Dân ngại đẻ, một tỉnh Trung Quốc "tung gói kích thích sinh"

Chính quyền tỉnh Cát Lam, đông bắc Trung Quốc, hôm 23/12 thông báo sẽ cung cấp khoản vay tối đa 200.000 nhân dân tệ (31.400 USD) cho các cặp vợ chồng dự định sinh con, với mức lãi suất ưu đãi và tùy thuộc vào số con trẻ trong gia đình.

Các cặp vợ chồng có từ hai đến ba con cũng sẽ được nhận tiền, dựa trên chi phí tiền gửi con tại các cơ sở giữ trẻ địa phương và các điều kiện không xác định khác, chính quyền cho biết.

Thông báo cũng bao gồm cam kết tăng thời gian nghỉ thai sản lên 180 ngày từ 98 ngày bắt buộc theo luật quốc gia. Thời gian người cha được nghỉ theo sẽ là 25 ngày, tăng so với 15 ngày trước đó. Các cặp vợ chồng có hai hoặc ba con cũng có thể được giảm thuế nếu họ bắt đầu kinh doanh quy mô vừa và nhỏ, chính quyền địa phương cho biết.

Dữ liệu chính thức cho thấy Cát Lâm có 18.000 trẻ em chào đời nhưng có 63.000 người qua đời vào năm ngoái. Tỉnh này có tỷ lệ sinh thấp thứ hai trong cả nước vào năm 2020, với dân số giảm 3,37 triệu người so với một thập niên trước, tương đương 12,31%, theo điều tra dân số quốc gia lần thứ 7 được công bố vào tháng 5/2021.

Dân số già đi nhanh chóng của tỉnh cũng là một vấn đề lớn. Công dân trên 60 tuổi chiếm 23,06% tổng dân số vào năm ngoái, cao hơn hẳn mức 18,7% của cả nước.
Các vấn đề về nhân khẩu học của Cát Lâm phản ánh xu hướng ở Trung Quốc, một vấn đề có thể ảnh hưởng đến năng suất, hệ thống lương hưu và mức tiêu dùng trong tương lai ở nước này.

Thông báo trên làm bùng lên những tranh cãi trên mạng xã hội Trung Quốc. Một số người cho rằng các biện pháp này sẽ không có tác dụng gì, vì ngay cả phần thưởng bằng tiền mặt cũng không khuyến khích được các cặp vợ chồng sinh thêm con, chứ chưa nói đến khoản vay cần phải trả lãi.

Nhà nhân khẩu học độc lập He Yafu cho biết, các khoản vay này vẫn ở giai đoạn khái niệm, lãi suất cũng chưa được xác định, cũng như không có chu kỳ hoàn trả khoản vay hoặc các chi tiết khác. Theo ông, nhiều cặp vợ chồng đã phải gánh nặng với các khoản thế chấp nhà, và sẽ không vay thêm để sinh con nếu lãi suất cao. "Tôi không nghĩ rằng những biện pháp này sẽ đặc biệt hiệu quả. Nếu dân số giảm trong năm nay, chúng ta có thể thấy nhiều biện pháp hỗ trợ sinh sản mạnh mẽ hơn trong năm tới", ông nói.

Cuộc khủng hoảng dân số của Trung Quốc đã thúc đẩy các chính quyền địa phương thực hiện một loạt chính sách tiền sản, bao gồm tăng thời gian nghỉ phép của cha mẹ và cung cấp các khoản thanh toán trực tiếp, nhằm khuyến khích việc sinh con.

Tỷ lệ sinh ở Trung Quốc đã giảm trong 4 năm liên tiếp kể từ năm 2016 và xuống mức thấp kỷ lục 12 triệu trẻ vào năm 2020, giảm từ 14,65 triệu vào năm 2019. Ở một số tỉnh, tỷ lệ sinh được dự báo giảm gần 20% trong năm nay.

Vào tháng 5, Trung Quốc đã cho phép các cặp vợ chồng sinh 3 con, chỉ 5 năm sau khi chính sách một con được dỡ bỏ vào năm 2016. Chính phủ cũng đã trấn áp lĩnh vực dạy thêm tư nhân và thị trường bất động sản ở các khu trung tâm trong năm nay nhằm nỗ lực giải quyết chi phí giáo dục đang tăng cao, vốn vẫn là yếu tố chính khiến các bậc cha mẹ không muốn sinh thêm con.