Gặp người Séc dịch “Nhật ký trong tù” của Bác Hồ

Ông kể rằng từ năm 1953 ông bắt đầu nghiên cứu về Việt Nam. Ivo Vasiljev và vợ cùng học một trường đại học ở Praha (Tiệp Khắc ngày đó). Sau khi tốt nghiệp đại học, ông chọn ngành nghiên cứu Việt Nam học, còn vợ ông nghiên cứu về Nhật Bản.

Ivo Vasiljev chỉ học tiếng Việt ở Praha song ông nói không khác là mấy so với người Hà Nội. Lúc đầu là học từ thầy người Tiệp Khắc, sau được học 2 thầy giáo người Việt Nam là Dương Khắc Từ hiện là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và ông Trần Xuân Đài, Đại học Sư phạm Hà Nội.

Ông Dương Khắc Từ đã dịch nhiều tác phẩm văn học Tiệp Khắc sang tiếng Việt Nam. Ông Từ đã dạy  tiếng Việt cho Ivo Vasiljev  một thời gian ngắn khi sang Tiệp Khắc học đại học.

Sau đó, Ivo Vasiljev tiếp tục học tiếng Việt từ ông Đài khi đó  được Chính phủ Việt Nam cử sang Tiệp Khắc dạy tiếng Việt. Thời gian này, Ivo Vasiljev và thầy Đài làm việc theo kiểu một thầy, một trò mỗi tuần 18 giờ.

Ít lâu sau ông Ivo Vasiljev đủ trình độ cùng với thầy Đài đứng lớp dạy tiếng Việt cho học sinh Tiệp Khắc.

Năm 1966, lần đầu tiên Ivo Vasiljev được gặp Bác Hồ tại Hà Nội. Đó là lần ông làm phiên dịch cho đoàn đại biểu Chính phủ Tiệp Khắc sang thăm Việt Nam. Lần ấy ông có ấn tượng rất sâu sắc về Bác Hồ, đặc biệt là sự ân cần thăm hỏi của Người đối với người phiên dịch Ivo Vasiljev.

Từ ấn tượng sâu sắc được gặp Bác Hồ lần ấy, khoảng năm 1982 ông Ivo Vasiljev tìm hiểu và quyết định bắt đầu dịch Nhật ký trong tù.

Ivo Vasiljev cho biết ông không có năng khiếu thơ nên chỉ dịch ý từ nguyên bản, sau đó một nhà thơ Tiệp Khắc đã dịch sang thơ bằng tiếng Séc, một năm thì việc dịch xong xuôi. Trong cả tập thơ Nhật ký trong tù, ông Ivo Vasiljev thích nhất 2 bài thơ Nghe tiếng giã gạo và bài Học đánh cờ.

Giáo sư cho rằng cả tập thơ Nhật ký trong tù toát lên sự khao khát tự do cháy bỏng không chỉ của tác giả bị cầm tù mà còn của cả dân tộc của Người đang phải sống dưới ách đô hộ của ngoại bang. Ivo Vasiljev cho rằng Bác Hồ không chỉ là một nhà chính trị tài ba, một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một người có sự hiểu biết rất sâu sắc về con người.

Theo Nguyễn Đại Phượng

Tiền phong