Chuyên gia cảnh báo cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới trên thế giới

Trả lời phỏng vấn hãng tin Tass (Nga) ngày 3/11, khi được yêu cầu bình luận về phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng Mỹ nối lại các vụ thử hạt nhân, bà Karin Kneissl, cựu Ngoại trưởng Áo và là người đứng đầu Đài quan sát Địa chính trị về các Vấn đề then chốt của Nga (GORKI), lưu ý rằng "vụ thử vũ khí hạt nhân lớn cuối cùng đã diễn ra cách đây 33 năm".

"Có một tổ chức quốc tế tại Vienna trực thuộc Liên hợp quốc có tên là Tổ chức Hiệp ước Cấm Thử Hạt nhân Toàn diện. Tôi có một chút hiểu biết về các hoạt động của tổ chức này. Tổ chức này tham gia chính vào việc kiểm soát việc tuân thủ lệnh cấm thử hạt nhân", bà Kneissl nói thêm.

"Những gì chúng ta có thể đang quan sát hiện nay - tôi không muốn khẳng định - nhưng nhiều khả năng là chúng ta đang chứng kiến ​​một vòng chạy đua vũ trang hạt nhân mới", bà Kneissl nhận định.

Theo chuyên gia, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã “đề xuất tuân thủ các giới hạn về số lượng theo Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Tấn công Chiến lược” và Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời rằng “điều đó nghe có vẻ là một ý tưởng hay”.

“Vì vậy, phản ứng ban đầu là tích cực. Vậy mà giờ đây chúng ta lại nghe ông ấy (Tổng thống Trump) tuyên bố sẵn sàng tiến hành các vụ thử hạt nhân ngay lập tức", bà Kneissl cho biết.

Bà Kneissl cho rằng Tổng thống Trump đã khiến lực lượng vũ trang Mỹ bất ngờ.

"Tôi chưa nghiên cứu cụ thể vấn đề này, nhưng tôi nghĩ rằng ông ấy đã khiến quân đội Mỹ bất ngờ. Họ hẳn phải rất ngạc nhiên. Cần nhân lực cho các vụ thử hạt nhân, cần kinh phí, và rất nhiều tiền nữa, cho các phòng thí nghiệm, nhân viên. Nếu ông ấy nói rằng ông ấy muốn bắt đầu ngay bây giờ, chứ không phải vào ngày 1/1/2027, tôi không thấy cách nào có thể thực hiện được”, bà Kneissl nói thêm.

Tổng thống Trump hôm 30/10 cho biết ông đã chỉ thị Bộ Quốc phòng ngay lập tức bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân.

Tổng thống Trump nói rằng việc ông chỉ thị quân đội lập tức tiến hành các vụ thử hạt nhân diễn ra sau khi ông nhận ra Mỹ không thể là quốc gia duy nhất không thực hiện thử nghiệm, dù đang nắm trong tay kho vũ khí khổng lồ.

Ông Trump thừa nhận vũ khí hạt nhân có sức tàn phá rất lớn nên ông không muốn thử nghiệm chúng. Tuy nhiên, ông cho biết không còn lựa chọn nào khác khi các quốc gia khác cũng tiến hành các chương trình thử nghiệm loại vũ khí này.

Hiện không rõ ông Trump ám chỉ quốc gia nào đã thử nghiệm cũng như liệu Mỹ sẽ thử nghiệm với loại vũ khí nào.

Quyết định của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh Nga thông báo thử nghiệm tên lửa hạt nhân “tầm bắn không giới hạn” Burevestnik. Tuy nhiên, Điện Kremlin khẳng định đây không phải một vụ thử hạt nhân, đồng thời cảnh báo sẽ hành động tương tự nếu Washington tiến hành nổ thử hạt nhân.

Phản ứng về tuyên bố của ông Trump, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng Nga sẽ đáp trả “tương xứng” nếu Mỹ vi phạm lệnh tạm dừng thử nghiệm vũ khí hạt nhân.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn nói Bắc Kinh hy vọng Mỹ sẽ tuân thủ Hiệp ước Cấm Thử Hạt nhân Toàn diện (CTBT) và lệnh tạm dừng thử hạt nhân.

Lần cuối cùng Mỹ tiến hành thử nghiệm hạt nhân là vào tháng 9/1992 trong khuôn khổ “Chiến dịch Julin”.

Chiến dịch này gồm 7 vụ thử hạt nhân và là những vụ thử cuối cùng trước khi bắt đầu đàm phán về Hiệp ước Cấm Thử Hạt nhân Toàn diện (CTBT).

CTBT là một thỏa thuận quốc tế cấm mọi vụ nổ hạt nhân cho cả mục đích dân sự lẫn quân sự. Hiệp ước được ký bởi tổng cộng 187 quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Triều Tiên, Israel và cả Nga.

Tuy nhiên, hiệp ước này chỉ được phê chuẩn và thực thi bởi 178 quốc gia. Mỹ là quốc gia ký kết hiệp ước, nhưng chưa phê chuẩn.