Hỗn loạn trong Quốc hội Albania vì "bộ trưởng AI"

Một phiên họp Quốc hội ở Albania tuần trước đã rơi vào hỗn loạn sau khi một bài phát biểu của bộ trưởng chính phủ đầu tiên trên thế giới do AI tạo ra bị các nghị sĩ phe đối lập phản đối dữ dội.

Diella, bộ trưởng vận hành bằng AI đầu tiên trên thế giới, được giao nhiệm vụ quản lý mua sắm công nhằm giảm tình trạng tham nhũng tại Albania.

Diella xuất hiện dưới hình ảnh một phụ nữ mặc trang phục truyền thống, đánh dấu một bước tiến táo bạo của Albania trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quản lý nhà nước.

Vị "bộ trưởng" này đã xuất hiện vào hôm 18/9 với một bài phát biểu dài 3 phút được phát trên 2 màn hình, chỉ gần một tuần sau khi Thủ tướng Edi Rama thông báo sẽ đưa nhân vật này vào nội các của mình.

Diella đã được tích hợp vào nền tảng dịch vụ số của chính phủ và được giao nhiệm vụ giám sát công tác đấu thầu công. Ông Rama mô tả sáng kiến này là biểu tượng cho nỗ lực của chính phủ trong việc thúc đẩy minh bạch và đổi mới, đồng thời khẳng định nó sẽ giúp bảo vệ các gói thầu khỏi tham nhũng.

“Tôi không ở đây để thay thế con người mà để hỗ trợ họ”, vị "bộ trưởng" nói với các nghị sĩ, nhấn mạnh rằng Diella không có quốc tịch, không có tham vọng hay lợi ích cá nhân và có thể thể hiện các giá trị “nghiêm ngặt như mọi đồng nghiệp con người, thậm chí còn nhiều hơn".

Tuy nhiên, các nghị sĩ đối lập đã bác bỏ động thái này là vi hiến, lập luận rằng "bộ trưởng" này không phải là con người, không mang quốc tịch Albania và thậm chí có thể mở đường cho nguy cơ tham nhũng lớn hơn.

Đáp lại, Diella nói rằng hiến pháp nhắc tới “các thể chế phục vụ nhân dân,” chứ không phải “nhiễm sắc thể, da thịt hay máu", và nhấn mạnh các giá trị về trách nhiệm, minh bạch và nghĩa vụ.

Phiên họp nhanh chóng biến thành hỗn loạn. Các nghị sĩ đập bàn, ném chai lọ và các bản sao hiến pháp, buộc cuộc họp phải kết thúc chỉ sau 24 phút.

Tới nay, chính phủ Albania chưa công bố chi tiết về cơ chế giám sát của con người đối với Diella, cũng như cách thức giải quyết các rủi ro tiềm ẩn về vị "bộ trưởng" này bị thao túng từ bên ngoài. 

Politico trước đó đưa tin rằng ông Rama đặt mục tiêu biến Albania thành nền kinh tế hoàn toàn phi tiền mặt vào năm 2030.

Công tác đấu thầu công nhiều lần vướng vào các bê bối tham nhũng tại quốc gia Balkan này, làm phức tạp nỗ lực gia nhập EU kể từ khi Albania được trao quy chế ứng viên vào năm 2014.

Trong bối cảnh AI phát triển nhanh chóng, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng một số hệ thống đang học cách tự viết lại mã nguồn của chính mình.

Đầu năm nay, Geoffrey Hinton, người đoạt giải Nobel Hòa bình và là một trong những nhà tiên phong về AI, đã kêu gọi các chính phủ hợp tác để đảm bảo công nghệ phát triển nhanh chóng này không gây hại cho nhân loại.