5 lĩnh vực "gai góc" nhất thổi bùng đối đầu Mỹ - Trung

Sau khoảng thời gian bình yên ngắn ngủi với việc ký kết thỏa thuận thương mại hồi tháng 1, quan hệ Mỹ - Trung đã xấu đi đáng kể trong những tháng gần đây. Đại dịch Covid-19 đã thổi bùng thêm căng thẳng trong cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bloomberg đã liệt kê 5 lĩnh vực được cho là “điểm nóng” trong cuộc đối đầu Mỹ - Trung hiện nay.

Thương mại

Việc ký kết một thỏa thuận về kinh tế - thương mại hồi tháng 1 được dự đoán sẽ là khởi đầu mới cho mối quan hệ Mỹ - Trung, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố “mối quan hệ với Trung Quốc chưa bao giờ tốt đẹp như vậy”. Để thực thi thỏa thuận, Trung Quốc đồng ý dỡ bỏ các rào cản đối với hàng loạt nông sản nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm thịt bò và gia cầm, tiếp tục mở cửa ngành tài chính và công bố chỉ dẫn về bảo vệ tài sản trí tuệ.

Trọng tâm của thỏa thuận là cam kết của Trung Quốc về việc mua thêm hàng hóa và dịch vụ từ Mỹ. Tuy nhiên, từ trước khi dịch Covid-19 bùng phát, giới phân tích đã hoài nghi về việc liệu các mục tiêu này có trở thành hiện thực hay không.

Hiện tại, khi cả nhu cầu của Trung Quốc cũng như năng lực sản xuất và vận tải của Mỹ đều giảm sút do dịch bệnh, cùng với đó là giá năng lượng và các hàng hóa khác đều giảm, các cam kết của Bắc Kinh trước đây dường như càng khó đạt được hơn. Trung Quốc được cho là đang ở vị trí khá xa để có thể đạt được các mục tiêu trong năm 2020.

Kevin Hassett, một trợ lý của Tổng thống Donald Trump, nói với CNBC rằng mặc dù Trung Quốc dường như tuân thủ thỏa thuận thương mại với Mỹ trước dịch Covid-19, song dịch bệnh đã làm khởi động lại mối quan hệ với Mỹ và “căng thẳng leo thang với Trung Quốc”. Nếu những căng thẳng này tiếp tục tăng lên, việc không đạt được các điều khoản có thể khiến thỏa thuận sụp đổ.

Đài Loan, Hong Kong

Mâu thuẫn kéo dài giữa Mỹ và Trung Quốc về vấn đề Đài Loan đã tăng nhiệt trong những tuần gần đây. Hai bên tranh cãi về việc liệu Đài Loan có thể tham gia cuộc họp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hay không, cũng như việc Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo chúc mừng nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn khi bà nhậm chức nhiệm kỳ thứ 2.

Cho đến nay, Trung Quốc vẫn luôn coi Đài Loan là vùng lãnh thổ không thể tách rời và yêu cầu các nước, trong đó có Mỹ, tôn trọng nguyên tắc “Một Trung Quốc”.

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc tuần này chỉ trích hành động trên của Ngoại trưởng Mỹ là “sai lầm và nguy hiểm”, đồng thời tuyên bố quân đội Trung Quốc sẽ “thực hiện tất cả biện pháp cần thiết để bảo vệ vững chắc” chủ quyền của Bắc Kinh. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng dọa sẽ đáp trả Washington.

Trong khi đó, các nghị sĩ đối lập tại Hong Kong cảnh báo vị thế trung tâm tài chính quốc tế của đặc khu này có thể gặp nguy hiểm sau khi Trung Quốc thông báo kế hoạch áp dụng luật an ninh quốc gia mới tại Hong Kong. Quốc hội Trung Quốc đã xác nhận kế hoạch thông qua dự luật này nhằm thiết lập “cơ chế thực thi để bảo đảm an ninh quốc gia” cho Hong Kong.

