Cuộc chiến thu thập tin tình báo và tâm lý chiến chống IS ở Mosul

Họ được giao nhiệm vụ tìm hiểu về những vị trí đóng quân của IS, mọi sự di chuyển của chúng, đồng thời cảnh báo sớm về những chiếc ôtô cài bom hay chất nổ giấu ở đâu đó và giúp tình báo Iraq lập danh sách những phần tử ủng hộ tổ chức khủng bố. Một công việc cực kỳ nguy hiểm.

Một nhân viên tình báo Iraq biết có điều gì bất thường đang xảy ra khi một thành viên IS làm nội gián cho anh trong thành phố Mosul bỗng nhiên gọi điện thoại về việc bán một chiếc ôtô, song trong cuộc hội thoại ngắn ngủi không hề báo tên mã mà 2 người thường sử dụng trong những cuộc liên lạc cung cấp thông tin mật.

Tuy nhiên, nhân viên tình báo này cũng giả vờ tiếp chuyện. Nhiều ngày sau, người nội gián giải thích: một chiến binh IS tình cờ nhìn thấy chuỗi số trên điện thoại của anh nên yêu cầu thực hiện cuộc gọi để kiểm tra. Đó là lý do buộc người nội gián vẽ ra câu chuyện bán xe để đánh lạc hướng lực lượng IS săn gián điệp.

Chiến binh IS không chỉ trong thành phố Mosul mà ở bất cứ nơi đâu chúng chiếm cứ đều ra tay giết chết bất cứ ai mà chúng chỉ hơi… ngờ ngợ là gián điệp.

Như tờ Iraq News ngày 19-5-2016 dẫn lời các nhân chứng cho biết các chiến binh IS đã dùng dây thừng trói 25 tù nhân sau khi cáo buộc họ làm gián điệp và hợp tác với lực lượng an ninh Iraq, dìm họ vào trong một cái bồn to chứa đầy acid nitric. Acid nitric là một loại acid ăn mòn cao được sử dụng trong việc sản xuất phân bón, chất nổ và cũng được dùng để khắc lên bề mặt thép.

Iraq News miêu tả: "IS trói các tù nhân lại bằng dây thừng, rồi dìm họ vào một cái bồn to chứa đầy acid nitric cho đến khi các bộ phận cơ thể tù nhân đều tan rã". Cách hành quyết tàn bạo này dường như là loại hình trừng phạt mới nhất của IS. Nhóm thánh chiến này luôn cố gắng kiểm soát những người sống trong lãnh thổ của chúng bằng cách tiến hành hàng loạt hành động khủng bố tinh thần. Trước đó, IS còn hành quyết tù nhân, đặc biệt những người chúng cáo buộc là gián điệp bằng cách chặt đầu, đóng đinh…

Tháng 9-2016, Hãng tin Sputnik trích dẫn một nguồn tin tại Mosul cho biết, IS đã tuyên bố truy nã một phụ nữ có tên Um Hafsa do làm điệp viên cho chính quyền Iraq.

Nguồn tin này nói Um Hafsa gốc Nga nhưng không rõ đây có phải tên thật của cô không. Cô cưới một thành viên của IS tại Mosul. Họ sống ở khu vực Seth, nơi cô cùng 3 phụ nữ khác đột nhiên biến mất", nguồn tin trên cho biết và tiết lộ IS đã bắt hàng chục người được cho là có liên quan đến Hafsa để tìm tung tích của cô gái này.

IS nhận ra Hafsa là một điệp viên sau khi cô rời căn hộ của mình chỉ ít giờ trước khi khu vực đó bị Mỹ không kích. Nhóm khủng bố tìm hiểu từ những người dân xung quanh thì được biết, Hafsa cũng đã cảnh báo tất cả mọi người sống quanh đó về vụ không kích, ngoại trừ những thành viên của IS.

