Điều gì sẽ xảy ra sau cuộc trưng cầu dân ý sáp nhập Nga tại Ukraine?

Các ủy ban bầu cử ở 4 vùng lãnh thổ của Ukraine gồm Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia cuối ngày 27/9 đồng loạt công bố kết quả kiểm phiếu ngay sau khi hoàn tất cuộc trưng cầu dân ý về việc sáp nhập vào Nga.

Hãng tin RT dẫn thông báo của ủy ban bầu cử Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk (DPR) cuối ngày 27/9 cho biết, hơn 99% cử tri của vùng ly khai này ủng hộ kế hoạch sáp nhập vào Nga. Tỷ lệ này ở Cộng hòa Nhân dân tự xưng Lugansk (LPR) là hơn 98%.

Kết quả kiểm phiếu tại tỉnh Kherson, miền Nam Ukraine cho thấy, khoảng 87% cử tri ở đây ủng hộ ý tưởng ly khai khỏi Ukraine và sáp nhập vào Nga. Tỷ lệ này ở vùng Zaporizhzhia lân cận là hơn 93%.

AFP đã đưa ra nhận định về những diễn biến tiếp theo sau các cuộc trưng cầu nói trên.

Vai trò của Quốc hội Nga

Cũng như cuộc trưng cầu dân ý sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga, các cuộc trưng cầu ở 4 vùng Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia cũng nhanh chóng cho kết quả. Tuy vậy, đến nay, Ukraine và phương Tây vẫn tuyên bố không công nhận kết quả này.

Theo AFP, sau khi các vùng bỏ phiếu đồng ý sáp nhập Nga thì quốc hội Nga có thể sẽ thông qua một hiệp ước chính thức sáp nhập 4 khu vực vào lãnh thổ Nga.

Các hãng thông tấn Nga TASS và RIA Novosti dẫn các nguồn tin quốc hội Nga cho biết, dự luật sáp nhập có thể được đề xuất và được Hạ viện Nga thông qua ngay trong tuần này. Tuần trước, ông Vyacheslav Volodin, chủ tịch Hạ viện Nga, cho biết ông sẽ ủng hộ sáp nhập Lugansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson vào Nga.

Dự luật sau đó sẽ được Thượng viện Nga thông qua. Các hãng thông tấn Nga cho biết thủ tục này có thể hoàn tất vào ngày 28/9 hoặc 29/9.

Quá trình sáp nhập nếu diễn ra có thể mất một thời gian, tuy nhiên, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuần trước nói rằng, quá trình này sẽ nhanh chóng.

Theo quy định của hiến pháp và luật pháp Nga, khi các vùng lãnh thổ có nguyện vọng sáp nhập Nga, chính quyền khu vực đó phải đệ đơn đề xuất với Nga. Tổng thống Nga sau đó sẽ thông báo cho quốc hội và chính phủ, Thượng nghị sĩ Nga Konstantin Kosachev giải thích.

Nếu đạt được một thỏa thuận chính trị, thì các dự thảo hiệp ước về việc sáp nhập sẽ ra đời. Những thỏa thuận này sẽ quy định các vấn đề như tên và tình trạng của vùng lãnh thổ mới, quyền công dân, hoạt động của các cơ quan công quyền cũng như luật pháp áp dụng.

Sau khi các bên ký kết những hiệp ước này, Tòa án hiến pháp Nga sẽ xem xét liệu những văn kiện đó có tuân thủ luật pháp quốc gia hay không. Nếu không có bất cứ vi phạm nào, bước tiếp theo sẽ là quy trình phê chuẩn của Hạ viện, Thượng viện.

Ngay sau đó, một dự thảo luật về việc tiếp nhận các vùng lãnh thổ mới sẽ được trình lên Hạ viện, Thượng viện Nga. "Luật này có hiệu lực không sớm hơn hiệu lực của chính các hiệp ước quốc tế (nêu trên)", ông Kosachev lưu ý thêm.

Tuyên bố của Tổng thống Putin

AFP dẫn các nguồn thạo tin cho rằng, Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ chính thức tuyên bố việc các vùng của Ukraine sáp nhập vào Nga trong bài phát biểu vào ngày 30/9 tới. Đây có thể là bài phát biểu của ông Putin tại Điện Kremlin trước các thành viên của Hạ viện hoặc Thượng viện hoặc lưỡng viện Nga.

TASS cho biết các thượng nghị sĩ Nga đã được yêu cầu xét nghiệm Covid-19 ba lần để chuẩn bị cho một "sự kiện quan trọng" vào ngày 30/9 - điều kiện tiên quyết cho bất cứ khách mời nào tại Điện Kremlin. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng chủ nhân Điện Kremlin đưa ra tuyên bố sớm hơn.

Năm 2014, Tổng thống Putin đã ký hiệp ước sáp nhập Crimea vào Nga chỉ hai ngày sau khi bán đảo này tổ chức trưng cầu dân ý. Lễ ký hiệp ước sáp nhập thậm chí diễn ra trước khi dự thảo hiệp ước được trình lên quốc hội.

Nga có quyền bảo vệ các vùng sáp nhập

Những ngày gần đây, giới chức Nga liên tục tuyên bố Moscow có quyền bảo vệ các vùng sáp nhập bằng bất cứ biện pháp và vũ khí nào sẵn có trong kho, kể cả vũ khí hạt nhân. Khi được hỏi liệu Nga có khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ các khu vực sáp nhập hay không, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm 24/9 khẳng định, toàn bộ lãnh thổ Nga, bao gồm những vùng lãnh thổ "được xác định theo hiến pháp của Nga trong tương lai", chắc chắn nằm dưới "sự bảo vệ hoàn toàn" của Nga.

Trả lời phỏng vấn báo chí tuần trước, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng nhấn mạnh, bất cứ cuộc tấn công nào nhằm vào các vùng lãnh thổ sáp nhập đều bị coi là tấn công lãnh thổ Nga và buộc Moscow đáp trả. Ông cho biết thêm, ngay sau khi các vùng lãnh thổ sáp nhập vào Nga, hiến pháp Nga ngay lập tức có hiệu lực tại đây.

Trong khi đó, Ukraine và các nước phương Tây tuyên bố không công nhận kết quả trưng cầu ở Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho hay, Kiev "có quyền giải phóng lãnh thổ của mình và tiếp tục giải phóng lãnh thổ, cho dù Nga nói gì". Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo, nếu Nga sáp nhập các vùng lãnh thổ của Ukraine, mọi cơ hội đàm phán sẽ khép lại.

Ngoài ra, một điều gần như chắc chắn rằng phương Tây sẽ tăng cường các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga nếu Moscow quyết định sáp nhập 4 tỉnh của Ukraine.