"Cơn đau đầu" mới và đầy khó chịu của Ukraine

Theo New York Times, căng thẳng giữa các nhà lãnh đạo Ukraine, bao gồm cả giữa Tổng thống Volodymyr Zelensky và Tổng Tham mưu trưởng Ukraine - tướng Valery Zaluzhny - bất ngờ leo thang khi Kiev đang tìm kiếm viện trợ khẩn cấp từ Washington.

Theo các nguồn tin, Tổng thống Zelensky và tướng Zaluzhny đã xảy ra mâu thuẫn rất lớn. Căng thẳng và rạn nứt giữa cả hai vị lãnh đạo này được cho là có liên quan đến các cuộc trò chuyện với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin gần đây, theo Ukrainska Pravda (UP).

Theo nguồn tin, trong cuộc gặp với người đứng đầu Lầu Năm Góc Lloyd Austin trong chuyến thăm gần đây tới Ukraine vào ngày 20/11, Tổng Tham mưu trưởng Zaluzhny được cho là đã nói rằng ông cần "17 triệu quả đạn pháo và 350-400 tỷ USD kinh phí" để đạt được mục tiêu quân sự trong cuộc xung đột với Nga. 

"Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ rất kinh ngạc và nhẹ nhàng trả lời rằng trên toàn thế giới cũng không có nhiều đạn pháo như vậy", nguồn tin cho biết. Ngoài ra, nguồn tin cũng cho rằng trong cuộc trò chuyện, tướng Zaluzhny đã phàn nàn với ông Austin về sự can thiệp quá sâu của Văn phòng Tổng thống vào các công việc của quân đội.

Không chỉ căng thẳng với tướng Zaluzhny, chính phủ Tổng thống Zelensky cũng đang đối mặt với nhiều chỉ trích từ chính trong bộ máy chính quyền của mình. Ông Vitali Klitschko, thị trưởng nổi tiếng của Kiev, chỉ trích rằng, chính Tổng thống Zelensky đã mắc sai lầm khi không chuẩn bị cho chiến tranh.

Nhiều vấn đề khác nổi lên khi lãnh đạo phe đối lập, cựu Tổng thống Petro Poroshenko, hôm 1/12 đã bị chính phủ Ukraine chặn không cho đi nước ngoài, chuyến đi mà ông Poroshenko nói là nhằm mục đích vận động hành lang để có thêm sự hỗ trợ quân sự. Cựu Tổng thống Poroshenko cho rằng việc ông bị ngăn rời khỏi Ukraine mang động cơ chính trị.

Chính trường Ukraine cũng xôn xao với các tin đồn Tổng thống Zelensky mâu thuẫn với tướng lĩnh về sách lược phản công, trong khi cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 vẫn chưa được quyết định sẽ diễn ra hay không.

Những xung đột chính trị ở Ukraine xảy ra khi nước này bước vào mùa đông thứ hai của cuộc xung đột toàn diện với Nga và người dân đang lo lắng sẽ phải đối mặt với nhiều cuộc tấn công hơn vào các thành phố và cơ sở hạ tầng, trong khi quân đội của nước này phải đối mặt với cuộc chiến khốc liệt trên 3  mặt trận.

Cuộc phản công mùa hè đã thất bại trong việc tạo ra bước đột phá như mong đợi trước lực lượng phòng thủ của Moscow ở mặt trận phía đông nam, và trong khi quân đội Ukraine đã đạt được một số thành công ở phía nam và chống lại hải quân Nga ở Biển Đen, họ lại phải hứng chịu các cuộc tấn công kéo dài ở phía đông.

Tổng thống Zelensky đang nỗ lực thúc giục Mỹ và phương Tây để có thêm hỗ trợ quân sự. Ban đầu, ông dự kiến sẽ gửi lời kêu gọi trực tuyến tới các thượng nghị sĩ Mỹ qua video vào ngày 5/12 nhằm nhắc nhở họ về những hậu quả nếu Washington không nhanh chóng phê duyệt viện trợ quân sự khẩn cấp cho quốc gia của ông, nhưng lại bất ngờ hủy bỏ.

