Công ty sinh học lớn nhất thế giới "có liên hệ với quân đội Trung Quốc"

Hãng tin Reuters đã xem xét hơn 40 tài liệu và giấy tờ nghiên cứu công khai bằng tiếng Anh và tiếng Trung Quốc và tìm thấy mối liên hệ giữa BGI và quân đội Trung Quốc, trong đó có nghiên cứu giữa công ty này và các chuyên gia siêu máy tính hàng đầu của quân đội. Mức độ của các các mối liên hệ này chưa được biết đến trước đó.

Theo đó, BGI đã bán hàng triệu bộ xét nghiệm Covid-19 bên ngoài Trung Quốc kể từ khi đại dịch bùng phát, trong đó có tại châu Âu, Australia và Mỹ. Cổ phiếu của BGI Genomics Co, công ty con của BGI niêm yết trên sàn chứng khoán Thâm Quyến, đã tăng giá gấp đôi trong 12 tháng qua, đẩy giá trị thị trường lên khoảng 9 tỷ USD.

Nhưng các quan chức an ninh hàng đầu của Mỹ đã cảnh báo các phòng thí nghiệm nước này về việc sử dụng các bộ xét nghiệm của Trung Quốc do lo ngại Trung Quốc đang tìm cách thu thập dữ liệu gen ở nước ngoài cho nghiên cứu của riêng nước này. BGI đã bác bỏ nghi vấn đó.

Các tài liệu mà Reuters xem xét không ủng hộ hay mâu thuẫn với các nghi vấn của Mỹ. Tuy nhiên, các tài liệu cho thấy các mối liên hệ giữa BGI và quân đội Trung Quốc chặt chẽ hơn những gì được biết đến trước đó, cho thấy cách Trung Quốc đưa các công ty công nghệ tư nhân vào công việc nghiên cứu liên quan tới quân đội dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình.

Chính phủ Mỹ gần đây đã được một ủy ban chuyên gia cảnh báo rằng các quốc gia thù địch và các lực lượng phi chính phủ có thể tìm cách hoặc nhắm vào các điểm yếu về gen trong dân số Mỹ, và một đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc có thể sử dụng dữ liệu gen để làm gia tăng sức mạnh nhân lực của quân đội nước này.

Theo Reuters, BGI đã hợp tác với quân đội Trung Quốc về các dự án nhằm giúp các thành viên người Hán, cộng đồng chiếm đa số tại Trung Quốc, ít bị say độ cao hơn và nghiên cứu về gen này có thể mang lại lợi ích cho các binh sĩ tại một số khu vực biên giới.

Một chuyên gia Mỹ nói với Reuters rằng quân đội Trung Quốc đã thúc đẩy nghiên cứu về khoa học trí não, chỉnh sửa gen và việc tạo ra các bộ gen nhân tạo có thể được ứng dụng trong vũ khí sinh học trong tương lai, dù những vũ khí như vậy hiện không khả thi về mặt kỹ thuật. Theo chuyên gia này, sự hợp tác giữa BGI và quân đội là một lo ngại hợp lý cần nêu ra đối với các quan chức Mỹ.

Trong chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, các công ty công nghệ Trung Quốc ngày càng bị Mỹ soi xét kỹ và bị gia tăng trừng phạt. Vào tháng 11 năm ngoái, Bộ Tài chính Mỹ đã đề xuất một quy định nhằm bổ sung phần mềm chỉnh sửa gen vào danh sách kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, cho rằng điều này có thể bị sử dụng để tạo ra các vũ khí sinh học. Giới chức trong chính quyền mới của Tổng thống Joe Biden đã ám chỉ sẽ tiếp tục cách tiếp cận cứng rắn đối với điều mà họ xem là mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Bắc Kinh.

Mới đây, hãng tin Fox News cũng dẫn thông tin từ tình báo Mỹ cảnh báo Bắc Kinh có thể đang tìm cách thu thập ADN của người Mỹ sau khi BGI từng đề nghị xây dựng và vận hành các phòng xét nghiệm Covid-19 tại Washington, New York, California và một số bang khác ở Mỹ.

Một ủy ban công nghiệp công nghệ về trí tuệ nhân tạo, do chính phủ Mỹ chỉ định và do cựu giám đốc điều hành Google Eric Schmidt làm chủ tịch, đã gióng chuông cảnh báo hồi tháng 10 năm ngoái về sự hỗ trợ về mặt tài chính của Trung Quốc đối với lĩnh vực công nghệ sinh học, các lợi thế của họ trong việc thu thập dữ liệu sinh học và mối quan tâm của quân đội trong các ứng dụng quân sự tiềm tàng.

Ủy ban, dự kiến sẽ đưa ra báo cáo cuối cùng vào tháng 3 tới, đã cảnh báo về việc các đối thủ sử dụng trí tuệ nhân tạo để xác định các điểm yếu về gen trong một nhóm dân cư và các mềm bệnh để lợi dụng chúng, và nghiên cứu gen nhằm tăng cường sức mạnh thể chất và tinh thần của binh sĩ.

Ủy ban đề nghị chính phủ Mỹ có "động thái công khai quyết liệt hơn liên quan tới BGI", viện dẫn các nguy cơ an ninh quốc gia gây ra do mối liên hệ giữa công ty này và chính phủ Trung Quốc, và kho dữ liệu gen của họ.

Trung Quốc lên tiếng

Phản hồi các câu hỏi của Reuters, BGI cho biết công ty tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế và luật pháp Trung Quốc liên quan tới nghiên cứu gen, chia sẻ dữ liệu và khoa học mở. BGI nói thêm rằng sự hợp tác với các nhà nghiên cứu quân đội chỉ nhằm mục đích khoa học. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc chưa hồi đáp đề nghị bình luận.

Bộ Ngoại giao Mỹ không phản hồi đề nghị bình luận về các thông tin của Reuters. 

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng chính phủ Mỹ đã "cố tình hiểu sai và bôi nhọ chính sách hợp nhất quân sự-dân sự của Trung Quốc" và áp đặt các biện pháp trừng phạt vô lý nhằm cản trở việc nghiên cứu.

BGI Group, có trụ sở tại Thâm Quyến, đã phát triển nhanh chóng bằng việc bán các dịch vụ giải trình tự gen cho các trường đại học và các hệ thống y tế khắp thế giới và tích lũy ngân hàng dữ liệu ADN lớn. Công ty này đã nhân bản lợn đầu tiên tại Trung Quốc vào năm 2010.