Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ và những quốc gia đang cấm TikTok hoạt động
(Dân trí) - TikTok là một trong những mạng xã hội có lượng người dùng lớn nhất thế giới, nhưng cũng là mạng xã hội bị cấm tại nhiều quốc gia nhất, bao gồm ngay tại "sân nhà" Trung Quốc.
Mạng xã hội TikTok được ra mắt phiên bản quốc tế lần đầu tiên vào tháng 9/2016 và nhanh chóng trở thành một trong những nền tảng mạng xã hội có lượng người dùng lớn nhất thế giới. Tính từ năm 2016 đến nay, TikTok đã được tải về hơn 4,1 tỷ lần từ các kho ứng dụng di động dành cho smartphone.
Hiện TikTok có hơn 1 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng.
Dù TikTok có lượng người dùng lớn như vậy, chính phủ nhiều quốc gia lại đang lo ngại mạng xã hội này bị sử dụng như một công cụ gián điệp, có thể thu thập thông tin, sở thích và thói quen người dùng. Nhiều quốc gia thậm chí đã ban hành lệnh cấm TikTok.
Dưới đây là những nước đã ban hành lệnh cấm một phần hoặc cấm hoàn toàn ứng dụng này.
Trung Quốc
Hẳn nhiều người sẽ rất bất ngờ khi biết được rằng Trung Quốc lại là quốc gia cấm mạng xã hội TikTok, khi mà TikTok lại là sản phẩm của ByteDance, hãng công nghệ có trụ sở tại Bắc Kinh. Vậy vì sao Trung Quốc lại cấm một nền tảng mạng xã hội do công ty trong nước tạo ra?
Người dân Trung Quốc sử dụng một phiên bản riêng của TikTok, thay vì sử dụng nền tảng TikTok chung với người dùng toàn cầu (Ảnh minh họa: FT).
Trên thực tế ByteDance đã phát triển một phiên bản TikTok dành riêng cho thị trường Trung Quốc, mang tên gọi Douyin, trong khi đó TikTok là phiên bản mạng xã hội dành cho thị trường quốc tế, người dùng Trung Quốc không thể sử dụng và xem nội dung trên TikTok.
Dù giao diện, các tính năng và cách thức hoạt động của Douyin và TikTok tương tự nhau, tuy nhiên, cơ sở dữ liệu của 2 nền tảng này là hoàn toàn riêng biệt. Nội dung trên Douyin sẽ được ByteDance điều chỉnh để phù hợp với luật pháp tại Trung Quốc.
Những du khách quốc tế đã cài đặt TikTok trên smartphone nhưng khi đến Trung Quốc sẽ không thể tiếp tục truy cập vào mạng xã hội này vì bị chặn.
Mỹ
Ngay từ dưới thời cựu tổng thống Donald Trump, Mỹ đã nhiều lần đe dọa sẽ "cấm cửa" TikTok vì những cáo buộc mạng xã hội này được sử dụng cho mục đích tình báo, thu thập thông tin và thói quen của người dùng tại Mỹ.
Đầu tháng 3/2023, chính quyền tổng thống Joe Biden yêu cầu các cơ quan chính phủ phải xóa TikTok ra khỏi các thiết bị liên bang vì lo ngại vấn đề bảo mật dữ liệu. Lệnh cấm chỉ áp dụng với các thiết bị của chính phủ, mặc dù một số nhà lập pháp tại Mỹ đang ủng hộ lệnh cấm hoàn toàn TikTok khỏi quốc gia này.
Tổng thống Mỹ đã ký luật buộc TikTok phải "bán mình" cho một công ty của Mỹ hoặc sẽ bị cấm hoạt động (Ảnh minh họa: Getty).
Mới đây, Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã chính thức thông qua dự luật buộc TikTok phải thoái vốn khỏi chủ sở hữu của Trung Quốc và bán lại cho một pháp nhân được chỉ định tại Mỹ, nếu không nền tảng mạng xã hội này sẽ bị cấm hoạt động ở Mỹ. Luật này mới đây cũng đã được Tổng thống Joe Biden ký để thi hành.
Luật mới được thông qua này sẽ cho phép ByteDance, công ty mẹ của TikTok, thời hạn tối đa một năm để bán TikTok cho một công ty có trụ sở tại Mỹ, nếu không mạng xã hội này sẽ bị cấm và xóa bỏ khỏi các cửa hàng ứng dụng của Apple và Google ở Mỹ.
