Anh thừa nhận cho CIA sử dụng lãnh thổ chuyển nghi can khủng bố

Tại cuộc họp của Thượng viện Anh diễn ra ngày 21/2, ngoại trưởng David Miliband tiết lộ năm 2002 có hai chuyến bay của Mỹ, mỗi chuyến chở một nghi can khủng bố đã trung chuyển tại căn cứ của nước này trên đảo Diego Garcia của Anh trong Ấn Độ Dương. Sau cuộc họp với Uỷ ban châu Âu tại Brussels, Thủ tướng Anh Gordon Brown phát biểu coi đây là vụ việc nghiêm trọng và cho biết, Mỹ rất lấy làm tiếc cho Anh sau tiết lộ trên. Ông cam kết London sẽ áp dụng các biện pháp để đảm bảo rằng không có vụ việc tương tự xảy ra.

Ngoại trưởng Anh đã xin lỗi các nghị sĩ và cho biết đã đề cập đến vấn đề trên cuộc nói chuyện qua điện thoại với ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice sáng ngày 20/2. “Chúng tôi nhận thấy sai lầm trong hai trường hợp trên là không thể chấp nhận được và cho tôi chia sẻ sự hối hận sâu sắc bởi đến tận bây giờ, các thông tin mới chỉ được tiết lộ”. Giám đốc CIA, Michael Hayden cũng khẳng định tiết lộ trên là xác thực và thừa nhận các cơ quan tình báo Mỹ đã có sai sót, do đặc thù công việc khẩn cấp, phức tạp và không chắc chắn.

Cũng trong ngày 21/2, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Mỹ Sean McCormack khẳng định, nước Mỹ đã không nói dối về các chuyến bay bí mật của CIA trên lãnh thổ Anh, đơn giản đó chỉ là một “sai sót về quản lý” mới được phát hiện. Khi giới báo chí đặt câu hỏi liên quan đến những tiết lộ của ngoại trưởng Anh, ông Sean McCormack cho hay, ngay từ ban đầu chính phủ Anh đã nhận được những thông tin sai lạc: “Chúng tôi đã kiểm tra lại vấn đề liên quan đến đảo Diego Garcia và tìm thấy những thông tin mới. Chúng tôi lấy làm tiếc đã có sai sót ngay từ ban đầu khi cung cấp thông tin không đúng cho một đồng minh thân cận”. Nhưng ông không nói rõ các thông tin đã được đính chính được chuyển cho chính phủ Anh vào thời gian nào, mà chỉ cho biết chung chung là rất gần đây.

Trước đó, Washington tuyên bố không có bất kỳ chuyến bay nào diễn ra trên lãnh thổ Anh, ở hải ngoại hay thuộc Vương quốc Anh. Ngoại trưởng Miliband nhận định tất cả các chuyến bay có thể do tình báo Mỹ thực hiện và được ghi vào danh mục để Mỹ có thể cung cấp bảo hiểm.

Tổ chức theo dõi nhân quyền (Human Rights Watch) đặt câu hỏi liệu có bao nhiêu trong số rất nhiều chuyến bay mà Mỹ đã thực hiện nhưng không thông báo cho Anh. Trong khi đó, Reprieve, tổ chức chuyên bào chữa cho những tù nhân bị giam giữ tại nhà tù Guantanamo đã lên tiếng yêu cầu mở cuộc điều tra độc lập về vài trò của đảo Diego Garcia trong hệ thống trung chuyển tù nhân của CIA.

Hai tù nhân trên hai chuyến bay của CIA trung chuyển tại Diego Garcia vẫn ở lại trên máy bay trong thời gian tiếp nhiên liệu. Một người hiện vẫn đang bị giam giữ trong nhà tù Guantanamo và một người đã được trả tự do. Cả hai không phải là công dân hay đã từng cư trú tại Anh.

Tháng 6/2007, một cuộc điều tra kéo dài 18 tháng của cảnh sát Anh kết luận CIA không sử dụng bất kỳ sân bay nào của Anh để vận chuyển những nghi can đến những nơi tra khảo tại các nước khác. Tuy nhiên, trong báo cáo của Hội đồng châu Âu, Anh là một trong 14 nước ở châu Âu đã cho phép CIA sử dụng không phận, lãnh thổ phục vụ các chuyến bay bí mật gây nhiều tranh cãi trên.

Sau vụ tấn công ngày 11/9/2001 nhằm vào thành phố New York, CIA bắt đầu vận chuyển các tù nhân bị nghi là có liên quan đến chủ nghĩa khủng bố đến các trại giam ở các nước thứ ba để tra khảo. Washington cũng tiến hành can thiệp quân sự vào Afghanistan và truy quét các thành viên của mạng lưới khủng bố quốc tế al-Qeada.

Ngọc Nhàn

Theo AP, AFP, Reuters