Chiến lược "vừa đấm vừa xoa" buộc Hungary nhượng bộ viện trợ cho Kiev

Trong quá khứ, nhà lãnh đạo kỳ cựu của Hungary từng thể hiện khả năng lão luyện trong việc tập hợp những người đồng chí hướng tại châu Âu để giành thế chủ động trong các cuộc đàm phán với EU.

Nhưng trong những ngày trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh đặc biệt hôm 1/2 tại Brussels, 26 lãnh đạo EU đã cùng đoàn kết gửi đi thông điệp cứng rắn tới ông Orban: Hungary sẽ đối mặt hậu quả nếu tiếp tục ngăn viện trợ cho Ukraine, New York Times dẫn lời các nguồn tin quan chức và ngoại giao EU.

Bước đột phá ngày 1/2 có ý nghĩa quan trọng đối với cả Ukraine và EU. Gói viện trợ sẽ giúp chống đỡ kinh tế Ukraine trong 4 năm tới, ngay cả khi viện trợ của Mỹ bị kẹt ở Quốc hội. Nó cũng thể hiện quyết tâm của châu Âu trong việc ủng hộ Ukraine, đồng thời quyết tâm "khuất phục" những nhân vật cứng rắn như ông Orban.

Để gây sức ép với ông Orban, EU dùng chiến lược "vừa đấm vừa xoa". Mỗi nhà lãnh đạo của các nước "nặng ký" tại châu Âu đã đảm nhận vai trò khác nhau để thúc giục ông Orban hợp tác.

Chẳng hạn, trong cuộc gọi hôm 29/1, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel thông báo với ông Orban rằng EU sẽ không cho phép Thủ tướng Hungary bảo lưu quyền phủ quyết hàng năm đối với viện trợ cho Ukraine.

Sau đó, ông Michel cảnh báo EU có thể đưa ra "lựa chọn hạt nhân". Họ có thể kích hoạt quy trình loại bỏ hoàn toàn quyền bỏ phiếu của ông Orban. Nếu lựa chọn này thực sự được sử dụng, đây sẽ là trường hợp chưa từng có tiền lệ.

Tới tối 31/1, ông Orban gặp gỡ Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, người bạn có cùng tư tưởng thiên hữu của mình, tại một khách sạn 5 sao ở trung tâm Brusselles. Bà Meloni đóng vai trò "người xoa".

Ngồi trên chiếc ghế bành bọc nhung với chai rượu sâm panh bên cạnh, bà Meloni chỉ ra rằng ông Orban sẽ được lợi nhiều hơn từ EU nếu hợp tác và hiện không phải lúc cần cứng rắn. Bà nói EU vẫn có thể thực hiện quy trình đánh giá dòng tiền cho Ukraine vào năm 2025 để phần nào đáp ứng yêu cầu của nhà lãnh đạo Hungary.

Sau đó, trong khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tiếp tục xoa dịu ông Orban với những đề xuất nhượng bộ liên quan tới nội dung trong tuyên bố chung sau hội nghị, các nhà lãnh đạo khác họp mặt riêng để nói về nhà lãnh đạo Hungary.

Trong cuộc họp, ông Michel, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte và Thủ tướng Đức Olaf Scholz xác nhận rằng sẽ không có lợi gì từ việc trì hoãn viện trợ cho Ukraine. Họ cũng cam kết rằng sẽ không tiếp tục nhượng bộ ông Orban, như khi EU từng giải ngân tiền cho Hungary.

Nội dung cuộc họp ấy sau đó được chuyển đến ông Orban.

Cảnh báo giáng đòn kinh tế

Sát ngày diễn ra hội nghị thượng đỉnh, thông qua các cuộc họp kín hoặc những lần rò rỉ với báo chí, một số nhà ngoại giao và quan chức tiếp tục tăng áp lực bằng cách đưa ra cảnh báo rằng EU có thể giáng nhiều đòn kinh tế nặng nề đối với Hungary.

Một số người không tin là EU sẽ đi xa đến vậy. Nhưng sự xuất hiện của thông tin ấy càng làm tăng thêm cảm giác rằng các nhà lãnh đạo khác của EU đã sẵn sàng cương quyết với ông Orban.

Cuối cùng, ông Orban buộc phải từ bỏ các yêu cầu chính của mình, bao gồm yêu cầu rằng gói viện trợ 4 năm không được nằm trong ngân sách chung của EU và ông phải có quyền phủ quyết hàng năm.

Ngoài ra, ông Orban cũng không thể buộc EU cam kết rằng họ sẽ giải ngân các khoản tiền cho Budapest đang bị đóng băng do lo ngại về các tiêu chuẩn dân chủ và luật pháp ở Hungary.

Tuy nhiên, Thủ tướng Hungary vẫn khẳng định mình đã chiến thắng trong cuộc tranh luận với EU.

"Nhiệm vụ đã hoàn thành", ông Orban viết trên mạng xã hội. "Tiền của Hungary sẽ không đến Ukraine và chúng ta sẽ có cơ chế kiểm soát vào cuối năm thứ nhất và năm thứ hai. Lập trường của chúng tôi về chiến sự Ukraine vẫn không đổi: Chúng ta cần lệnh ngừng bắn và các cuộc hòa đàm".

Liên minh châu Âu cũng tỏ ra thắng thế.

"Hội đồng châu Âu tái khẳng định cam kết vững chắc của châu Âu trong việc sát cánh cùng Ukraine", Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói. "Chúng tôi biết rằng Ukraine đang chiến đấu vì chúng tôi, vì vậy chúng tôi sẽ hỗ trợ nguồn kinh phí cần thiết và cung cấp sự ổn định mà họ xứng đáng có được".