Theo AFP, Ngoại trưởng Mike Pompeo hồi đầu tháng thông báo Bộ Ngoại giao Mỹ đã hoãn báo cáo trước quốc hội về việc liệu Hong Kong có được hưởng đầy đủ quyền tự trị từ Trung Quốc để tiếp tục nhận các đối xử đặc biệt từ Mỹ hay không. Những đặc quyền về thương mại từ lâu đã giúp Hong Kong củng cố vị thế như một trung tâm tài chính toàn cầu.

Hong Kong đang phải đối mặt với một mùa hè bất ổn khi các cuộc biểu tình bùng phát trở lại nhằm phản đối tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc đại lục đối với đặc khu hành chính này.

Công nghệ

Trong những năm gần đây, chính quyền Mỹ liên tục áp lệnh trừng phạt các công ty công nghệ của Trung Quốc như Huawei, ZTE vì vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ. Washington liệt các công ty này vào danh sách đen và cáo buộc họ là mối đe dọa đối với an ninh Mỹ.

Trong động thái mới nhất, Bộ Thương mại Mỹ tuần trước yêu cầu bất kỳ nhà sản xuất chip nước ngoài nào sử dụng công nghệ của Mỹ phải có giấy phép trước khi bán sản phẩm cho các công ty, bao gồm Huawei và các hãng công nghệ lớn của Trung Quốc.

Đáp lại, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo cơ quan này phản đối quy định mới của Mỹ và sẽ thực hiện tất cả biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích của các công ty Trung Quốc.

Về phần mình, Huawei cũng cảnh báo động thái của Mỹ sẽ tác động đến ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu trong thời gian dài, từ đó dẫn đến xung đột và thiệt hại giữa các ngành công nghiệp cũng như sự nghi ngờ của các công ty nước ngoài đối với chính phủ Mỹ. Rốt cuộc, hành động này cũng gây tổn hại cho lợi ích của Mỹ.

Covid-19

Mỹ và Trung Quốc liên tục đưa ra các cáo buộc ngày càng mạnh mẽ nhằm vào nhau, liên quan tới cách xử lý dịch Covid-19. Tổng thống Trump ngày 14/5 để ngỏ khả năng cắt đứt toàn bộ quan hệ với Trung Quốc và tuyên bố không muốn nói chuyện với Chủ tịch Tập Cận Bình vào thời điểm này. Nhà lãnh đạo Mỹ ngày 18/5 cũng gửi thư cảnh báo WHO - tổ chức ông Trump cáo buộc quá thiên vị Trung Quốc.

Phát ngôn của Tổng thống Trump là một phần trong đòn tấn công của Mỹ nhằm vào Trung Quốc gần đây, bao gồm cáo buộc virus thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở thành phố Vũ Hán.

Các nhà ngoại giao và truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng đẩy mạnh chiến dịch nhằm bác bỏ các cáo buộc cho rằng Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm vì đã che đậy thông tin về đại dịch toàn cầu. Trung Quốc thậm chí đặt ra nghi vấn về việc liệu Vũ Hán có phải là nơi ghi nhận các ca nhiễm virus đầu tiên hay không. Thậm chí Bắc Kinh còn “tố ngược” Washington, cho rằng quân đội Mỹ đưa virus tới Vũ Hán.

Quan hệ tài chính

Ngay cả khi thỏa thuận thương mại song phương bảo đảm việc cho phép các công ty Mỹ tăng cường tiếp cận Trung Quốc, Washington vẫn đang tìm cách tăng cường kiểm soát các liên kết về tài chính và kinh tế giữa hai nước. Một quan chức tiết lộ với Reuters hồi đầu tháng rằng Mỹ đang đẩy mạnh nỗ lực để giảm bớt sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc.

Tuần này, Thượng viện Mỹ đã thông qua một dự luật với tỷ lệ ủng hộ áp đảo, có thể cấm các công ty Trung Quốc niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán Mỹ. Dự luật cấm bất kỳ công ty nào niêm yết cổ phiếu trên các sàn giao dịch Mỹ nếu các công ty này không tuân thủ theo quy định về kiểm toán của Mỹ trong 3 năm liên tiếp.

Thành Đạt

Theo Bloomberg, Reuters