"Cánh cửa" giúp EU lách đòn trừng phạt của Mỹ để giao thương với Iran

Theo Newsweek, trong cuộc họp các bên đang tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 diễn ra hôm 28/6, Cơ quan Đối ngoại của châu Âu (EEAS) đã đưa ra tuyên bố rằng Công cụ Hỗ trợ trao đổi Thương mại (INSTEX) “đã đi vào hoạt động và mọi thành viên của EU có thể dùng cũng như các giao dịch đầu tiên đã được xử lý”.

EU cũng cam kết sẽ tăng cường hợp tác với Iran. Đây là động thái mới nhất từ liên minh châu Âu nhằm duy trì hoạt động giao thương với Iran mà có thể tránh được trừng phạt từ Mỹ.

Iran trước đó đã cảnh báo rằng họ có thể sẽ sớm làm giàu uranium với sản lượng vượt quá giới hạn trong thỏa thuận năm 2015, nhằm đáp trả việc EU, Pháp, Đức và Anh không bình thường hóa quan hệ thương mại với Tehran do áp lực từ Mỹ.  

Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi gọi cuộc họp là động thái “tích cực” và là “bước tiến” nhưng nói rằng nó “vẫn chưa đủ và chưa đáp ứng kỳ vọng của Iran”. Quan chức này cho biết quyết định cuối cùng sẽ do Tehran đưa ra.

Hiệp ước hạt nhân năm 2015 (JCPOA) là thỏa thuận có sự tham gia của các bên EU, Pháp, Đức, Trung Quốc, Nga, Anh và Mỹ. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump năm ngoái đã rút Washington ra khỏi JCPOA và gọi đây là thỏa thuận “một chiều”, “lẽ ra không bao giờ nên tồn tại” vì gây thiệt hại cho Mỹ. Động thái của ông Trump đã đẩy căng thẳng tại Trung Đông lên một mức mới.

Sau đó, Mỹ tiếp tục thực hiện chiến lược gây “áp lực tối đa” nhằm cắt đứt hoạt động xuất khẩu dầu mỏ, mặt hàng chủ lực của Iran. Mỹ từng cảnh báo các đồng minh châu Âu phải cắt đứt quan hệ thương mại với Iran, nếu không sẽ phải đối mặt với lệnh trừng phạt.

Châu Âu đã tiết lộ về cơ chế INSTEX từ hồi tháng 1, tuy nhiên EU nói rằng nó sẽ “tập trung vào các lĩnh vực cấp thiết với người dân Iran như dược phẩm, thiết bị y tế và hàng hóa nông lương”, hạn chế hơn so với các lĩnh vực được quy định trong JCPOA trước đó (bao gồm dầu mỏ).

Đức Hoàng

Theo Newsweek