Hành trình từ "khắc tinh" của quan tham đến ghế tổng thống Hàn Quốc

Ông Yoon Suk-yol, 60 tuổi, một cựu công tố viên bảo thủ hàng đầu và là một cái tên hoàn toàn mới trên sân khấu chính trị, đã vượt qua ứng viên sáng giá của đảng Dân chủ cầm quyền Lee Jae Myung với tỷ lệ suýt sao (48,6% so với 47,8%) trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 9/3.

Theo AP, chiến thắng của ông Yoon trong cuộc bầu cử tổng thống kịch tính nhất trong nhiều năm qua, báo hiệu một chiến lược tìm kiếm liên minh mạnh mẽ với Mỹ cũng như có đường lối cứng rắn hơn với Triều Tiên.

Một đám đông những người ủng hộ hôm nay đã tập trung gần nhà của tổng thống đắc cử và văn phòng chiến dịch tranh cử của đảng Quyền lực Nhân dân (PPP), hô vang tên ông và mừng chiến thắng.

"Đây là chiến thắng của những con người vĩ đại của chúng ta", ông Yoon nói trong bài phát biểu chiến thắng tại văn phòng đảng. "Tôi tôn trọng Hiến pháp và Quốc hội và hợp tác với đảng đối lập để phục vụ người dân".

Ông Yoon sẽ nhậm chức vào tháng 5 và phục vụ một nhiệm kỳ 5 năm với tư cách là nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn thứ 10 thế giới.

Một nhân vật hoàn toàn mới

Ông Yoon Suk-yeol sinh ra ở Yeonhui-dong, thủ đô Seoul vào ngày 18/12/1960.

Cha mẹ ông đều là hoạt động trong lĩnh vực giáo dục. Cha ông, Yoon Ki-joong, từng là giáo sư danh dự tại Đại học Yonsei còn mẹ ông Choi Jeong-ja, từng là giáo sư trường Đại học Nữ sinh Ewha danh giá.

Ban đầu, ông Yoon Suk-yeol muốn học kinh tế và không có ước mơ trở thành thẩm phán hay công tố viên. Tuy nhiên, người cha đã khuyên con trai nên học luật. Năm 1979, ông nhập học chuyên ngành luật tại Đại học Quốc gia Seoul.

Trước khi trở thành thành viên nổi bật của PPP, ông Yoon từng là Tổng công tố viên tối cao Hàn Quốc cho đến tháng 3/2021. Ông chỉ chính thức tham gia chính trường vào tháng 6/2021, khi ông tuyên bố mình sẽ tranh cử tổng thống với tư cách là một ứng viên độc lập. Vào tháng 7, ông tham gia phe đối lập chính PPP bảo thủ để ra tranh cử.

Trong suốt thời gian đảm nhận chiếc ghế Tổng công tố viên tối cao Hàn Quốc, ông đã xây dựng hình ảnh bản thân là một người dám đương đầu với những sai phạm của chính quyền đương nhiệm.

Sau nhiều năm, ông đã thành công với tư cách một nhà điều tra chống tham nhũng, không sợ áp lực chính trị khi đối mặt với những người giàu có và quyền lực nhất đất nước.

Ông đã mở các cuộc điều tra nhằm vào những người tiền nhiệm của Tổng thống Moon Jae In - hai cựu Tổng thống Park Geun Hye và Lee Myung Bak. Cả hai nhà cựu lãnh đạo này đều bị kết tội tham nhũng và lạm quyền.

Ông cũng tham gia cuộc điều tra người đứng đầu tập đoàn Samsung và một cựu chánh án Tòa án Tối cao vì tội tham nhũng, mang lại hy vọng về một nền chính trị Hàn Quốc trong sạch hơn, tươi mới hơn.

Và đây là những lợi thế giúp ông giành điểm trong suốt quá trình vận động tranh cử. Ông Yoon đã tạo được tiếng vang thông qua những cam kết mạnh mẽ về chống tham nhũng, thúc đẩy công bằng, tạo ra một sân chơi bình đẳng và theo đuổi đường lối cứng rắn hơn với Triều Tiên.

Trong một bài phát biểu, ông Yoon nói: "Tôi không có kinh nghiệm chính trị. Nhưng cử tri đã thấy tất cả những gì tôi đã trải qua trong quá trình thực thi công bằng và pháp quyền".

"Ông Yoon Suk-yeol đã xây dựng danh tiếng của mình như một chiến binh quyết liệt chống nạn lạm quyền, không phải kiểu một nhà lãnh đạo dân chủ thông thường…", giáo sư xã hội học Gi-Wook Shin tại Stanford nhận định Theo giáo sư Shin, ông Yoon trở thành "biểu tượng" của phe bảo thủ.