Lời kêu gọi đó được đưa ra 1 ngày sau khi các quan chức Nhà Trắng cho biết Mỹ sẽ sớm hết tiền để viện trợ vũ khí cho Ukraine. Nhưng Thượng viện do đảng Dân chủ lãnh đạo hôm 6/12 cũng đã quyết định chặn một dự luật cung cấp ngân sách viện trợ 61 tỷ USD cho Ukraine. Động thái này diễn ra khi sự ủng hộ của đảng Cộng hòa đối với viện trợ cho nỗ lực chiến đấu của Ukraine đang suy yếu và gói tài trợ khẩn cấp đang bị đình trệ tại Quốc hội.

Khi chiến dịch quân sự gặp khó khăn, làn sóng chỉ trích bắt đầu gia tăng trong giới lãnh đạo chính trị Ukraine. Hồi đầu tháng 11, căng thẳng giữa Tổng thống Zelensky và tướng Zaluzhny bùng nổ khi The Economist đăng tải một cuộc phỏng vấn, trong đó ông Zaluzhny tuyên bố rằng cuộc xung đột đã "đi vào bế tắc". Đáp lại, Tổng thống Zelensky thẳng thừng bác bỏ tuyên bố trên của Tổng Tham mưu trưởng Ukraine.

Kể từ đó, có nhiều đồn đoán rằng, tướng Zaluzhny sẽ bị cách chức. Một thành viên Quốc hội trong đảng của Tổng thống Zelensky là Mariana Bezuhla, hiện là phó chủ tịch Ủy ban An ninh - Quốc phòng và Tình báo Quốc gia tại Quốc hội, đã nhiều lần chỉ trích tướng Zaluzhny trên Facebook vì thất bại trong việc lập kế hoạch, thậm chí bà còn tiến hành một cuộc thăm dò yêu cầu người dân bỏ phiếu chọn người thay thế ông.

Những chỉ trích liên tục như vậy nhắm vào tướng Zaluzhny, người cực kỳ nổi tiếng trong lực lượng vũ trang, đã làm bùng lên những chỉ trích nhằm vào chính phủ và chính quyền của Tổng thống Zelensky. Trong đó, hầu hết đều chỉ trích tổng thống can thiệp quá sâu vào các quyết định quân sự và sa thải các chỉ huy mà không hỏi ý kiến người đứng đầu quân đội của ông. 

Thị trưởng Klitschko bày tỏ sự ủng hộ đối với tướng Zaluzhny trong một cuộc phỏng vấn cuối tuần này, cho rằng vị tướng này đã đúng khi nói ra sự thật về tình hình. Và thị trưởng này đã chỉ trích Tổng thống Zelensky, nói rằng việc tỷ lệ ủng hộ nhà lãnh đạo này trong các cuộc thăm dò ý kiến giảm là do "ông ấy đã mắc phải những sai lầm khi không chuẩn bị cho chiến tranh".

Một nhà phân tích cho biết, những mâu thuẫn cá nhân rất có thể là nguyên nhân đằng sau lệnh cấm xuất cảnh đối với ông Poroshenko. Nhưng cuối cùng cả ông Poroshenko và ông Zelensky đã nhất trí cần phải đoàn kết chống Nga và xây dựng liên minh với phương Tây.

"Sự hợp tác của họ là không thể tránh khỏi", nhà phân tích Petro Burkovskiy, giám đốc điều hành của một tổ chức tư vấn phi lợi nhuận, phi đảng phái có tên là Tổ chức Sáng kiến Dân chủ, cho biết.

"Tôi thực sự bất ngờ và sốc khi họ cố gắng ngăn cản tôi", ông Poroshenko nói trong một cuộc phỏng vấn hôm 4/12, chỉ 3 ngày sau khi ông bị ngăn không cho rời Ukraine trong chuyến đi theo lịch trình tới Ba Lan, rồi đến Mỹ.

Tuy nhiên, trong một cuộc gọi video, ông kêu gọi các chính trị gia đoàn kết và chấm dứt các cuộc tấn công cá nhân gây chia rẽ vào thời điểm quan trọng hiện nay. "Bên thua cuộc đầu tiên là Ukraine", ông nói và nhấn mạnh, "bởi vì nếu như vậy thì chúng ta chỉ đang tiếp thêm động lực cho những người hoài nghi về Ukraine".