Viêm ruột thừa, bệnh phổ biến nhưng khó nhận biết

Nguy kịch vì khó nhận biết được viêm ruột thừa

Nam bệnh nhân L.T.M. (27 tuổi, ngụ tại quận Bình Thạnh, TPHCM) vừa phải chuyển đến bệnh viện cấp cứu trong tình trạng đau bụng dữ dội. Bệnh nhân cho biết: "Ban đầu em chỉ có cảm giác lâm râm đau ở vùng bụng bên phải sau đó lan xuống hố chậu phải. Nghĩ rằng mình ăn uống không điều độ nên bị đau bụng, nên không đến bệnh viện. Tuy nhiên, đến tối những cơn đau dồn dập ngày càng nặng, cảm giác như muốn vỡ bụng khiến em không thể đi lại được".

Sau khi đến bệnh viện quận Bình Thạnh thăm khám, bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị viêm ruột thừa nên nhanh chóng chuyển sang Bệnh viện Nhân Dân Gia Định. BS Ngô Quang Duy, khoa Ngoại tiêu hóa, cho biết thời điểm nhập viện, bệnh nhân đã đau bụng 1 ngày, đau chủ yếu ở hố chậu phải kèm theo sốt. Xét nghiệm bạch cầu tăng cho thấy tình trạng nhiễm trùng, trên siêu âm ghi nhận ruột thừa bệnh nhân bị viêm, dọa vỡ nguy hiểm tính mạng.

Ngay lập tức bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cấp cứu khi mở ổ bụng thám sát ghi nhận có dịch, ruột thừa bệnh nhân có mủ. Ê kíp đã tiến hành phẫu thuật cắt ruột thừa, đặt ống dẫn lưu cho người bệnh.

Theo BS Quang Duy, đây là trường hợp nhập viện trong tình trạng khá nặng đã may mắn được can thiệp kịp thời, qua được nguy hiểm. Bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp nhập viện vì viêm ruột thừa với tình trạng rất nặng. Trước đó, bệnh nhân đã đi khám nhiều nơi nhưng không xác định được nguyên nhân, chậm trễ trong can thiệp, có trường hợp bị vỡ ruột thừa viêm gây nhiễm trùng ổ bụng, nhiễm trùng máu, nguy kịch tính mạng.

Theo phân tích của các bác sĩ, viêm ruột thừa là bệnh khá phổ biến, riêng tại Bệnh viện Nhân Dân Gia Định trung bình mỗi ngày tiếp nhận trung bình từ 3 đến 4 trường hợp. Tuy bệnh thường gặp nhưng khó chẩn đoán, những biểu hiện ban đầu với các cơn đau mơ hồ khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường nên có tâm lý chủ quan không đến bệnh viện.

Ngay cả các y bác sĩ việc chẩn đoán viêm ruột thừa cũng là một thách thức lớn. Nhiều cơ sở y tế thường bỏ sót viêm ruột thừa do nhầm lẫn với các bệnh về đường tiêu hóa nên sau khi thăm khám thường cho bệnh nhân về. Viêm ruột thừa từ khi có biểu hiện đến diễn tiến trở nặng chỉ trong thời gian từ 24 đến 48 giờ. Do đó, những bệnh nhân bị bỏ sót ở giai đoạn thăm khám ban đầu thường đối mặt với nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm như hoại tử ruột thừa, viêm phúc mạc...

Viêm ruột thừa cấp tính có thể điều trị bằng kháng sinh

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải, các quan điểm cũ cho rằng nguyên nhân tắc nghẽn cơ học đường tiêu hóa dẫn tới viêm ruột thừa. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây chỉ ra 90% nguyên nhân của viêm ruột thừa có thể khởi phát từ niêm mạc, tổn thương khác gây kích ứng. Đến nay, vẫn chưa có giải pháp nào để phát hiện sớm và phòng ngừa nguy cơ bị viêm ruột thừa cho cộng đồng.

Trong ổ bụng, vị trí của ruột thừa có thể thay đổi nhiều theo chiều kim đồng hồ. Bệnh cảnh viêm ruột thừa ở mỗi người và mỗi độ tuổi khác nhau có biểu hiện khác nhau, nhóm phụ nữ có thai, người nghiện ma túy càng khó chẩn đoán hơn. Một điểm chung duy nhất có thể là cơ sở để nhận biết ở những người bệnh viêm ruột thừa là tình trạng đau ở hố chậu bên phải.

Hiện các tiêu chí chẩn đoán viêm ruột thừa là trên 20 biểu hiện bệnh cả nội khoa và ngoại khoa. Chẩn đoán hình ảnh là giải pháp hỗ trợ khả quan nhất cho các bác sĩ để đưa ra quyết định can thiệp, điều trị sớm nhất cho người bệnh.

Trước đây, hầu hết bệnh nhân bị viêm ruột thừa cấp sau khi nhập viện đều có chỉ định phẫu thuật. Tuy nhiên, hiện nay với sự tiến bộ của y học căn cứ trên các nghiên cứu chứng minh, phương pháp điều trị nội khoa cho những trường hợp viêm ruột thừa cấp bằng kháng sinh là khả thi, an toàn cho người bệnh, giảm biến chứng và tử vong.

Tuy nhiên, giải pháp điều trị kháng sinh chỉ khu trú trong nhóm những bệnh nhân nhập viện sớm, chưa có biến chứng. Những trường hợp đã bị hoại tử, áp xe, viêm phúc mạc... bắt buộc phải thực hiện phẫu thuật. Phương pháp điều trị kháng sinh khá đơn giản với việc dùng thuốc 2 đến 3 ngày sau đó xuất viện theo dõi, điều trị ngoại trú. Nếu thực hiện đúng chỉ định sử dụng kháng sinh cho những trường hợp viêm ruột thừa chưa biến chứng sẽ mang lại lợi ích về mặt kinh tế, giảm rủi ro liên quan đến quá trình phẫu thuật cho người bệnh.

Để hạn chế tối đa nguy hiểm do viêm ruột thừa, PGS Nguyễn Văn Hải khuyến cáo cộng đồng khi có biểu hiện đau bụng, có thể đau trên rốn hoặc quanh rốn, sau vài giờ cơn đau dồn xuống vùng bụng dưới bên phải, đây là triệu chứng điển hình của viêm ruột thừa. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể buồn nôn, nôn, sốt… Một số người không đau vùng quanh rốn mà ngay từ đầu đã đau ở hố chậu phải. Khi gặp tình trạng trên, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, loại trừ hoặc xác minh để điều trị sớm.