Cứng rắn hơn với Triều Tiên

Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Yoon đã tuyên bố sẽ nghiêm khắc đối phó với các hành động khiêu khích của Triều Tiên và tìm cách thúc đẩy hợp tác an ninh ba bên với Mỹ và Nhật Bản để vô hiệu hóa các mối đe dọa hạt nhân của Bình Nhưỡng.

Ông đã nói rõ rằng việc tăng cường liên minh với Mỹ sẽ là trung tâm trong chính sách đối ngoại của ông. Ông Yoon cũng cho biết sẽ có lập trường quyết đoán hơn đối với Trung Quốc. Trong đó, ông đã để ngỏ khả năng triển khai thêm hệ thống tên lửa của Mỹ mà Trung Quốc coi là mối đe dọa.

Tuy nhiên, theo AP, trong suốt chiến dịch tranh cử, cả ông Yoon và ứng viên thua cuộc Lee đều không trình bày một chiến lược rõ ràng về cách giảm bớt mối đe dọa từ Triều Tiên và vũ khí hạt nhân của nước này.

Các cử tri cũng hoài nghi về cách cả hai sẽ xử lý các mối quan hệ quốc tế trong bối cảnh cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.

Một số chuyên gia cho rằng lập trường chính sách đối ngoại của Yoon sẽ đưa Seoul xích lại gần Washington, nhưng ông không thể tránh được căng thẳng với Bình Nhưỡng và Bắc Kinh.

Duyeon Kim, nhà phân tích cấp cao tại Trung tâm An ninh Mỹ mới của Washington, cho biết: "Chúng ta có thể mong đợi liên minh vận hành trơn tru hơn và đồng bộ trong hầu hết các vấn đề về Triều Tiên, Trung Quốc cũng như các vấn đề khu vực và toàn cầu".

Tuy nhiên, thách thức quan trọng của Tổng thống đắc cử là liệu ông có lắng nghe các cố vấn của mình hay không và liệu ông có thể thực sự cứng rắn hơn với Triều Tiên và Trung Quốc khi phải đối mặt với thực tế địa kinh tế và chính trị đầy thách thức hay không.

Bài toán kinh tế, đoàn kết quốc gia

Cũng đã có những câu hỏi về cách mà Tổng thống đắc cử sẽ giải quyết về sự gia tăng bất bình đẳng kinh tế, giá nhà và tỷ lệ thất nghiệp tăng cao.

Với vấn đề này, ông Yoon cam kết sẽ cung cấp hơn 2,5 triệu đơn vị nhà ở để giảm giá nhà trên thị trường, đồng thời cung cấp các gói hỗ trợ tài chính cho những chủ doanh nghiệp nhỏ bị ảnh hưởng bởi đại dịch và tăng lương mạnh mẽ cho lính nghĩa vụ.

Ông cũng cam kết tạo ra nhiều việc làm mới thông qua việc bãi bỏ một số quy định với doanh nghiệp và xây dựng một thị trường lao động linh hoạt.

Tuy nhiên, đây không phải là những nhiệm vụ dễ dàng đạt được, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế rơi vào khủng hoảng do đại dịch cũng như cuộc xung đột ở Ukraine.

Giới tính là một trong những vấn đề trụ cột trong chiến dịch tranh cử tổng thống. Ông Yoon khuyến khích phụ nữ trẻ tham gia và ở lại thị trường lao động, tuyên bố sẽ bãi bỏ Bộ Bình đẳng giới và Gia đình để giành phiếu bầu của nhiều nam giới trẻ tuổi, những người đang chỉ trích các chính sách bình đẳng giới khiến họ mất nhiều đặc quyền trong thị trường việc làm siêu cạnh tranh.

Nhiều thách thức chờ đón Tổng thống đắc cử ở phía trước. Nhưng trước mắt, ưu tiên lớn nhất đối với ông Yoon là ngăn chặn làn sóng lây nhiễm chưa từng có của biến chủng Omicron.

Ngoài ra, việc hàn gắn sự chia rẽ ngày càng sâu sắc giữa các đảng cũng là một nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu đối với Tổng thống đắc cử, để các chương trình nghị sự không rơi vào cảnh bế tắc.

Hiện ông Yoon cũng bị chỉ trích khơi dậy sự mâu thuẫn giữa hai giới khi thể hiện quan điểm chính trị mang thương hiệu của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Vì vậy, ông đã khẳng định sẽ coi "đoàn kết quốc gia" là ưu tiên hàng đầu, cũng như nỗ lực làm việc cùng các đảng đối lập để hàn gắn nền chính trị chia rẽ. "Chúng ta giờ phải chung tay đoàn kết trong một dân tộc, một đất nước", ông nói.