Haiti có thể sắp "giải mã" bí mật vụ ám sát Tổng thống

Trả lời The Globe and Mail, Bộ trưởng phụ trách Bầu cử Haiti Mathias Pierre cho biết các nhà điều tra nước này đang nghi ngờ các tài phiệt và đội ngũ vệ sĩ bảo vệ ông Moise là chủ mưu đứng sau vụ ám sát chính trị gia này hôm 7/7 tại tư dinh ở thủ đô Port-au-Prince.

Theo ông Pierre, Christian Emmanuel Sanon, bác sĩ ở Florida, Mỹ - người bị cáo buộc đã thuê 28 biệt kích đột nhập vào nhà ông Moise - chỉ là nhân vật trung gian chứ không phải là kẻ chủ mưu thực sự.

"Ông ta (Sanon) được những người bản địa (Haiti) trả tiền. Rất sớm thôi, cảnh sát và các nhà điều tra sẽ tiết lộ những sự thật về điều đó. Sanon đã thuê những lính đánh thuê đó để thực hiện nhiệm vụ", ông Pierre cho hay.

Ông Sanon được cho cũng có liên hệ với một tổ chức phi chính phủ Canada được thành lập ra để thực hiện các công việc phát triển ở quốc gia Caribê. Các dữ liệu doanh nghiệp cho thấy Sanon là phó chủ tịch của UNIHA, tổ chức từ thiện đăng ký tại Laval, Quebec, Canada năm 2017. Tổ chức từ thiện này đã tan rã vào năm 2018.

Sanon, người thường di chuyển qua lại giữa Florida và Haiti, bị bắt vào cuối tuần. Các nhà chức trách Haiti nói rằng, Sanon bị nghi âm mưu đoạt quyền tổng thống sau khi giết hại ông Moise.

Động cơ ám sát

Ông Pierre cho hay, bằng việc lần theo các bằng chứng, phía Haiti phát hiện ra sự liên quan giữa âm mưu sát hại ông Moise và các gia đình quyền lực kiểm soát phần lớn các doanh nghiệp ở Haiti. Ông Moise được cho đã cố gắng thương lượng lại hoặc hủy bỏ các hợp đồng với họ, và trong một số trường hợp đã quốc hữu hóa tài sản của họ.

"Ông Moise đã cố gắng đối đầu với giới tài phiệt. Ông ấy cố gắng loại bỏ quyền kiểm soát của một số nhóm lợi ích quyền lực ở Haiti và trao nhiều quyền hơn cho chính phủ. Tôi cho rằng, vụ ám sát Tổng thống là do những kẻ chống lại ông ấy có thể đã muốn làm hại ông", ông Pierre nói.

Bộ trưởng Pierre đề cập tới điện, xây dựng, ngân hàng là những lĩnh vực mà Tổng thống Moise cố gắng phá vỡ các nhóm lợi ích. Ông Pierre viện dẫn các nỗ lực của ông Moise nhằm hạn chế cho các doanh nghiệp lớn vay số tiền lớn từ quỹ hưu trí của đất nước.

Công tố viên Bed-Ford Claude đã triệu tập một số lãnh đạo doanh nghiệp và chính trị Haiti để tìm kiếm thông tin, bao gồm Jean Marie Vorbe và Dimitri Vorbe - những người sở hữu nhà máy điện ở Haiti đã bị quốc hữu hóa, và Réginald Boulos - một ông trùm ngân hàng và chuỗi cửa hàng tạp hóa đã vay tiền từ quỹ hưu trí. 

Trong khi đó, bác sĩ Sanon dường như không phải là người giàu có. Ông đã thành lập ra 20 công ty ở Florida trong 20 năm qua, nhưng đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào năm 2013. Rémy Joshua Césaire, người được liệt kê là giám đốc điều hành quỹ từ thiện UNIHA, nói rằng ông Sanon là một trong những người sáng lập ra quỹ trên. Kế hoạch họ đặt ra là xây bệnh viện và đại học ở Haiti, nhưng nó chưa thành hiện thực.

"Ông ta làm việc trong lĩnh vực chính trị. Tôi tin rằng, có một đảng chính trị ở Haiti muốn ông ta trở thành ứng viên cho cuộc bầu cử tổng thống", ông Césaire nói về ông Sanon.

Cảnh sát Haiti cho biết, họ bắt đầu tìm tới ông Sanon ngay sau khi vụ ám sát diễn ra vì khi đội lính đánh thuê rời đi, họ được cho đã gọi vào số ông Sanon. Trong số 28 lính đánh thuê, có 26 người Colombia và 2 người Mỹ gốc Haiti, gồm James Solages, cựu vệ sĩ tại Đại sứ quán Canada ở Port-au-Prince.

Sau khi khám xét nhà của ông Sanon, cảnh sát phát hiện 20 hộp đạn, các bộ phận của súng và một chiếc mũ từ Cơ quan Phòng chống ma túy Mỹ (DEA). Các đoạn video ghi lại cảnh đội lính đánh thuê tới nhà ông Moise cho thấy một người đàn ông, nghi là Solages tuyên bố rằng đây là "một nhiệm vụ của DEA". Tuy nhiên, phía DEA tuyên bố họ không liên quan tới vụ ám sát.

Nghi vấn xung quanh đội vệ sĩ

Ông Pierre hy vọng việc Mỹ cử Cục Điều tra Liên bang (FBI) tham gia điều tra sẽ có thể giúp giải đáp những thắc mắc về vụ ám sát. Ngày càng có nhiều nghi vấn xung quanh việc đội lính đánh thuê có thể đột nhập vào phòng của ông Moise mà không bị đội vệ sĩ ngăn cản.

Ông Pierre cho biết, người đứng đầu 3 đơn vị cảnh sát chịu trách nhiệm bảo vệ ông Moise, là Dimitri Hérard, Léandre Pierre Osman và Paul Addy Amazan đã bị tạm đình chỉ công việc. Trong khi đó, người đứng đầu cơ quan cảnh sát Haiti Léon Charles đang bị thẩm vấn. Ngoài ra, điều phối viên an ninh của Tổng thống Moise, Jean Laguel Civil, đã bị Công tố viên Claude gửi trát.  

Cảnh sát Colombia cuối tuần trước cho hay, ông Hérard thường xuyên đi tới nước này.

Ông Pierre cho biết, chính phủ Haiti, cũng giống như nhiều người Haiti cảm thấy nghi ngờ khi không có bất cứ một cuộc đối đầu nào giữa các sát thủ và đội ngũ an ninh bảo vệ ông Moise.

"Chúng tôi không thể tin được điều đó. Không một phát súng nào (được đội bảo vệ) bắn ra", ông Pierre cho hay.