Đại diện TikTok cho biết sẽ gửi đơn kiện chính quyền Joe Biden lên Tòa án Liên bang với lý do lệnh cấm TikTok là vi phạm quyền tự do của người dân tại Mỹ.
Ấn Độ
Bên cạnh Trung Quốc, một đất nước tỷ dân khác chặn mạng xã hội TikTok, đó là Ấn Độ.
Vào năm 2020, Ấn Độ đã ban hành lệnh cấm đối với TikTok và hàng loạt ứng dụng khác của Trung Quốc, bao gồm ứng dụng nhắn tin nổi tiếng WeChat, vì những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật đối với các ứng dụng Trung Quốc.
Lệnh cấm được đưa ra không lâu sau cuộc đụng độ giữa quân đội Ấn Độ và Trung Quốc tại biên giới của 2 nước.
Việc chính phủ Ấn Độ cấm TikTok đã khiến mạng xã hội này mất đi một lượng không nhỏ người dùng (Ảnh: WSJ).
Ban đầu, tưởng chừng như lệnh cấm chỉ mang tính tạm thời vì căng thẳng biên giới giữa Trung Quốc và Ấn Độ. Tuy nhiên, đến tháng 1/2021, chính phủ Ấn Độ tuyên bố lệnh cấm đối với TikTok và các ứng dụng Trung Quốc khác có hiệu lực vĩnh viễn.
Chính phủ Ấn Độ cho biết lệnh cấm TikTok và các ứng dụng của Trung Quốc nhằm bảo vệ thông tin và sự riêng tư của 1,3 tỷ người dân quốc gia này.
Afghanistan
Tháng 4/2022, người phát ngôn của chính quyền Taliban tuyên bố sẽ cấm ứng dụng TikTok tại quốc gia này vì mạng xã hội chứa các nội dung đánh lừa thế hệ trẻ và không phù hợp với luật Hồi giáo.
Iran
Chính phủ Iran đã ban hành lệnh cấm TikTok vì mạng xã hội này chứa các nội dung vi phạm luật Hồi giáo tại Iran.
Nhiều quốc gia Hồi giáo cấm TikTok vì những nội dung gợi cảm quá mức xuất hiện trên mạng xã hội này (Ảnh: Images).
Somalia
Từ tháng 8/2023, chính phủ Somalia đã cấm người dân sử dụng mạng xã hội TikTok vì lo ngại các nội dung liên quan đến khủng bố. Chính phủ nước này cho biết nhiều nhóm khủng bố đã sử dụng các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Telegram… để lan truyền những thông tin sai sự thật và kích động bạo lực.
Kyrgyzstan
Chính quyền Kyrgyzstan đã cấm TikTok từ tháng 8/2023, với lý do lo ngại mạng xã hội này sẽ làm ảnh hưởng đến tâm lý của giới trẻ.
Nepal
Tháng 11/2023, chính phủ Nepal đã ban hành lệnh cấm TikTok với lý do các nội dung trên TikTok gây "chia rẽ sự hòa hợp xã hội" và ảnh hưởng xấu đến giới trẻ.
Anh
Ngày 16/3/2023, Chính phủ Anh đã đưa ra lệnh cấm ngay lập tức ứng dụng TikTok trên các thiết bị do chính phủ cấp, với lý do "tiềm ẩn nhiều rủi ro xung quanh các dữ liệu nhạy cảm của chính phủ bị thu thập và sử dụng bởi các ứng dụng di động".
Các nhà phê bình đánh giá chính phủ Anh đã cấm TikTok quá muộn.
Pháp
Tương tự như chính phủ Anh, kể từ ngày 24/3 năm ngoái, Pháp đã ban hành lệnh cấm cài đặt các ứng dụng giải trí, bao gồm TikTok, Netflix… trên các thiết bị làm việc của 2,5 triệu công chức quốc gia này.
Lệnh cấm có hiệu lực ngay lập tức, nhưng không áp dụng cho smartphone cá nhân của các công chức, không được sử dụng cho mục đích công việc.
"Sau khi phân tích nhiều vấn đề, đặc biệt về mặt bảo mật, chính phủ đã quyết định cấm tải xuống và cài đặt các ứng dụng giải trí trên smartphone được cấp cho công chức nhà nước để phục vụ công việc", chính phủ Pháp cho biết trong một thông cáo đưa ra.
