Đại sứ EU: ASEAN là hình mẫu thành công về hội nhập khu vực

Tham dự Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 (AFF 2025) vào ngày 25/2 tại Hà Nội, Đại sứ Liên minh châu Âu (EU) tại ASEAN Sujiro Seam đã chia sẻ góc nhìn về mối quan hệ giữa EU và ASEAN trong các lĩnh vực cũng như tiềm năng hợp tác trong tương lai.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Đại sứ Sujiro cho biết, trong thông điệp ghi hình được gửi tới Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nhấn mạnh EU và ASEAN có rất nhiều điểm tương đồng.

"EU và ASEAN được coi là hai hình mẫu thành công nhất về hội nhập khu vực trên thế giới và trong lịch sử nhân loại. Chúng ta chia sẻ cùng một mục tiêu bao quát là hòa bình và thịnh vượng. Chúng ta được thành lập dựa trên cùng một niềm tin rằng, chúng ta có thể đạt được nhiều thành tựu hơn khi cùng nhau hợp tác hơn là làm việc một mình", Đại sứ Sujiro nhấn mạnh.

Theo Đại sứ Sujiro, Chủ tịch von der Leyen đã nhấn mạnh mối quan hệ hợp tác rất phong phú giữa EU và ASEAN. Sự hợp tác này mang lại lợi ích hữu hình cho cả người dân EU và ASEAN, ví dụ, thông qua sáng kiến "Cửa ngõ toàn cầu" (Global Gateway) của EU nhằm thúc đẩy các kết nối thông minh, an toàn trong lĩnh vực kỹ thuật số, năng lượng, giao thông, y tế, giáo dục trên toàn thế giới.

Đại sứ Sujiro chia sẻ, EU đã đầu tư vào hàng loạt dự án trọng điểm trên khắp khu vực ASEAN. EU hiện là đối tác thương mại và nhà đầu tư trực tiếp lớn thứ 3 của ASEAN.

Tuy nhiên, Đại sứ Sujiro lưu ý các quốc gia đang sống trong một thế giới phân mảnh. Điều này đã được các diễn giả tham dự Diễn đàn Tương lai ASEAN nhấn mạnh. Trong bối cảnh thế giới phân mảnh, rạn nứt, các thách thức toàn cầu nổi lên, chính trị thế giới thay đổi, đây là thời điểm rất thách thức đối với ASEAN và EU.

Theo Đại sứ EU tại ASEAN, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cũng chỉ ra rằng EU có tham vọng hợp tác nhiều hơn nữa với ASEAN.

"Chúng ta phải hành động nhiều hơn nữa, đặc biệt trong bối cảnh thế giới ngày càng bất ổn. Chúng ta chia sẻ tầm nhìn về hòa bình và thịnh vượng. Chúng ta chia sẻ niềm tin về việc cùng nhau hợp tác. Vì vậy, tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta phải suy nghĩ về cách EU có thể hợp tác nhiều hơn nữa với ASEAN", nhà ngoại giao EU nêu rõ.

Hợp tác chặt chẽ EU-ASEAN

Đại sứ Sujiro cho biết EU tiếp cận ASEAN thông qua 3 trụ cột, 3 cộng đồng của ASEAN, gồm cộng đồng chính trị - an ninh, cộng đồng kinh tế và cộng đồng văn hóa - xã hội.

EU mong muốn hợp tác nhiều hơn với ASEAN ở cấp lãnh đạo. Đại sứ cho rằng đây là con đường đầu tiên để tăng cường và củng cố quan hệ đối tác giữa ASEAN và EU.

Ngoài ra, thương mại là một lĩnh vực rất quan trọng trong quan hệ ASEAN-EU. Lĩnh vực này đóng góp rất nhiều vào sự thịnh vượng của khu vực ASEAN, nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới. EU có thể tiếp tục làm việc để thúc đẩy thương mại công bằng giữa ASEAN và EU.

Theo Đại sứ Sujiro, hiện EU có 2 hiệp định thương mại tự do (FTA) với 2 quốc gia thành viên ASEAN là Singapore và Việt Nam. EU đang đàm phán thêm 4 hiệp định nữa với Thái Lan, Philippines, Malaysia và Indonesia. Đại sứ cho rằng, khi kết thúc các cuộc đàm phán này, EU sẽ có nền tảng tốt hơn để tham gia vào hoạt động thương mại và dự án hợp tác với ASEAN.

EU với ASEAN cũng đang thúc đẩy thực hiện các dự án chung, trong đó có sáng kiến nhóm kết nối xanh và bền vững châu Âu.

Đại sứ Sujiro khẳng định biến đổi khí hậu là một trong những ưu tiên trong quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-EU. Đây là một ưu tiên được phản ánh trong Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo và Kế hoạch hành động để thực hiện quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-EU, được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 45 năm quan hệ EU-ASEAN năm 2022.

