"Sống trong sợ hãi" ở căn hộ 13 tỷ đồng

Căn hộ tôi đang ở có giá rao ngoài thị trường là 13 tỷ đồng, nhưng như trong bài báo "Ở nhà tiền tỷ Hà Nội, dân khốn khổ vì bụi bám từng lớp, khói đen quanh nhà", ống khói của Công ty dệt công nghiệp Hà Nội không chỉ ảnh hưởng đến khu Park Hill nhà tôi, mà còn hàng chục khu chung cư cao cấp lẫn bình dân khác xung quanh. Ngay khi tôi đang viết bài báo này, khói vẫn bốc lên từ chiếc ống khói của nhà máy ấy. Nhiều năm rồi với biết bao nhiêu bài báo phản ánh, cư dân "kêu trời", nhưng mọi chuyện chẳng hề thay đổi.

Tôi sinh ra ở phố cổ, đã quá quen thuộc với việc chen chúc sống, chồng chất nhau bằng gác xép, có những ngôi nhà phố cổ lắp đặt đến 2 gác xép trong một tầng nhà, phải khom lưng và bật đèn 24/7. "Chạy" ra khỏi khu nội đô, phố cổ, tôi những tưởng sẽ mua được không gian rộng rãi hơn, đời con mình sẽ sống được hơn, sống tốt hơn nhưng rồi "chạy trời không khỏi nắng".

Nhìn rộng ra, ô nhiễm môi trường ở Hà Nội không phải là câu chuyện của riêng chỗ nào, dù là nội đô hay ngoại thành. Những đứa trẻ lớn lên trong khói bụi, tiếng ồn liên tu bất tận và chưa biết đến bao giờ, phải sống ở đâu để tốt hơn?

Trong khi đó, áp lực giá nhà đất ngày một tăng, vượt ra khỏi tầm với của đa số người dân. Nhiều nhà kinh tế nói "vui" rằng: Cách đây 4 năm, theo tính toán, người dân có thu nhập ở mức trung bình cần tích lũy 20 năm mới mua được nhà. Nhưng bây giờ, sau 4 năm, người dân phải tích lũy trên 40 năm mới mua được nhà. Không còn những căn hộ chung cư dưới 3 tỷ nữa.

Kéo theo giá thuê chung cư cũng tăng phi mã. Giá thuê chung cư dưới 100m2 tại các quận trung tâm như Cầu Giấy, Thanh Xuân hay Hoàng Mai trung bình 7-10 triệu đồng/tháng, tương đương thu nhập hàng tháng của nhiều người lao động. Với mức lương trung bình chỉ khoảng 8-12 triệu đồng/tháng, việc chi trả 60-80% thu nhập cho nhà ở là điều quá nhọc nhằn đối với các gia đình trẻ.

Không còn cách nào khác, nhiều gia đình đã chọn di chuyển ra ngoại thành, chấp nhận bất tiện về đi lại, đặc biệt là giáo dục khi các trường học trong nội đô luôn có chất lượng cao hơn khu vực ngoại thành. Nhưng kể cả khi vượt qua những bất tiện, chấp nhận việc đi lại tốn nhiều thời gian hơn, giảm được áp lực về tài chính thì người dân lại phải đối mặt với cơn ác mộng khác: Ô nhiễm môi trường.

Việc di dời các nhà máy, xí nghiệp, cơ sở ra ngoại thành là điều đúng đắn. Nhưng nó chỉ giảm tải cho giao thông, đường sá, tăng quỹ đất cho khu vực nội đô. Một khi những nhà máy đó, xí nghiệp, cơ sở đó không thay đổi, không cải tiến công nghệ, câu chuyện thật chẳng khác nào "dọn rác vào gầm giường", chuyển rác từ chỗ này sang chỗ khác. Không chỉ là câu chuyện ở Lĩnh Nam nhà tôi mà nó đã và vẫn còn đang xảy ra ở Đông Anh, Long Biên hay Hoài Đức… những nơi mà giá đất cũng đang nóng lên mỗi ngày.

