Việt Nam lần đầu ban hành phác đồ điều trị ngáo đá

Bộ Y tế cho biết, cai nghiện các loại ma tuý truyền thống (như heroin), việc cai nghiện thường sử dụng thuốc cắt cơn. Nhưng với cai nghiện ma túy tổng hợp (ma tuý đá) không có thuốc hỗ trợ. Người bệnh "cai chay" hoàn toàn, dựa vào phương pháp hỗ trợ tâm lý, nâng đỡ tinh thần cho người bệnh.

Các loại ma tuý tổng hợp như Methamphetamin, Estasy, Ketamine (còn gọi là ma tuý đá, thuốc lắc...) khi dùng quá liều gây kích thích mạnh mẽ, khiến bệnh nhân kích động, run, tăng nhịp tim, có hành vi tấn công, lú lẫn, ảo giác, tiêu cơ vân, co giật, hôn mê và tử vong.

Nghiên cứu cho thấy có đến 58% người nghiện ma túy đá (Methamphetamine) có triệu chứng trầm cảm và lo âu. Nhiều người nghiện ma tuý đá bị hoang tưởng, áo giác bị truy sát. 

Bộ Y tế cho biết, rối loạn sử dụng chất là một bệnh lý phức tạp nhưng có thể điều trị được. Các can thiệp cần tuân thủ nguyên tắc điều trị.

Với phác đồ Bộ Y tế vừa ban hành, người nghiện ma tuý đá khai nghiện, bên cạnh việc can thiệp tâm lý và hành vi, tư vấn, tăng cường động lực để hỗ trợ người lệ thuộc ma túy tổng hợp cai nghiện thì việc điều trị còn được hỗ trợ bằng thuốc.

Theo đó, bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân hiểu về sự độc hại của ma túy tổng hợp, giúp bệnh nhân thiết lập mục tiêu cuộc sống và hoạt động có ý nghĩa để thay thế việc sử dụng ma túy. Giúp bệnh nhân tập trung, phát triển những điểm tốt của bản thân để thêm quyết tâm cai nghiện.

Theo Bộ Y tế,  nghiên cứu về hiệu quả điều trị ma túy tổng hợp nói chung còn hạn chế. Một số loại thuốc như D-amphetamine, bupropion, mirtazapine và naltrexone có thể làm giảm lượng ma túy sử dụng. Trường hợp bệnh nhân bị loạn thần do sử dụng ma túy tổng hợp (còn gọi là ngáo đá), bác sĩ có thể sử dụng các thuốc chống loạn thần.

Đáng nói, xu hướng sử dụng ma tuý tổng hợp ngày càng phổ biến và đang thay thế dần ma tuý truyền thống. Như tại Trung tâm chống độc (BV Mạch Mai),  trước kia tại trung tâm rất hay tiếp nhận các trường hợp ngộ độc heroin (tháng nào cũng có vài ca), thì khoảng chục năm trở lại đây, số ca ngộ độc này giảm hẳn (mỗi năm chỉ còn vài trường hợp). Tuy nhiên thay vào đó là tình trạng các ca ngộ độc những loại ma túy mới (là ma túy tổng hợp) như: Amphetamin và các chất cùng loại, lá Khat, cần sa, ma túy dạng thấm (LSD) có phần nhiều lên. Các trường hợp vào viện chủ yếu là người trẻ, thanh niên, cả học sinh sinh viên.

Nhất là loại ma túy amphetamin tồn tại dưới dạng kẹo, đá, lắc rất nguy hiểm.

Theo nghiên cứu trên thế giới, bệnh nhân bị co mạch, loạn nhịp tim, tổn thương cơ tim hầu do ma túy đá và trên 60% tử vong do loại ma túy này là do tác động lên hệ tim mạch.

Đặc biệt, có một đặc điểm chung của các ca ngộ độc ma túy thế hệ mới khi vào viện đó là hầu như họ đều bị ngộ độc nặng kèm ảo giác. Đa phần các trường hợp này đều không hợp tác điều trị với nhân viên y tế, thậm chí có trường hợp còn mang theo dao.

Theo các bác sĩ, bệnh nhân chỉ đến viện khi các biểu hiện vượt quá giới hạn chịu đựng, như co giật, kích thích, vật vã không kiểm soát được… Bệnh viện cũng chỉ là nơi điều trị triệu chứng, còn để cách ly được với nguồn chất gây nghiện cần sự vào cuộc của gia đình, cộng đồng và chính bản thân người nghiện.

Các chất ma túy thế hệ mới thường gây ra các triệu chứng nhiễm độc thần kinh, tim mạch, loạn nhịp tim, tăng huyết áp, thận.

Về triệu chứng thần kinh, bệnh nhân nhập viện đều có biểu hiện như: kích thích, lơ mơ, lẫn lộn, tâm thần hoang tưởng, ảo giác, có những hành vi ý tưởng nguy hiểm cho bản thân và người xung quanh. Thậm chí có bệnh nhân đã nhảy lầu vì bị các triệu chứng ảo giác, hoang tưởng.

Các chuyên gia khuyến cáo, ngày càng có quá nhiều loại ma túy mới xuất hiện, núp bóng dưới nhiều loại thuốc, trò chơi mà không dễ nhận biết. Vì thế, các bậc phụ huynh luôn cần để mắt tới con trẻ, kịp thời phát hiện những bất thường, phòng nguy cơ con bị lừa, bị dụ dỗ dùng các chất gây nghiện nguy hiểm.

Các bạn trẻ, hãy tránh xa ma tuý, đừng dại thử một lần bởi khi vướng vào dẫn đến lạm dụng ma tuý, nó chỉ không ảnh hưởng đến sức khoẻ, sự nghiệp, tương lai sau này mà có thể tước đi mạng sống bất cứ lúc nào, nếu bị ngộ độc cấp tính. 

Hồng Hải