Đặc phái viên Mỹ: Nga đồng ý để Mỹ đảm bảo an ninh kiểu NATO cho Ukraine

Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Steve Witkoff, hôm 17/8 nói rằng, tại hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ tại Alaska hôm 15/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý với "các bảo đảm an ninh mạnh mẽ" từ phía Mỹ cho Ukraine như một phần của thỏa thuận hòa bình tiềm năng.

Theo Đặc phái viên Witkoff, Tổng thống Putin đã đồng ý để Mỹ và các quốc gia châu Âu trao cho Ukraine "sự bảo vệ tương tự Điều 5" của Hiến chương NATO như một đảm bảo an ninh để chấm dứt chiến tranh.

Điều 5 của Hiến chương NATO là điều khoản về phòng thủ tập thể. Theo điều khoản này, bất kỳ cuộc tấn công hay mối đe dọa nào nhằm vào một thành viên của NATO đều bị coi là tấn công hay đe dọa toàn liên minh.

"Chúng tôi đã nhận được sự nhượng bộ sau: Mỹ có thể cung cấp sự bảo vệ tương tự Điều 5, đây là một trong những lý do thực sự khiến Ukraine muốn gia nhập NATO", ông Witkoff nói thêm.

"Chúng tôi đã đồng ý với những bảo đảm an ninh mạnh mẽ mà tôi cho là mang tính thay đổi cục diện", ông Witkoff nhấn mạnh.

Theo quan chức Mỹ, đây là "lần đầu tiên chúng tôi nghe thấy Nga đồng ý với điều này".

Liên quan tới cam kết bảo đảm an ninh của phương Tây cho Ukraine, Đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna, ông Mikhail Ulyanov, cho rằng phương Tây nên cung cấp cho Nga những bảo đảm an ninh đáng tin cậy như đã hứa với Ukraine.

“Nhiều nhà lãnh đạo EU nhấn mạnh rằng thỏa thuận hòa bình trong tương lai phải mang lại những bảo đảm an ninh đáng tin cậy cho Ukraine. Nga đồng ý với điều này. Nhưng Moscow cũng có toàn quyền mong đợi sẽ nhận được những bảo đảm an ninh hiệu quả”, ông  Ulyanov viết trên kênh Telegram ngày 17/8.

Theo ông Ulyanov, phương Tây đang mắc sai lầm khi chưa bắt đầu thảo luận về bước đi này đối với Nga.

Nhà ngoại giao Nga nhấn mạnh những bảo đảm này phải “đáng tin cậy hơn nhiều so với những lời hứa về việc NATO không mở rộng sang phía đông”.

Về phần mình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hoan nghênh quyết định của Mỹ về việc cung cấp đảm bảo an ninh cho Ukraine. Ông Zelensky cho rằng đây là động thái mang tính "lịch sử".

Nhượng bộ về lãnh thổ

Đặc phái viên Mỹ cũng cho biết, tại hội nghị thượng đỉnh Alaska, Tổng thống Putin đã nhượng bộ về yêu cầu "trao đổi đất đai" của Ukraine.

"Phía Nga đã đưa ra một số nhượng bộ trên bàn đàm phán liên quan đến cả 5 khu vực đó", ông Witkoff nói, dường như ám chỉ đến các vùng Crimea, Donetsk, Lugansk, Zaporizhia và Kherson. Đây là 5 khu vực ở Ukraine mà Nga đã tuyên bố sáp nhập, mặc dù cho đến nay Moscow vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn.

Mặc dù ông Witkoff từ chối cung cấp thông tin chi tiết, ông cho biết vấn đề trao đổi lãnh thổ có thể sẽ nằm trong chương trình nghị sự của cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng vào ngày 18/8. Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng đi cùng ông Zelensky tới Washington để gặp ông Trump.

"Hy vọng chúng tôi có thể đạt được thỏa thuận và đưa ra một số quyết định ngay tại thời điểm đó", Đặc phái viên Mỹ nói.

Ông Witkoff cho biết lập trường của Nga đã thay đổi so với các cuộc đàm phán trước đây, nhưng vẫn chưa đủ cho một thỏa thuận hòa bình.

Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social vào ngày 17/8, Tổng thống Donald Trump đã hé lộ “tiến triển lớn về Nga”, kêu gọi mọi người chờ đợi thêm thông tin.

Trong cuộc họp báo chung với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hôm 17/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thúc đẩy việc làm rõ hơn về việc "đảm bảo an ninh" cho Ukraine sẽ như thế nào trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình.

Nhà lãnh đạo Ukraine đã liệt kê một số điều chưa rõ về thỏa thuận tiềm năng này, bao gồm việc "liệu có quân đội trên bộ hay không, liệu có sự bảo vệ như ở một số quốc gia khác trên không” hay không.

"Chúng tôi thực sự muốn có câu trả lời cho những câu hỏi này để hiểu rõ đảm bảo an ninh là gì", ông nói thêm.

Ông Zelensky nhắc lại rằng một lệnh ngừng bắn phải được thực hiện trước khi thảo luận chi tiết về một giải pháp khả thi.

"Cần phải ngừng bắn và nhanh chóng đàm phán về một thỏa thuận cuối cùng. Chúng tôi sẽ thảo luận vấn đề này tại Washington", nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh.

Tuyên bố của Tổng thống Zelensky đã bác bỏ đề xuất trước đó của Tổng thống Trump về một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine.

Tổng thống Trump ngày 16/8 tuyên bố “cách tốt nhất để chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và Ukraine là trực tiếp đạt được một thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt chiến tranh, thay vì một lệnh ngừng bắn đơn thuần, vốn không duy trì được lâu".

Tổng thống Trump cho biết ông đồng ý với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng các bên nên đạt được một thỏa thuận hòa bình, chứ không phải lệnh ngừng bắn.

Đây được coi là sự thay đổi về lập trường của Tổng thống Trump sau hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Putin tại Alaska hôm 15/8.

Trong cuộc họp báo chung với Chủ tịch Ủy ban châu Âu, nhà lãnh đạo Ukraine cũng bác bỏ khả năng nhượng bộ lãnh thổ cho Nga như một phần của thỏa thuận hòa bình.

Ông Zelensky nhắc lại rằng hiến pháp Ukraine "loại trừ việc nhượng bộ lãnh thổ hoặc mua bán đất đai".

Trong khi đó, Tổng thống Trump cho biết ông và người đồng cấp Nga đã đồng ý phần lớn lập trường về nhượng bộ lãnh thổ nhằm giải quyết xung đột Ukraine.