông Ukraine về Kursk để phòng thủ, thì mục tiêu này vẫn chưa đạt được.

"Thật không may, chiến dịch Kursk không có tác động trực tiếp và lớn thực sự đến các hoạt động của Nga ở khu vực Donbass", ông Reisner nói thêm.

Điện Kremlin mới chỉ đưa một số binh lính có kinh nghiệm từng được triển khai ở Donbass trước đây đến khu vực Kursk.

"Chiến dịch Kursk là một canh bạc. Đó là một hoạt động đi kèm với những rủi ro quân sự đáng kể", chuyên gia Gressel nhận định.

Theo Forbes, giờ đây, hàng phòng thủ của Ukraine ở Pokrovsk chỉ còn cách Nga một lớp chiến hào chính duy nhất. Và Ukraine đang đối mặt với tình cảnh thiếu binh sĩ để lấp đầy những chiến hào này nhằm đối phó với đà tiến của Nga.

Moscow đã dồn dập tấn công Pokrovsk trong nhiều tháng qua nhưng tới gần đây, họ bắt đầu đạt được đà tiến mạnh mẽ, với việc giành được lãnh thổ mới ở hướng này gần như mỗi ngày.

Nói cách khác, Pokrovsk - thành phố huyết mạch hậu cần của Ukraine ở Donetsk - đang gặp rắc rối lớn, trong thế "ngàn cân treo sợi tóc". Lực lượng tăng viện ít ỏi mà quân đội Ukraine gửi đến khu vực này có thể không cứu được thành phố. Trong khi đó, họ phải san sẻ nguồn lực pháo binh và hỏa lực tới Kursk.

Các chuyên gia cảnh báo việc mất Pokrovsk sẽ đẩy Ukraine vào một kịch bản nghiêm trọng trên mặt trận Donetsk khi Nga sẽ chọc sâu hơn nữa vào khu vực và có lợi thế lớn trong mục tiêu kiểm soát toàn bộ vùng Donbass.

Chuyên gia Samus có góc nhìn khả quan hơn, chuyển sự chú ý khỏi cuộc chiến dịch Kursk sang bức tranh toàn cảnh. Ông cho biết Ukraine cần phải hình thành một sườn phía nam trong khu vực để làm chậm bước tiến của quân đội Nga. Cuộc tấn công của Ukraine càng tiến triển, Nga càng buộc phải rút các lực lượng khỏi Ukraine và chuyển đến Kursk.

"Nga đang dồn toàn bộ lực lượng có sẵn vào Pokrovsk để đạt được một hiệu ứng tuyên truyền nhất định. Họ muốn kiểm soát Pokrovsk và mô tả đây là chiến thắng của năm, sau đó tập hợp lại và tìm cách gửi quân dự bị đến Kursk", chuyên gia Samus nói thêm.