Bài học của quốc gia có thể kiểm soát và sống chung với Covid-19

Trong một bài viết đầu tuần này, hãng tin Telegraph của Anh nhận định, "Covid-19 đã chính thức chấm dứt ở Đan Mạch". Vào ngày mai, 10/9, Đan Mạch sẽ dỡ bỏ toàn bộ lệnh hạn chế phòng dịch cuối cùng khi chính phủ nước này tuyên bố Covid-19 "không còn là mối đe dọa nghiêm trọng đến xã hội" nhờ 73% dân số đã được tiêm chủng.

Bộ trưởng Y tế Đan Mạch Magnus Heunicke tuần trước tuyên bố: "Đại dịch đã được kiểm soát". Ông cũng thừa nhận quyền áp đặt các quyền hạn đặc biệt liên quan đến Covid-19 của chính phủ sắp kết thúc.

Vào ngày 11/3/2020, Đan Mạch trở thành quốc gia đầu tiên ở Bắc Âu áp đặt các lệnh phong tỏa và giờ đây họ lại tiếp tục đi tiên phong trong việc dỡ bỏ các lệnh hạn chế đó. Với diễn biến này, đất nước của những khối Lego có thể sẽ cho thế giới bài học về cách xây dựng lại sự bình thường kể cả khi người Đan Mạch không khẳng định dịch bệnh đã biến mất, mà chỉ là tìm cách chung sống với nó.

Đan Mạch đã dành nhiều tháng để chuẩn bị cho kế hoạch trở lại cuộc sống bình thường trước đại dịch. Giới chức nước này lập luận, với khoảng 95% người dễ tổn thương, người sống trong các viện dưỡng lão, người trên 60 tuổi đều đã được tiêm chủng đầy đủ, Đan Mạch có thể chấp nhận tỷ lệ lây nhiễm cao hơn hiện nay.

Tại một cuộc họp báo tháng trước, Thủ tướng Mette Frederiksen nói rằng, vắc xin là "siêu vũ khí để đánh bại tất cả". "May mắn là cuộc sống thường ngày đã trở lại ở hầu hết địa phương. Chúng tôi hy vọng có thể tránh được những đợt phong tỏa lớn trong tương lai", bà Frederiksen nói.

Cuối tháng trước, chính phủ Đan Mạch đã công bố kế hoạch giảm bớt các cơ sở xét nghiệm, tất cả các điểm xét nghiệm nhanh sẽ đóng cửa trong tháng 9. Gần đây, Đan Mạch cũng dỡ bỏ quy định giữ khoảng cách 1 m ở nơi công cộng, nghĩa là không còn tình trạng những chiếc ghế trống trong các nhà thờ hay rạp chiếu phim.

Từ tuần này, học sinh và trẻ mẫu giáo sẽ không còn bị lập tức cho nghỉ ở nhà nếu bạn học hoặc giáo viên mắc Covid-19. Khách đến quán bar hay các nhà hàng cũng không cần giấy xác nhận đã tiêm chủng hay âm tính với Covid-19, các cơ sở kinh doanh này cũng không bị giới hạn thời gian hoạt động như trước. Các lễ hội âm nhạc quy mô lớn đã được phép tổ chức. Thậm chí các hộp đêm sau 18 tháng bị cấm hoạt động nay cũng đã mở cửa trở lại.

Tất cả những điều này vẫn được diễn ra ngay cả khi số ca mắc mới mỗi tuần tăng gấp 5 lần so với hồi cuối tháng 6. "Chúng tôi thấy tình hình dịch bệnh ở Đan Mạch ít nghiêm trọng. Vì vậy, các chính trị gia và người dân đều hiểu rằng Covid-19 không còn là mối đe dọa với xã hội", ông Viggo Andreasen, phó giáo sư thuộc Đại học Roskilde, cho biết.