Đan Mạch
Vào ngày 6/3/2023, chính phủ Đan Mạch tuyên bố cấm các nhân viên tại các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng sử dụng TikTok, như một biện pháp để đảm bảo an ninh mạng và an ninh quốc phòng. Các nhân viên của Bộ Quốc phòng Đan Mạch bị yêu cầu phải gỡ bỏ TikTok trên thiết bị của mình ngay lập tức, nếu họ đã cài đặt ứng dụng này từ trước.
Trước đó, Bộ Quốc phòng Đan Mạch cho biết cơ quan tình báo của quốc gia này đã đánh giá cao nguy cơ TikTok bị lợi dụng cho mục đích gián điệp.
Hà Lan, Bỉ, Na Uy, Canada, Úc, New Zealand
Kể từ tháng 3 năm ngoái, chính phủ các quốc gia này đã đồng loạt cấm nhân viên chính phủ sử dụng TikTok trên các thiết bị do chính phủ sở hữu vì lo ngại các vấn đề về an ninh mạng, quyền riêng tư và thông tin sai lệch.
Các tổ chức của Liên minh châu Âu
Nghị viện châu Âu, Ủy ban châu Âu và Hội đồng châu Âu, 3 cơ quan hàng đầu của Liên minh châu Âu, đều đã áp đặt lệnh cấm TikTok trên các thiết bị của nhân viên, với lý do lo ngại về an ninh mạng.
Các tổ chức châu Âu cũng khuyến nghị đại biểu quốc hội và nhân viên chính phủ của các quốc gia thành viên nên xóa TikTok ra khỏi thiết bị cá nhân của họ.
Chính phủ nhiều quốc gia đã cấm công chức sử dụng TikTok vì lo ngại vấn đề bảo mật thông tin (Ảnh minh họa: EuroNews).
Những quốc gia đã từng cấm TikTok nhưng dỡ bỏ lệnh cấm
Bên cạnh những quốc gia ban hành lệnh cấm TikTok không thời hạn, một số quốc gia khác cũng đã từng cấm TikTok vì nhiều lý do khác nhau, nhưng đến nay đã gỡ bỏ lệnh cấm sau khi mạng xã hội này khắc phục được các sai phạm.
Chẳng hạn như tại Pakistan. Quốc gia này đã ban hành lệnh cấm tạm thời với TikTok ít nhất 4 lần kể từ tháng 10/2020, với lý do lo ngại ứng dụng này truyền bá các nội dung trái đạo đức.
Lần gần nhất Pakistan ban hành lệnh cấm TikTok là vào 20/7/2021, với lý do mạng xã hội này liên tục xuất hiện các nội dung không phù hợp với văn hóa, tín ngưỡng tại Pakistan. Lệnh cấm kéo dài đến tháng 11/2021, khi TikTok xóa các nội dung vi phạm theo yêu cầu của chính phủ Pakistan.
Hiện TikTok đã có thể hoạt động trở lại tại Pakistan, nhưng chịu sự giám sát chặt chẽ của chính quyền quốc gia này để đảm bảo không xuất hiện thêm các nội dung vi phạm pháp luật trong tương lai.
Tương tự, vào tháng 11/2018, chính phủ Bangladesh đã cấm người dân truy cập vào mạng xã hội TikTok như một phần của chiến dịch truy quét và xóa bỏ các trang web chứa nội dung khiêu dâm, cờ bạc.
Đến tháng 8/2020, sau khi TikTok xóa bỏ các nội dung vi phạm pháp luật theo yêu cầu của chính phủ Bangladesh, mạng xã hội này đã được hoạt động trở lại. Tuy nhiên, nhiều nhà hoạt động tại Bangladesh vẫn đang tích cực kêu gọi chính phủ cấm TikTok vĩnh viễn vì những lo ngại tác động xấu của mạng xã hội này đối với trẻ em và trẻ vị thành niên.
Vào tháng 7/2018, Indonesia cũng đã ban hành lệnh cấm TikTok vì những nội dung khiêu dâm, không phù hợp với trẻ em và luật Hồi giáo xuất hiện trên mạng xã hội này. TikTok sau đó đã phải xóa các nội dung vi phạm và lập một nhóm kiểm duyệt nội dung tại Indonesia để được hoạt động trở lại ở xứ sở vạn đảo.