Ngoài ra, Hafsa cũng được cho là một trong những người tham gia vào hoạt động giải cứu các cô gái Yazidi bị bắt làm nô lệ tình dục cho IS từ năm 2014. Sau khi bị mất dấu Um Hafsa, thị trấn Seth và khu vực lân cận liên tục bị các phần tử IS quần thảo nhằm tra hỏi người dân cũng như tìm ra dấu vết của nữ điệp viên đã trốn thoát.

Một số sĩ quan tình báo IS tiết lộ với hãng tin AP rằng, niềm tin của người dân Mosul vào lực lượng quân đội chống IS chính là chìa khóa thành công cho nỗ lực thu thập thông tin của họ.

Trong suốt chiến dịch quân sự tái chiếm Mosul, lực lượng tình báo Iraq đã xây dựng được cơ sở dữ liệu tập hợp khoảng 18.000 tên của những nghi can khủng bố IS - theo 2 sĩ quan tình báo giấu tên có quyền truy cập cơ sở dữ liệu - dẫn đến bắt giữ được 900 người. Tuy nhiên họ từ chối tiết lộ các chi tiết về đội quân nội gián để bảo đảm an ninh. Những người chấp nhận làm nội gián ở Mosul xuất phát từ nhiều động cơ khác nhau: một số vì tiền hay số khác vì căm ghét IS.

Một chiến binh IS bị đánh đập dã man vì dám hút thuốc lá nên quay sang làm nội gián cho tình báo Iraq để trả thù. Một người đàn ông đã 70 tuổi cũng làm nội gián vì căm hận IS đốt nhà của ông. Nỗ lực thu thập thông tin tình báo ở Mosul trở nên rất khó khăn sau khi quân đội Iraq chịu sức ép phải tránh gây thương vong cho hàng trăm ngàn dân thường nơi đây.

Vào một ngày gần đây ở vùng ngoại ô Mosul, một thiếu tá quân đội Iraq liên quan đến chiến dịch tấn công IS tại khu vực miền tây thành phố mở bản đồ trên điện thoại di động.

Màn hình hiển thị chi tiết những câu chữ ngắn, những dấu hiệu bằng đinh ghim và mọi liên kết đến các bản đồ vệ tinh. Những thông điệp đơn giản: "vị trí bắn tỉa", "nhóm súng cối" và “căn cứ IS"… Viên thiếu tá và các sĩ quan tình báo Iraq cho biết họ thường xuyên kiểm tra thông tin do đội quân nội gián trong Mosul cung cấp để phục vụ cho chiến dịch quân sự.

Tuy nhiên, hoạt động thu thập thông tin từ nội gián cũng gặp vấn đề khi có người phản bội. Theo một đại tá tình báo ở Baghdad, có đến hàng chục nội gián quay sang làm gián điệp hai mang cho IS. Và cũng có không ít trường hợp những người trung thành bị IS phát hiện làm gián điệp nên ra tay giết hại dẫn đến việc nguồn cung cấp tin bị gián đoạn.

Nhiều xác chết thối rữa của các chiến binh IS nằm vương vãi trên con phố chính ở phía bắc thành phố Mosul trong suốt những ngày qua với đai bom liều chết vẫn ở ngay cạnh có thể phát nổ bất cứ lúc nào, nhưng quân đội Iraq tuyên bố sẽ không dọn dẹp đi vì muốn càng nhiều người thấy các tử thi như thế càng tốt.

Mặc kệ các tử thi không thể nhận dạng vì trúng bom mìn và thối rữa của các phần tử thánh chiến IS có thể gây nguy hiểm cho cư dân địa phương và người đi đường, quân đội Iraq không có ý định chôn cất chúng. Khi các lực lượng Iraq chuẩn bị mở rộng cuộc tấn công chống IS từ đông sang tây Mosul, họ muốn xóa bỏ mọi cảm tình mà người dân trong thành phố có thể dành cho các phần tử khủng bố, đồng thời đưa ra lời cảnh báo cho những ai có ý định tiếp tay cho IS.