Đại sứ cho rằng việc hợp tác để ứng phó với biến đổi khí hậu đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, đặc biệt vào thời điểm một số bên đã xem xét khả năng rút khỏi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Trong lĩnh vực ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm phát thải carbon, EU đã thúc đẩy hợp tác song phương với ASEAN và từng quốc gia thành viên ASEAN. Phát triển năng lượng tái tạo thông qua điện gió và mặt trời là một trong những cách để giảm phát thải carbon.

Về năng lượng, các cuộc đối thoại giữa EU và ASEAN ưu tiên vấn đề chuyển đổi năng lượng. Trong ASEAN, Việt Nam và Indonesia là nước thành viên có quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với EU.

EU muốn đưa vấn đề môi trường, khí hậu lên tầm cao hơn, đặc biệt là thông qua việc nâng cấp đối thoại ở cấp quan chức cấp cao giữa ASEAN và EU. EU muốn tiếp tục hợp tác ở cấp cao nhất với ASEAN về chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi xanh, chống biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Đại sứ EU tại ASEAN cũng đề cập đến tiềm năng hợp tác về các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI). EU quan tâm tới lĩnh vực này và Đạo luật Trí tuệ nhân tạo của EU đã có hiệu lực. Đây là khuôn khổ pháp lý nhằm cho phép EU tiếp tục phát triển AI, nhưng cũng để đảm bảo rằng EU có thể giải quyết những thách thức đi kèm với sự phát triển của AI.

Hội nghị thượng đỉnh hành động về trí tuệ nhân tạo đã được tổ chức tại Pháp vào đầu tháng này và đây là lĩnh vực mà EU sẽ tiếp tục đầu tư.

Liên minh châu Âu đã công bố khoản đầu tư 200 tỷ euro để thúc đẩy phát triển AI tại châu Âu. Điều này sẽ mang lại lợi ích cho châu Âu, nhưng cũng mang lại lợi ích cho phần còn lại của thế giới, vì bất kỳ tiến bộ nào về trí tuệ nhân tạo đều có lợi cho tất cả các quốc gia. Vì vậy, Đại sứ Sujiro khẳng định đây là lĩnh vực mà ASEAN và EU sẽ tiếp tục đối thoại.

Quan hệ hợp tác với Việt Nam

Đại sứ Sujiro cho biết, cùng với Singapore, Việt Nam là một trong hai quốc gia có hiệp định thương mại tự do với EU. Vì vậy, điều này có nghĩa là trong việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng và đưa khu vực ASEAN cũng như các quốc gia thành viên thành cường quốc sản xuất công nghiệp cho phần còn lại của thế giới, Việt Nam có lợi thế.

Đại sứ EU nhận định, Việt Nam cũng đang dẫn đầu trong ASEAN về quá trình chuyển đổi xanh, đặc biệt là quá trình chuyển đổi năng lượng. Cùng với Indonesia, Việt Nam là một trong hai quốc gia thành viên ASEAN có quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với EU.

Sự hỗ trợ của EU đối với quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam đã được cụ thể hóa thành các dự án trọng điểm theo sáng kiến "Cửa ngõ toàn cầu". Đại sứ đề cập đến dự án thủy điện tích năng Bác Ái được EU hỗ trợ, bổ sung thêm 1.200 MW vào sản lượng năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Ngoài ra, còn có các dự án điện gió và năng lượng mặt trời.

"Vì vậy, chúng tôi có thể tin tưởng vào Việt Nam trong việc đóng góp và củng cố quan hệ đối tác chiến lược giữa ASEAN và EU, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại và chuyển đổi năng lượng", Đại sứ Sujiro nhấn mạnh.

Nhận định về vai trò của Việt Nam trong sáng kiến tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN, Đại sứ Sujiro hoan nghênh sự kiện này.

"Tôi rất quan tâm tới Diễn đàn Tương lai ASEAN", Đại sứ nhấn mạnh.

Đại sứ EU cho rằng các quốc gia thành viên ASEAN hiện nay không chỉ tập trung vào những gì đang hành động, mà còn dành thời gian suy nghĩ về những gì ASEAN có thể làm trong tương lai.

Đại sứ cho biết, vào năm ngoái, 90 đại biểu quốc tế đã tham gia Diễn đàn Tương lai ASEAN lần đầu tiên, năm nay con số này lên tới hơn 200 đại biểu, tức là tăng gấp đôi trong vòng một năm. Điều này cho thấy sự quan tâm của các nước cũng như tầm quan trọng của việc ASEAN không chỉ quản lý các vấn đề hiện tại mà còn suy nghĩ về tương lai.