Thực tế, mặc dù số ca nhiễm có xu hướng tăng, Đan Mạch chỉ ghi nhận trên 10 ca tử vong/tuần, giảm mạnh so với con số hơn 200 ca tử vong ở giai đoạn đỉnh dịch hồi tháng 1.

Nguy cơ "dịch với những người chưa tiêm chủng"

Bộ trưởng Y tế Đan Mạch Heunicke cảnh báo, mặc dù cuộc sống đang trở lại bình thường, nhưng Covid-19 vẫn có nguy cơ trở thành "dịch của những người chưa tiêm chủng". Theo số liệu của Bộ Y tế Đan Mạch, hiện nay mới hơn 43% người trong độ tuổi 15-18 tuổi được tiêm chủng đầy đủ, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ của nhóm người trong độ tuổi ngoài 20 cũng còn hạn chế.

Ông Andreasen ước tính, khi các lệnh hạn chế được dỡ bỏ, khoảng một nửa số người chưa tiêm chủng hoặc người dưới 12 tuổi chưa đủ điều kiện tiêm chủng sẽ có miễn dịch thông qua mắc Covid-19 trong vòng 6 tháng. "Chiến lược của Đan Mạch đang khiến người trưởng thành chưa tiêm chủng phải đối mặt rủi ro nghiêm trọng", ông Andresen nói.

Khi học sinh chuẩn bị trở lại trường, nhiều người kêu gọi cần có thêm quy định về khẩu trang, xét nghiệm, cách ly hay về hệ thống thông gió. Tuy nhiên, ở Đan Mạch, các nghị sĩ tuần trước kêu gọi, trẻ em tiếp xúc với người mắc Covid-19 không cần phải tự cách ly tại nhà nữa. Hiện tại, giáo viên và học sinh trong độ tuổi từ 12-16 được khuyến khích nhưng không bắt buộc phải làm xét nghiệm nhanh 72 giờ/lần và cứ 96 giờ phải làm xét nghiệm một lần PCR. Giới chức y tế Đan Mạch không đưa ra khuyến nghị này với học sinh cấp cao hơn. Khuyến cáo này có thể hết hiệu lực vào cuối tháng 9 hoặc sớm hơn.

Tuy vậy, không phải ai cũng đồng tình với thái độ và chiến lược sống chung với Covid-19 của Đan Mạch, đặc biệt với những người nước ngoài đang sinh sống tại nước này.

"Cứ nhìn số ca nhập viện và số trẻ em nằm viện trên thế giới, tôi cảm thấy rất lo lắng. Đại dịch chưa kết thúc nhưng hồi sáng đi tàu điện, cả toa chật kín người, tôi cảm thấy không thoải mái", Jonathan Bauer, giáo viên người Mỹ tại Đan Mạch, cho biết.

Một phụ nữ người Mỹ sống ở thủ đô Copenhagen cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng triệu chứng Covid-19 kéo dài. "Có vẻ như trái đạo đức khi nói rằng trẻ em có thể mắc Covid-19 để có miễn dịch ngay cả khi biết rằng điều đó cũng đi kèm rủi ro vĩnh viễn cho các em", người phụ nữ này nói.

Bà cho biết, gia đình bà đã không còn ăn uống trong nhà hàng hay quán bar, trong khi vẫn đeo những loại khẩu trang chuyên dụng khi đến những nơi đông người.

Mads Snedevind, quản lý một quán bar tại Copenhagen, nói giấy thông hành (chứng nhận tiêm chủng hoặc giấy xác nhận âm tính với Covid-19) rất hữu ích khi Đan Mạch là nước đầu tiên trên thế giới sử dụng loại giấy chứng nhận này cách đây 6 tháng. Tuy nhiên, ông bắt đầu cảm thấy lo ngại khi các hộp đêm đã đông kín trở lại trong khi quy định yêu cầu giấy chứng nhận với khách đến hộp đêm và nhà hàng đã dỡ bỏ.