Từ trải nghiệm cá nhân tôi (và chắc chắn là rất nhiều người khác nữa) chuyển ra ngoại thành không chỉ đồng nghĩa với việc sống trong ô nhiễm, mà còn là chấp nhận một cuộc sống thiếu thốn tiện ích cơ bản. Hệ thống giao thông kém phát triển khiến người dân mất hàng giờ đồng hồ di chuyển mỗi ngày. Các tiện ích như chợ, siêu thị, bệnh viện, công viên... vẫn còn là giấc mơ xa vời. Đặc biệt, vấn đề giáo dục cho các con càng làm gia tăng áp lực cho gia đình trẻ. 

Vậy, phải làm sao để sống tốt ở Hà Nội thay vì chỉ… sống được? Hoặc sống được nhưng sẽ tốt hơn? Đầu tiên vẫn cứ là phải ngăn chặn được việc giá nhà leo thang. Việc xây dựng quỹ nhà ở xã hội mà các nhà lãnh đạo đề cập đến thời gian qua là một chủ trương được chờ đợi. Quỹ nhà này sẽ do Chính phủ giao một cơ quan đặc trách quản lý, thay vì "thả nổi" theo thị trường. Ngay trong khu vực Đông Nam Á, Singapore đã thực hiện chương trình nhà ở xã hội quy mô lớn, với giá cả hợp lý và chất lượng đảm bảo. Người dân chỉ cần đóng góp một phần thu nhập để sở hữu nhà ở, nhờ đó giảm áp lực tài chính.

Tiếp đến là xử lý ô nhiễm môi trường. Vấn đề tưởng như bất khả thi đối với các đô thị lớn, nhưng bài học từ Bắc Kinh (Trung Quốc) cho thấy hoàn toàn có thể giải quyết được. Nghiên cứu năm 2023 của Viện Chính sách Năng lượng (EPIC) thuộc Đại học Chicago, Mỹ, cho thấy mức giảm ô nhiễm không khí đã giúp người dân địa phương có tuổi thọ cao hơn. Nhờ kéo giảm đáng kể nồng độ PM2.5 (những hạt bụi li ti trong không khí với kích thước 2,5 micron trở xuống), tuổi thọ của người dân Bắc Kinh có thể tăng thêm 4,6 năm.

Bài học về phát triển giao thông công cộng của thành phố Copenhagen (Đan Mạch) khi họ đầu tư mạnh vào hệ thống xe đạp công cộng và tàu điện ngầm, giúp giảm thiểu ô nhiễm và tắc nghẽn giao thông. Mô hình này Hà Nội hoàn toàn có thể học hỏi.

Hay như Seoul (Hàn Quốc), việc xây dựng các khu đô thị vệ tinh với đầy đủ tiện ích giúp giảm tải áp lực cho nội đô. Đồng thời, họ cũng chú trọng phát triển không gian xanh và khu vực sinh thái, tạo môi trường sống lành mạnh cho người dân.

Hà Nội những ngày này rộn rã câu chuyện mở rộng không gian công cộng ở hồ Gươm; cho phép Quận Ba Đình được nâng độ cao khu chung cư Thành Công sau tái thiết lên 40 tầng. Cùng với đó chung cư Giảng Võ, Ngọc Khánh cũng đang được nghiên cứu xây mới, nâng độ cao một cách phù hợp. Quận Đống Đa cũng đang đề xuất nâng chiều cao khu tập thể Trung Tự lên 48 tầng. Một Hà Nội sẽ có nhiều diện tích hơn cho cây xanh, công viên và cả chỗ ở nhưng không thể bỏ qua vấn đề phát triển giao thông công cộng cũng như ô nhiễm môi trường. Sống được (với việc mua được nhà) nhưng cũng cần cả sống tốt (với chất lượng sống của người dân).

Tôi yêu Hà Nội vì đó là nơi sinh ra của ông bà tôi, bố mẹ tôi, tôi và cả các con của mình. Với sự phát triển của Hà Nội, tôi vui chứ! Chỉ là đừng quên phát triển chất lượng sống cho không chỉ người đang sống ở Hà Nội mà còn cho cả khách du lịch muốn tới Hà Nội, những người trẻ muốn tới Hà Nội lập nghiệp và chọn ở lại Thủ đô.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!