Hạm đội mới của Mỹ ở Ấn Độ-Thái Bình Dương có thể “chặn họng” Trung Quốc?

Bộ trưởng Hải quân Mỹ Kenneth Braithwaite mới đây cho biết ông đang xem xét thiết lập một hạm đội mới, gọi là Hạm đội 1, “tại giao lộ giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương”.

“Chúng tôi không chỉ thể dựa vào Hạm đội 7 ở Nhật Bản. Chúng tôi muốn thành lập một hạm đội mới”, ông nói. “Chúng ta phải nhìn sang các đồng minh và đối tác khác như Singapore, như Ấn Độ, và phải thực sự có một hạm đội, nơi sẽ rất phù hợp nếu chúng ta gặp phải bất kỳ một cuộc xung đột nào”, ông Braithwaite nói thêm.

Đề xuất trên diễn ra ngay trước khi Mỹ, Ấn Độ, Australia và Nhật Bản tiến hành giai đoạn hai của cuộc tập trận hải quân ở phía bắc biển Ả rập, trong khuôn khổ một sáng kiến khu vực nhằm đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc ở Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Ấn Độ Dương là một mắt xích quan trọng trong các tuyến vận tải thương mại toàn cầu, với 80% thương mại trên biển đi qua khu vực này. 80% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc đi qua Eo biển Malacca, điểm bận rộn nhất của Ấn Độ Dương.

Báo Bưu điện Hoa nam Buổi sáng dẫn lời cựu quan chức quân đội Trung Quốc Song Zhongping nhận định rằng, một hạm đội mới của Mỹ tập trung vào Ấn Độ Dương có thể là một lo ngại đối với tham vọng của Trung Quốc trong khu vực.

“Trung Quốc phụ thuộc vào Ấn Độ Dương nhiều hơn Tây Thái Bình Dương”, ông Song nói. “Việc Mỹ thiết lập một hạm đội hải quân mới tại đó sẽ giống như chặn họng Trung Quốc - nó có thể làm tổn hại các lợi ích phát triển của Trung Quốc về mặt chuỗi cung ứng năng lượng và đầu tư trong các dự án vành đai và con đường”.

Sáng kiến Vành đai và con đường của Bắc Kinh là một chương trình đầu tư cơ sở hạ tầng lớn nhằm kết nối Trung Quốc với châu Á, châu Phi, châu Âu và xa hơn nữa.

Theo sáng kiến, Trung Quốc kết hợp với các quốc gia Ấn Độ Dương, trong đó có Pakistan, để xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng như các cảng và cao tốc, nhằm tiếp cận nhanh hơn với châu Âu và châu Phi.

Ví dụ, cảng Gwadar của Pakistan, do một tập đoàn của Trung Quốc xây dựng và quản lý, có vị trí chiến lược gần Eo biển Hormuz, tuyến vận tải dầu mỏ trên biển quan trọng nhất thế giới.

Một nhà phân tích nghiên cứu quốc phòng tại tổ chức nghiên cứu Rand của Mỹ cho rằng Mỹ có thể dễ dàng thiết lập một hạm đội mới, nhưng việc xây dựng nó có thể là một thách thức.

Hạm đội hải quân Mỹ đã giảm đáng kể qua thời gian và đối mặt với nhiều thách thức trong việc đáp ứng các nhiệm vụ hiện thời. Nếu được thành lập, nhiều khả năng, hạm đội mới chỉ có thể hoạt động với một số lượng nhỏ tàu, ít nhất là ban đầu.

Đề xuất mới của Mỹ có thể được các đồng minh như Australia quan tâm và nước này có thể sẵn sàng đón một căn cứ hải quân bổ sung của Mỹ. Tuy nhiên, cũng có những lo ngại rằng việc thiết lập Hạm đội 1 đặt tại Ấn Độ Dương có thể gây xáo trộn và đề xuất được đưa ra mà chưa tham vấn kỹ càng với các đồng minh.

Ngoài ra, sẽ tốt hơn nếu Hải quân Mỹ mua thêm tàu và gia tăng trọng tải trước khi thiết lập một hạm đội mới ở Ấn Độ Dương, vì Hạm đội 7 hiện đã phải chịu trách nhiệm một khu vực rộng lớn và giới lãnh đạo của hạm đội này có thể không ủng hộ việc nhường nhiều nguồn lực tại Thái Bình Dương.

Hạm đội 7 của Mỹ, đóng tại Yokosuka (Nhật Bản), hoạt động trên khoảng 48 triệu dặm vuông, từ Đường đổi ngày quốc tế ở giữa Thái Bình Dương tới biên giới Ấn Độ-Pakistan tại Ấn Độ Dương. Trong khi đó, Hạm đội 5 đóng tại Bahrain, phụ trách hoạt động ở Trung Đông và tây Ấn Độ Dương.

Mỹ đã tăng cường sự hiện ở Ấn Độ Dương kể từ khi chính quyền Trump đưa ra chiến lượng Ấn Độ-Thái Bình Dương vào năm 2017. Ông Trump cũng “hồi sinh” nhóm an ninh Quad cùng năm đó, thúc đẩy quan hệ thân thiết hơn với các thành viên khác như Ấn Độ, Australia, Nhật Bản thông qua các hoạt động diễn tập quân sự.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng Quad chú trọng hơn về phòng vệ tập thể. Nhóm này chủ yếu đảm bảo rằng Ấn Dộ-Thái Bình mở và tự do với thương mại quốc tế, do đó nhóm sẽ kkhông tìm cách dẫn đầu trong nỗ lực ngăn chặn Trung Quốc nếu xảy ra ra một cuộc xung đột quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ. Thay vào đó, nhóm tìm cách ngăn chặn xảy ra một cuộc xung đột như vậy ngay từ đầu.