"Chúng tôi sẽ để những kẻ khủng bố nằm đó. Thông điệp rõ ràng dành cho người Iraq đó là hãy tránh xa khỏi IS, không hỗ trợ cũng không tham gia tổ chức này. Đây sẽ là số phận của bất cứ ai gia nhập IS", Ibrahim Mohamed, một người lính Iraq đứng gần thi thể 3 chiến binh thánh chiến đã chết đang thối rữa cho biết. Anh em họ của Ibrahim, một cảnh sát đã bị IS sát hại bằng dây điện nên anh rất căm hận chúng.

Các quan chức Iraq thừa nhận rằng, hình ảnh tử thi vô thừa nhận của các phần tử khủng bố đang được sử dụng như thứ một vũ khí tâm lý để ngăn chặn mọi người "nối giáo" cho IS. Theo họ, đây là thứ vũ khí hiệu quả và sẽ được áp dụng trên phạm vi rộng lớn hơn...

Ông Youssef Salim, cư dân địa phương, nói rằng mỗi ngày ông đều đi ngang qua các xác chết này và nhớ đến sự tàn bạo của IS: "Chỉ cần hút 1 điếu thuốc là bạn sẽ bị quất 25 roi ở nơi công cộng. Nếu bộ râu của bạn không dài đúng như quy định, bạn phải vào tù 1 tháng và lĩnh 100 roi".

Quân đội Iraq đã tiến một bước dài kể từ khi phát động chiến dịch tái chiếm Mosul - thành trì chính của IS ở miền Bắc nước này. Sau khi kiểm soát một nửa thành phố trong 3 tháng đầu chiến dịch, quân đội Iraq đã tiến về phía Tây Mosul trong nỗ lực giải phóng hoàn toàn thành phố này.

Trong một chiến dịch tiến hành mới đây ở khu vực miền đông Mosul, trung tá Muhamad al-Timimi và binh sĩ của ông được người dân khu vực Andalus đón chào nhiệt liệt. Một người dân tên là Muhammed Ghanim dẫn người của al-Timimi đến một căn nhà giấu số lượng lớn đạn súng cối và nói "đây là nơi IS đặt căn cứ".

Một người dân khác tên là Amar Baroudi cung cấp tên của hơn 20 người Iraq chiến đấu cho IS và nói "đó là những tên ngu dốt và rất tàn bạo với chúng tôi. Bây giờ, chúng tôi rất hãnh diện vì được giúp đỡ quân đội để trừng phạt bọn chúng".

Ở khu vực phía đông Mosul, IS vẫn tiếp tục tấn công dữ dội vào những trung tâm dân cư. Bọn chúng bắn ít nhất 300 quả đạn súng cối, rocket và đạn pháo vào các mục tiêu dân sự. Tại quận Zahara, mỗi ngày một bệnh viện tiếp nhận hàng chục người dân bị thương từ những cuộc tấn công như thế của IS.

Các lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ đảm nhiệm trọng trách tiêu diệt những kẻ đánh bom xe tự sát cũng đang hoạt động trong vai trò là những người "chỉ điểm", nhận dạng mục tiêu, các cứ điểm của IS cho máy bay của liên minh quân sự phương Tây do Mỹ dẫn đầu ném bom IS từ trên không. Các lực lượng đặc nhiệm cũng hỗ trợ 50.000 binh sĩ, cảnh sát, lính bán quân sự Iraq tiến công vào Mosul từ phía tây và phía nam.

Thiếu tướng quân đội Anh Rupert Jones, phó chỉ huy chiến dịch Inherent Resolve, đánh giá thông tin tình báo từ đội quân nội gián đông đảo bên trong thành phố Mosul của tình báo Iraq có giá trị cao không kém số lượng dữ liệu quan trọng mà liên quân có được sau khi tịch thu khoảng 10.000 chiến lợi phẩm - bao gồm máy tính, ổ cứng và sổ ghi chép trên chiến trường của IS - ở thành phố Manbij của Syria trong thời gian qua.

Theo Trang Thuần - Quang Học (tổng hợp)

An ninh thế giới